Emisja filmu „Historie nastolatków”
Za nami czwarta edycja wydarzenia inFestiwal Informacja-Innowacja-Inkluzja. Towarzyszyło jej hasło „Most dostępności – od edukacji do pracy”. Spotkanie zostało zorganizowane 2-3 grudnia w Krakowie przez Oddział Małopolski PFRON. Pierwszego dnia główną część stanowiły panele dyskusyjne, a kolejnego nagrodzono artystów z niepełnosprawnościami. Uczestnicy obejrzeli filmy i reportaże, przygotowano też stoiska informacyjne.
– [inFestiwal – przyp. red.] To przestrzeń do bardzo inspirujących rozmów z osobami z niepełnosprawnościami, z instytucjami, które pomagają, z urzędami. Jest to platforma wymiany informacji z ekspertami, specjalistami, którzy szukają różnych dobrych rozwiązań, a w tym roku powiedzielibyśmy – przede wszystkim – dostępności i dzielą się chętnie z innymi swoimi doświadczeniami – powiedziała podczas otwarcia Aneta Bogacka-Karcz, dyrektor Oddziału Małopolskiego PFRON.
W programie wydarzenia znalazła się prelekcja „Wspólnie budujemy dostępność w podmiotach publicznych”. Wygłosił ją pełnomocnik prezesa zarządu PFRON ds. dostępności Tomasz Wojakowski. Jak zaznaczył, żeby dostępność była rzetelna i prawdziwa, potrzebne jest zaangażowanie osób z niepełnosprawnościami. Aktywna partycypacja jest po to, aby dostępność nie była tworzona przez ekspertów dla ekspertów. Ona ma być rzeczywistą odpowiedzią na potrzeby OzN. Brak dostępności jest najbardziej dotkliwy właśnie dla osób z niepełnosprawnościami.
W trakcie wystąpienia pojawiły się wątki związane z Ustawą o zapewnianiu dostępności. Prelegent poinformował, że złożono 229 skarg na brak dostępności. Wydano 31 nakazów jej zapewnienia. Przykładowo, szkoła została zobligowana do wybudowania windy. Zrobiono to, aby uczeń z niepełnosprawnością narządu ruchu mógł uczęszczać na lekcje w salach znajdujących na piętrze.
W innym przypadku nakazano, aby zielone światło na przejściu dla pieszych świeciło się dłużej. W tej sytuacji uwzględniono wniosek osoby starszej, która miała problem ze swobodnym przejściem na drugą stronę ulicy. PFRON zareagował również w kwestii powiadomień w komunikacji miejskiej dla osób niewidomych. W części pojazdów nie było w ogóle takiego wyposażenia, w części – nie używano go. Podmiotowi publicznemu nakazano, aby zapewnił dostępność w perspektywie kilku lat, co ma związek z planowaną wymianą taboru.
Eksperci o dostępności
Główną część pierwszego dnia wydarzenia stanowiły panele dyskusyjne. Pierwszy z nich „Dostępność w edukacji” moderowała Magdalena Mazur (dyrektorka Wydziału Edukacji i Projektów Edukacyjnych Urzędu Miasta Krakowa). W debacie zaś uczestniczyły Katarzyna Mitka (II Małopolski Wicekurator Oświaty) oraz Joanna Piwowońska (dyrektor ds. projektów strategicznych w Fundacji Instytut Rozwoju Regionalnego). W roli ekspertów wystąpili też Jakub Studziński (koordynator programu „Małopolska. Kultura Wrażliwa” oraz koordynator dostępności w Małopolskim Instytucie Kultury w Krakowie), a także Paweł Król (przewodnik wystawy „W stronę ciemności” w WOMAI.
Z kolei drugi panel dyskusyjny „Dostępność w pracy” moderowała Monika Meleń (reżyserka reportaży i filmów o tematyce społecznej, ambasadorka kampanii „Małopolska Ekonomia Społeczna – więcej dobra!”). Swoje opinie w tym temacie przedstawili Bogdan Dąsal (pełnomocnik prezydenta Krakowa ds. osób z niepełnosprawnościami) i Szymon Miążek (psycholog, terapeuta zajęciowy i rekruter w projektach aktywizacji zawodowej osób z niepełnosprawnościami w Fundacji Sustinae). Były też panelistki związane ze społeczną kawiarnią MOCna! – Katarzyna Kubicka (prezeska Fundacji MOCna!) oraz Klaudia Kwiecień (koordynator do spraw warsztatów i szkoleń w ww. podmiocie). W debacie uczestniczyli również Marek Gancarczyk (rzecznik prasowy MPK SA w Krakowie) oraz Beata Ziółko (przedstawiciel Okręgowego Inspektoratu Pracy w Krakowie, kierownik Oddziału w Nowym Sączu).
– To była ciekawa dyskusja, z wieloma wątkami dotyczącymi dostępności w pracy. Wybrzmiało głównie to, że największe bariery wciąż są w głowach. Środowisko OzN powinno się bardziej otworzyć, porzucić różne lęki przed skorzystaniem z ofert. Człowiek ma prawo do pracy, bo ona jest też godnością i daje dużo wolności. Ze strony pracodawców jest coraz mniej obaw w tym zakresie – powiedziała „NS” Monika Meleń.
