Niezbędny jest dialog dotyczący polityki społecznej wobec osób niepełnosprawnych

Warszawa, 7 czerwca 2011 r.

REZOLUCJA
WALNEGO ZGROMADZENIA CZŁONKÓW
KRAJOWEJ IZBY GOSPODARCZO-REHABILITACYJNEJ

Członkowie Krajowej Izby Gospodarczo-Rehabilitacyjnej, uczestnicy Walnego Zgromadzenia KIG-R, wyrażają stanowczy sprzeciw wobec polityki państwa w obszarze wspierania aktywności zawodowej osób niepełnosprawnych i pomocy publicznej dla ich pracodawców, wyrażonej w przyjętych ustawą z dnia 27 października 2010 r. radykalnych zmianach zasad finansowania systemu rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych.

Zmiany te, obowiązujące od 1 stycznia 2011 r., już spowodowały wiele negatywnych skutków w obszarze zatrudniania osób niepełnosprawnych oraz wpłynęły bardzo niekorzystnie na sytuację przedsiębiorców zatrudniających osoby niepełnosprawne. Dalsze negatywne skutki przyniosą przepisy wchodzące w życie w latach 2012-2013.

Według danych PFRON za I kwartał 2011 r. oraz analiz przeprowadzonych przez Krajową Izbę Gospodarczo-Rehabilitacyjną, w marcu 2011 r. pracę straciło prawie 40 000 osób niepełnosprawnych, ponad 160 firm zrezygnowało ze statusu zakładu pracy chronionej, a ponad 1 500 firm otwartego rynku pracy zwolniło osoby niepełnosprawne.

Przyjęte przez Sejm RP zmiany ustawowe uderzyły niemal we wszystkie przedsiębiorstwa zatrudniające osoby niepełnosprawne, a w szczególności w zakłady pracy chronionej – poprzez praktyczną likwidację ulg we wpłatach na PFRON, jeden z kluczowych instrumentów umożliwiających tym zakładom rynkowe funkcjonowanie, likwidację dofinansowania do wynagrodzeń większości osób niepełnosprawnych z ustalonym prawem do emerytury, wymuszając zwolnienia wielu wyśmienitych fachowców, a także likwidację ulg w podatkach i opłatach lokalnych, jednego z głównych źródeł zasilania zakładowych funduszy rehabilitacji osób niepełnosprawnych (ZFRON) przy jednoczesnym radykalnym podniesieniu obowiązkowego odpisu z ZFRON na rzecz PFRON.

Zmianom tym towarzyszą również drastyczne ograniczenia innych form finansowania rehabilitacji zawodowej osób niepełnosprawnych – brak dofinansowania do odsetek od kredytów bankowych, refundacji dodatkowych kosztów zatrudniania osób niepełnosprawnych i środków w powiatowych centrach pomocy rodzinie (PCPR) m.in. na tworzenie nowych miejsc pracy.

Konsekwencją zmian w ustawie o rehabilitacji są masowe zwolnienia osób niepełnosprawnych, brak środków ZFRON na realizację ustawowych zadań przez zakłady pracy chronionej, spadek popytu na produkty tych zakładów, opóźnienia w płatnościach za ich wyroby i usługi, ograniczanie kredytów dla pracodawców osób niepełnosprawnych przez banki i wiele innych niewymiernych strat pracodawców.

Wobec kryzysu finansów PFRON w 2010 r., ostatnie zmiany w ustawie o rehabilitacji miały spowodować przesunięcie części środków Funduszu służących wspieraniu pracodawców na rzecz większego wsparcia organizacji pozarządowych i samorządów terytorialnych. Praktyka wskazuje jednak na zupełnie odmienne priorytety niż deklarowane przez ustawodawcę – oszczędności służą przede wszystkim zmniejszeniu zaangażowania finansowego budżetu państwa w rehabilitację osób niepełnosprawnych. Ograniczono środki finansowe na wspieranie pracodawców nie przeznaczając ich jednak na inne cele polityki społecznej Państwa wobec osób niepełnosprawnych.

W ocenie Członków KIG-R wprowadzone w życie zmiany w ustawie o rehabilitacji świadczą o braku spójnej i długofalowej polityki Państwa wobec wielomilionowej rzeszy osób niepełnosprawnych w Polsce, w szczególności w obszarze aktywizacji zawodowej. Zamiast doskonalenia funkcjonujących rozwiązań, pojawiają się działania prowadzące do pełnej destrukcji systemu, wzrostu bezrobocia osób niepełnosprawnych i ekonomicznego wyniszczania firm zatrudniających te osoby.

