31 maja br. w studiu TVP Katowice odbyła się konferencja pod - nieco prowokującym - tytułem „Nic trudnego dla niepełnosprawnego, czyli jak Europejski Fundusz Społeczny wspiera osoby niepełnosprawne".
Gości przywitał wicemarszałek województwa śląskiego Mariusz Kleszczewski, a następnie głos zabrał poseł Marek Plura, przewodniczący Parlamentarnego Zespołu ds. Osób Niepełnosprawnych, który podkreślił, że dzięki dobrej współpracy z liczną reprezentacją organizacji pozarządowych udało się zrealizować podstawowe zadania, które postawił przed sobą ten Zespół. Dobra współpraca z pełnomocnikiem rządu ds. osób niepełnosprawnych przyspieszyła prace legislacyjne. Poinformował zebranych o przyjętej przez Sejm ustawie o dostosowaniu organizacji wyborów do potrzeb osób z niepełnosprawnością, a także o przygotowywanej ustawie o języku migowym i ustawie o zatrudnieniu osób niepełnosprawnych w służbie cywilnej.
Wpłyną one niewątpliwie na wyrównanie ich szans i możliwości korzystania z praw obywatelskich.
Minister Jarosław Duda przedstawił pokrótce działania Biura Pełnomocnika, które ogniskowały się w trzech hasłach: edukacja, aktywność i zatrudnienie. Wyraził nadzieję, że te zagadnienia będą kontynuowane. Poinformował, że wspólnie z posłami udało się PFRON uratować przed zmianą jego statusu. Podkreślił również, że ten rok pod względem finansowym jest lepszy od poprzedniego co umożliwiło m.in. zwiększenie o 100 mln środków na działalność samorządów na rzecz osób niepełnosprawnych, zaś środki na zadania realizowane przez organizacje pozarządowe wyniosą w tym roku 120 mln zł.
Anna Wandzel, dyrektor śląskiego Oddziału PFRON przedstawiła programy celowe realizowane przez ten Fundusz: Studnet II, Junior, Pitagoras, Pegaz, których szczegółowy opis znajduje się na stronie: www.pfron.org.pl .
Poinformowała również o możliwości refundacji składek na ubezpieczenie społeczne – od 1 czerwca br. radykalnie malejących dla osób z lekkim i umiarkowanym stopniem niepełnosprawności – osobom prowadzącym działalność gospodarczą.
Ciekawą, akademicką prezentację pt. „Niepełnosprawni w środowisku społecznym. Bariery życiowe niepełnosprawnych ze szczególnym uwzględnieniem barier architektonicznych” przedstawiła dr Maria Zrałek z Wyższej Szkoły Humanitas w Sosnowcu. Odniosła się do uregulowań UE, w których stwierdza się, że osoby niepełnosprawne są najbardziej narażone na wykluczenie społeczne. Nie mają możliwości lub mają je ograniczone do korzystania z usług społecznych, czy zarobkowania. Osoby te są często wykluczone z wszystkich dziedzin życia, m.in. z obszaru ochrony zdrowia, z mieszkalnictwa, z dostępu do dóbr kultury.
Omówiła także bariery integracji: ekonomiczne, społeczne, prawne, architektoniczne (urbanistyczne).
Wymowny cytat prof. Antoniny Ostrowskiej „bariery architektoniczne to nie jest produkt słabości osób niepełnosprawnych, ale raczej niepełnosprawność architektury, która nie jest w stanie zaspokoić potrzeby pewnej części społeczeństwa” był wprowadzeniem do prezentacji, pokonywania barier architektonicznych w innych krajach, np. ułatwienia w metrze w Tokio (inna faktura schodów, różne oznaczenia kolorystyczne), w USA we wszystkich miejscach publicznych drzwi automatycznie otwierają się i są tak długo otwarte, że osoba na wózku może spokojnie wjechać, we Florencji na miniaturze alfabetem Braille’a opisane jest całe miasto, zabytki, ważne turystycznie miejsca.
Tematycznym nawiązaniem do prezentacji dr Zrałek była ciekawa prezentacja Pete Kerchera z Europejskiego Instytutu Projektowania i Niepełnosprawności, na temat przyjaznego projektowania, udostępniającego otoczenie, w którym bytują osoby o zróżnicowanych potrzebach i możliwościach, dla każdej z nich – dla wszystkich. Zaprezentował idee towarzyszące przyjaznemu projektowaniu i jego funkcjonowanie w przestrzeni społecznej na świecie.