Święto artystów
Główną część drugiego dnia inFestiwalu stanowiła gala rozdania nagród. Otrzymali je małopolscy laureaci XXII edycji konkursu PFRON Sztuka Osób Niepełnosprawnych zorganizowanego pt. „W krainie snów”. Zostali oni wyłonieni w pięciu kategoriach: malarstwo i witraż, rysunek i grafika, rzeźba kameralna i płaskorzeźba, tkanina i aplikacja, a także fotografia. Wojewódzka Komisja Konkursowa oceniła 143 prace zgłoszone przez 43 podmioty.
– Obrady były długie i burzliwe. Nie mogliśmy się zdecydować, dlatego przyznaliśmy tyle wyróżnień. Poziom konkursu z roku na rok wzrasta. Dotarło wiele prac, które naprawdę zrobiły wrażenie na członkach jury. Ta inicjatywa pokazuje, że jest ogromny potencjał twórczy w osobach z niepełnosprawnością – podkreśliła Monika Meleń, przewodnicząca Wojewódzkiej Komisji Konkursowej.
Ocenianiem prac zajęły się również Helena Maślana (prezes Fundacji Sztuki Osób Niepełnosprawnych), Małgorzata Woźniakowska (kierownik Domu Kultury przy OM PZG w Krakowie) oraz Joanna Kołdras (przedstawiciel OM PFRON). W składzie Komisji znaleźli się też Stanisław Kmiecik (członek Światowego Związku Artystów Malujących Ustami i Nogami AMUN) i Wojciech Jaskółka (artysta plastyk). Laureaci otrzymali m.in. spersonalizowane kubki i podkoszulki z nadrukiem swoich prac konkursowych.
– Chcieliśmy, żeby obchody Międzynarodowego Dnia Osób z Niepełnosprawnością miały artystyczny i duchowy wymiar. Jestem pod wrażeniem tego, jak osoby z niepełnosprawnościami przedstawiają świat, pomimo że codziennie mierzą się z wieloma barierami. Potrafią stanąć ponad problemami i przekonują, że życie jest piękne – dodała Aneta Bogacka-Karcz.
Filmy i informacje
W trakcie inFestiwalu zaprezentowano filmy „Od samotności do radości – podróż 5 emocji” (Warsztat Terapii Zajęciowej przy Stowarzyszeniu „Bądź z nami”, Będzin) oraz „Historie nastolatków” („Szkoła Podstawowa Specjalna nr 244 z Warszawy). To produkcje, które otrzymały odpowiednio pierwszą nagrodę i wyróżnienie podczas tegorocznej edycji Festiwalu Filmowego Osób z Niepełnosprawnościami FilmON. Ponadto uczestnicy wydarzenia obejrzeli fragmenty reportaży Moniki Meleń – „MOCNI” (oraz „Pamiętnik Gabrysi”).
Uczestnicy wydarzenia dowiedzieli się również o nowym projekcie finansowanym ze środków PFRON – „Moc lokalnych inicjatyw”. Jego operatorem dla województw małopolskiego i podkarpackiego jest Fundacja Centrum Rehabilitacji Znowu w Biegu. Jej prezeska Anna Orzechowska zaprezentowała podczas inFestiwalu założenia ww. przedsięwzięcia. Celem jest wsparcie lokalnych działań na rzecz osób z niepełnosprawnościami oraz ich otoczenia, poprzez udzielanie grantów NGO-som. Zwłaszcza tym, które działają od niedawna i nie mają dużego doświadczenia projektowego. Pierwszy nabór odbędzie się już w grudniu br.
Przez 2 dni można było skorzystać ze stoisk informacyjnych. Przygotowały je PFRON, Okręgowa Inspekcja Pracy, Małopolska Wojewódzka Komenda Ochotniczych Hufców Pracy, Grodzki Urząd Pracy, OWiT Kraków oraz OWiT Kraków-Gorlice. W środę w tym gronie było też Muzeum Krakowa.
– OM PFRON jest pomysłodawcą ,inFestiwalu. Mam nadzieję, że podobne inicjatywy pojawiają się w innych województwach. To jest ważne wydarzenie w Małopolsce, służy szerzeniu i realizacji misji PFRON-u. Nie wyobrażam sobie, żeby nie było piątej edycji w przyszłym roku. Już na nią zapraszam – podsumowała Aneta Bogacka-Karcz.
Aneta Bogacka-Karcz, dyrektor Oddziału Małopolskiego PFRON
Cieszę się, że mogliśmy porozmawiać po raz kolejny o dostępności. Wielokrotnie podkreśliliśmy, jak ważna w niej jest empatia. Bo dostępność zaczyna się od drugiego człowieka, o myśleniu o nim. Bez tego przepisy i likwidacja barier nie pomogą. Istotne jest więc współodczuwanie. To droga do pełnej dostępności, z której powinni korzystać wszyscy, a zwłaszcza osoby z niepełnosprawnościami i szczególnymi potrzebami.
W trakcie czwartej edycji inFestiwalu wymieniliśmy się dobrymi praktykami. Równocześnie powstało kilka pomysłów dotyczących relacji z różnymi podmiotami. Będziemy z nimi współdziałać w kierunku dostępności.
Tekst i fot. Marcin Gazda
Data publikacji: 06.12.2025 r.