Poprzez działania te Rząd i Parlament wyraźnie zmierzają do wyzbycia się przez Państwo odpowiedzialności za kreowanie i realizację polityki społecznej wobec niepełnosprawnych obywateli. Środowisko osób niepełnosprawnych i ich problemy postrzega się wyłącznie przez pryzmat obciążeń finansowych, jakie ponosi z tego tytułu budżet państwa.

Wprowadzone od 2011 r. przepisy szkodzą bezpośrednio osobom niepełnosprawnym – radykalne obniżenie wpływów na ZFRON prowadzi do krytycznego obniżenia możliwości finansowania ustawowych obowiązków pracodawców wobec niepełnosprawnych pracowników i praktycznie pozbawia te osoby wszelkich dotychczas dostępnych form indywidualnego wsparcia ze strony pracodawców.

Sprzeciwiamy się kategorycznie kontynuowaniu przez Rząd Rzeczpospolitej Polskiej polityki, w myśl której pracodawcy zatrudniający osoby niepełnosprawne są dyskryminowani ekonomicznie i traktowani jako gorsza i niechciana kategoria przedsiębiorców.

Pojawiające się plany likwidacji osobowości prawnej Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych – jedynej obecnie instytucji dysponującej środkami finansowymi na realizację polityki społecznej wobec osób niepełnosprawnych, a także propozycje praktycznej likwidacji chronionego rynku pracy poprzez zrównanie wsparcia finansowego zatrudniania osób niepełnosprawnych na otwartym i chronionym rynku pracy, stoją w sprzeczności z polityką Unii Europejskiej dotyczącą pomocy publicznej dla pracodawców osób niepełnosprawnych. Propozycje te zaprzepaszczają również wieloletni dorobek polskiej szkoły rehabilitacji.

Kilkunastoletnie doświadczenia wskazują, że racjonalizacja systemu rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych oraz jej wspierania finansowego jest wskazana zarówno z punktu widzenia interesów i możliwości finansowych państwa, jak i potrzeb samych osób niepełnosprawnych. Wprowadzanie wszelkich zmian systemowych musi być jednak poprzedzone rzetelną identyfikacją potrzeb osób niepełnosprawnych, jak również oceną realnych kosztów, jakie pociąga za sobą ich zatrudnianie i rehabilitacja. Działań tych zabrakło podczas prac legislacyjnych nad zmianami w ustawie o rehabilitacji jesienią 2010 r.. Organizacje pracodawców ostrzegały przed negatywnymi skutkami wprowadzanych zmian, które niestety pojawiły się już w pierwszych miesiącach 2011 r..

Zwracamy się zatem do Rządu RP z apelem o niezwłoczne podjęcie merytorycznego dialogu nt. polityki społecznej Państwa wobec osób niepełnosprawnych i ich pracodawców oraz przyjęcie stosownych regulacji prawnych niwelujących negatywne dla rynku pracy osób niepełnosprawnych skutki ostatnich zmian ustawowych. Jednocześnie Krajowa Izba Gospodarczo-Rehabilitacyjna tradycyjnie deklaruje pełną otwartość na dialog ze wszystkimi instytucjami publicznymi i organizacjami pozarządowymi prowadzący do skutecznego rozwiązywania problemów osób niepełnosprawnych, w szczególności w obszarze aktywizacji zawodowej.

Wzywamy Rząd do podjęcia, wspólnie z organizacjami działającymi w środowisku osób niepełnosprawnych, prac nad docelowymi i trwałymi rozwiązaniami systemowymi, uwzględniającymi zarówno interes państwa, jak i osób niepełnosprawnych, ale także ich pracodawców. W pierwszej kolejności oczekujemy co najmniej przywrócenia możliwości udzielania naszym kontrahentom ulg we wpłatach na PFRON. Bez szybkich zmian w tym zakresie wiele naszych firm nie przetrwa najbliższych miesięcy, a kolejne tysiące niepełnosprawnych stracą pracę.

Członkowie KIG-R apelują również do wszystkich organizacji pracodawców, a także innych organizacji działających na rzecz osób niepełnosprawnych, o konsolidację środowiska i zacieśnianie współpracy na rzecz skutecznego rozwiązywania problemów niepełnosprawnych pracowników i ich pracodawców.

Zachowano pisownię oryginału.