Paulina Cius zachęcała do korzystania z projektów realizowanych przez Wojewódzki Urząd Pracy w Katowicach. Na początku przedstawiła dane statystyczne dotyczące zatrudnienia osób niepełnosprawnych, którzy w województwie śląskim stanowią 6,1 proc. ogółu bezrobotnych. Są oni zaliczani do grupy osób o szczególnej sytuacji na rynku pracy. Ta szczególna sytuacja wynika z długotrwałego bezrobocia, często powyżej 12 miesięcy. Często przechodzi w bezrobocie chroniczne i jest to niebezpieczeństwo w aktywizacji takich osób. Przyczyn jest kilka: wspomniane bariery architektoniczne, wsparcie bądź jego brak ze strony rodziny, poziom wykształcenia osób z niepełnosprawnością oraz ciągle jeszcze istniejące stereotypy związane z wiedzą o możliwościach świadczenia pracy przez osoby niepełnosprawne. Optymistyczne jest natomiast to, że wskaźnik zatrudnienia w woj. śląskim rośnie w skali kraju i w 2010 r. i był o pięć procent większy niż w 2009 r. co daje 5 miejsce w skali kraju. Sposobem na aktywizację zawodową osób niepełnosprawnych jest edukacja m.in. przez realizację i korzystanie z programów celowych PFRON.
Następnie był czas na zaprezentowanie tzw. dobrych praktyk – projektów które są realizowane przez organizacje pozarządowe na rzecz osób z niepełnosprawnością.
Justyna Rudner ze Stowarzyszenia Współpracy Regionalnej i Dagmara Fronczek z TVP przedstawiły program „Niepełnosprawni w telewizji cyfrowej”. Projekt ma za zadanie zaangażować uczestników w proces digitalizacji zasobów OTVP Katowice. W wyniku przeprowadzonego cyklu szkoleń zawodowych i staży zdigitalizowana została znaczna część zasobów archiwalnych TVP Katowice, m.in. unikatowe teatry telewizji, widowiska artystyczne, historyczne, reportaże, koncerty muzyki poważnej.
Zakończenie i podsumowanie realizacji projektu odbędzie się na konferencji w dniu 15 czerwca w studiu Telewizji Polskiej Katowice.
O kolejnych przedsięwzięciach realizowanych w ramach PO KL opowiedzieli Patrycja Drobniak z MOPS w Jaworznie oraz Jerzy Janas – prezes Koła Polskiego Związku Niewidomych tamże, Krzysztof Wostal i Monika Inglod uczestniczka projektu „Zrób coś dla siebie – rozwój zawodowy i społeczny osób niepełnosprawnych wzrokowo”. Specyfikę szkolenia komputerowego osób z dysfunkcją wzroku przedstawił instruktor Krzysztof Wostal. Uczestnicy projektu mogą także skorzystać z indywidualnego szkolenia w zakresie orientacji przestrzennej (nauka chodzenia z białą laską), zajęć wspomagających czynności dnia codziennego oraz poznać alfabet Braille’a.
Projekt „Wsparcie edukacyjno-prewencyjne oraz ukierunkowanie zawodowe szansą dla osób niepełnosprawnych na rynku edukacyjno-zawodowym” realizowany przez Zespół Szkól Specjalnych im. św. Łukasza w Rudzie Śląskiej omówił Wiesław Jagielski – dyrektor placówki oraz dr Wojciech Białkowski, jeden z pomysłodawców projektu. Prezentację zakończyła emisja filmu realizowanego m.in. podczas warsztatów informatycznych, komunikacji alternatywnej, gotowania, tańca integracyjnego, zajęć socjoterapeutycznych, logopedycznych.
Halina Kuczek i Urszula Krawczyk omówiły program „Przepustka do samodzielności” realizowany przez Fundację na rzecz miasta Knurów i Stowarzyszenie Rodzin i Przyjaciół Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną.
Uczestnicy projektu – osoby z niepełnosprawnością intelektualną biorą udział m. in. w szkoleniach z zakresu florystyki i ogrodnictwa, w treningu umiejętności społecznych. W ramach zajęć praktycznych pielęgnują założone przez siebie klomby i rabaty. Duży nacisk w projekcie położony jest na aktywizację ruchową i maksymalne usamodzielnianie osób z niepełnosprawnością intelektualną.
Dla drugiej grupy uczestników projektu – członków rodzin i osób współpracujących organizowane są warsztaty psychologiczne, spotkania z kosmetyczką i wizażystką.
Dla wszystkich uczestników projektu zaplanowano wyjazdy integracyjne oraz indywidualne konsultacje z psychologiem.
Prezentację dobrych praktyk zakończyło wystąpienie Edwarda Bolaka z Fundacji Wspólnota Nadziei, którzy zaprezentował unikatowy w skali kraju projekt „Farma życia, czyli pierwsze takie miejsce dla autystycznych dorosłych”. W tej placówce, w Więckowicach pod Krakowem, mogą mieszkać i jednocześnie pracować na swoim gospodarstwie osoby autystyczne.
Na zakończenie wystąpił Kabaret „Drzewo a Gada”, zaś w przerwie konferencji można było obejrzeć wystawę zdjęć Marty Pruskiej „Patrzeć z nadzieją”. Fotografie są próbą opowieści o dziecięcym porażeniu mózgowym.
Konferencję zorganizował Wydział Śląski Europejskiego Funduszu Społecznego we współpracy z Regionalnym Oddziałem Telewizji Polskiej w Katowicach.
Tekst i fot.: Jolanta Kołacz
