Mniej orzeczeń wydawanych przez ZUS. Dłuższe okresy niezdolności do pracy. Analiza POPON

Polska Organizacja Pracodawców Osób Niepełnosprawnych (POPON) przeanalizowała dane uzyskane od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w trybie dostępu do informacji publicznej. (pisaliśmy o tym szerzej: https://popon.pl/popon-interweniuje-takze-w-zus-w-zwiazku-ze-zgloszeniami-pracodawcow-i-pracownikow-z-niepelnosprawnosciami-interwencja-popon-29-08-25/) Wyniki pokazują systematyczny spadek liczby orzeczeń o niezdolności do pracy w latach 2023–2025.

W 2023 roku wydano 177 099 orzeczeń, w 2024 roku – 172 760, a w pierwszym półroczu 2025 – 82 400. Szacunkowo, jeśli utrzyma się dotychczasowe tempo, liczba orzeczeń w całym 2025 roku wyniesie ok. 165 000. Oznacza to spadek wydawanych orzeczeń o niezdolności do pracy o około 2–3 proc. rocznie i  spadek o 6,8 proc. względem 2023 roku.

Zauważalny trend spadkowy dotyczy wszystkich stopni niezdolności do pracy:
Całkowita niezdolność do pracy i niezdolność do samodzielnej egzystencji:
2023 – 16 090 → 2024 – 15 164 → 2025 – szacunkowo ok.13 856
Całkowita niezdolność do pracy:
2023 – 47 071 → 2024 – 45 808 → 2025 – szacunkowo ok. 42 800
Częściowa niezdolność do pracy:
2023 – 113 921 → 2024 – 111 768 → 2025 – szacunkowo ok. 99 000

Jednocześnie średni okres niezdolności do pracy wydłużył się w tym czasie z 18,7 do 19,3 miesiąca, co może oznaczać większy udział przypadków długotrwałych chorób.

Najważniejsze obserwacje
• Liczba orzeczeń systematycznie maleje – średnio o 2–3 proc. rocznie.
• Orzeczenia pierwszorazowe utrzymują się na zbliżonym poziomie.
• Średni okres niezdolności do pracy wydłuża się (18,7 → 19,3 miesiąca).
• Większość orzeczeń nadal dotyczy czasowej niezdolności do pracy, a nie trwałej.
• Spadek liczby orzeczeń dotyczy wszystkich rodzajów niezdolności do pracy (stopni niepełnosprawności)

Szczegółowe dane:
https://popon.pl/mniej-orzeczen-wydawanych-przez-zus-dluzsze-okresy-niezdolnosci-do-pracy-analiza-popon-komunikat-popon-05-11-25/

Podsumowanie
Analiza trzech kolejnych lat wskazuje na stabilność systemu orzecznictwa lekarskiego ZUS, z niewielką tendencją spadkową liczby orzeczeń i stopniowym wydłużaniem średnich okresów niezdolności do pracy.

Zjawiska te mogą być interpretowane jako efekt dojrzewania procesu orzeczniczego, lepszej weryfikacji przypadków oraz wzrostu udziału długotrwałych schorzeń w strukturze niezdolności do pracy.

Jednocześnie pojawia się zasadnicze pytanie, czy – w kontekście postępującego starzenia się społeczeństwa i rosnącej liczby osób z chorobami przewlekłymi – utrzymujący się spadek liczby orzeczeń nie jest zjawiskiem niepokojącym. Może on bowiem sugerować, że część osób, które realnie utraciły lub mają ograniczoną zdolność do pracy, z powodu zaostrzenie kryteriów kwalifikacyjnych nie uzyskuje formalnego potwierdzenia tego stanu. W konsekwencji może to ograniczać im dostęp do świadczeń, rehabilitacji czy wsparcia zawodowego.

Polska Organizacja Pracodawców Osób Niepełnosprawnych będzie nadal uważnie monitorować sytuację w zakresie orzecznictwa lekarskiego ZUS.
Apelujemy też o pogłębioną analizę przyczyn obserwowanego trendu spadkowego oraz o ocenę jego wpływu na sytuację osób z niepełnosprawnościami na rynku pracy.
Celem POPON jest zapewnienie, aby system orzeczniczy pozostał przejrzysty, sprawiedliwy i w pełni odpowiadał na realne potrzeby społeczne.

Info: POPON, fot. pexels.com

Data publikacji” 05.11.2025 r.