26 kwietnia 2024 r. Sejm uchwalił ustawę „o zapewnianiu spełniania wymagań dostępności niektórych produktów i usług przez podmioty gospodarcze”, która przeniosła do polskiego prawa unijną dyrektywę, zwaną Europejskim Aktem o Dostępności (EAA). To początek kolejnego etapu budowania dostępnego, niewykluczającego nikogo społeczeństwa. O nowej ustawie, szansach i wyzwaniach z nią związanych rozmawiano 12 czerwca podczas konferencji „Polski Akt o Dostępności – inauguracja”.
Podczas wydarzenia dyskutowano o stanie przygotowań do wdrożenia ustawy, a także o środkach wsparcia, jakie MFiPR przewiduje w ramach jej realizacji dla firm, organizacji społecznych oraz beneficjentów funduszy UE.
– Świętując przyjęcie Polskiego Aktu o Dostępności, przygotowujemy się już do wyzwania jeszcze większego – wdrożenia w życie jego przepisów. Polska przywiązuje dużą wagę do kwestii dostępności i odpowiedniego wdrożenia EAA. Polska ustawa upowszechnia koncept dostępności w świadomości społecznej, daje ramy prawno-organizacyjne, w których ważne miejsce zajmą przepisy wdrażające EAA – mówiła wiceministra MFiPR Monika Sikora.
Włączenie społeczne, aktywność zawodowa oraz prowadzenie niezależnego życia przez osoby z niepełnosprawnościami są możliwe między innymi dzięki stworzeniu środowiska, w którym powszechnie używane produkty i usługi są bardziej dostępne. Taki cel stawia przed państwami członkowskimi Europejski Akt o Dostępności.
Dostępność produktów i usług
Dotąd prawne obowiązki zapewnienia dostępności miały przede wszystkim podmioty administracji publicznej. Teraz prawo do dostępności uzyska niezbędny biznesowy wymiar, a tym samym dostępność stanie się standardem również w firmach oraz oferowanych przez nie produktach i usługach.
Bez zaangażowania biznesu dostępność nie będzie nigdy pełna i wciąż ograniczona będzie swoboda i samodzielność konsumentów – milionów konsumentów, którzy zarabiają, chcą być aktywni, chcą korzystać z produktów i usług niezależnie od swej sprawności.
Otwierając się na dostępność, firmy otworzą się na ogromny, dotąd często niezauważany rynek konsumentów: osób z niepełnosprawnościami, ich przyjaciół i rodzin, seniorów i tych wszystkich klientów, którzy szukają wygody, intuicyjności.
O ustawie – Polskim Akcie o Dostępności
Przepisy ustawy wejdą w życie 28 czerwca 2025 r. i od tej daty podmioty gospodarcze powinny wprowadzać na rynek produkty spełniające wymagania dostępności oraz oferować i świadczyć dostępne usługi zgodnie z przepisami tej ustawy. Ustawa przewiduje jednocześnie okresy przejściowe na dostosowanie niektórych rodzajów produktów i usług do przepisów. Daje też firmom możliwość stopniowego dochodzenia do wymaganej przez ustawę dostępności, tak aby nie obciążać ich nieproporcjonalnie – w sytuacji, gdy wprowadzane ustawą nowe obowiązki będą zbyt kosztowne lub będą wymagały zbyt dużych zmian technologicznych od podmiotów gospodarczych, będą one mogły ograniczyć wprowadzanie dostępności do tych wymagań, które nie stanowią nieproporcjonalnego obciążenia.
Projekt ustawy bierze także pod uwagę specyfikę mikroprzedsiębiorstw i mniejsze zdolności finansowania dostępności. Z tego względu mikroprzedsiębiorstwa świadczące usługi są wyłączone spod regulacji ustawy.
Ustawa określa wymagania dostępności, które mają zastosowanie do wybranych produktów i usług. Reguluje obowiązki podmiotów gospodarczych w zakresie spełniania tych wymagań oraz system, zasady i tryb sprawowania nadzoru rynku nad prawidłowością stosowania przepisów ustawy.
Ustawa ma kluczowe znaczenie podczas realizacji projektów współfinansowanych z funduszy polityki spójności. Stanie się ona elementem realizacji horyzontalnej zasady dostępności i niedyskryminacji osób z niepełnosprawnościami zgodnie z art. 9 rozporządzenia ogólnego dla funduszy europejskich oraz zasady dostępności w projektach finansowanych z funduszy europejskich zgodnie z „Wytycznymi dotyczącymi realizacji zasad równościowych w ramach funduszy unijnych na lata 2021-2027”.
Ustawa wdrożyła do polskiego prawa Europejski Akt o Dostępności. To pierwsza horyzontalna i wielosektorowa regulacja unijna w dziedzinie dostępności, która wyznaczyła wspólne dla państw członkowskich UE wymogi dostępności dla najpowszechniejszych produktów i usług wykorzystywanych w życiu codziennym, takich jak komputery, telefony, tablety, bankomaty, terminale płatnicze i samoobsługowe, e-książki, e-handel, usługi bankowości detalicznej i usługi informacji cyfrowej w transporcie pasażerskim.
Info i fot. MFiPR, oprac. rhr/
Data publikacji: 13.06.2024 r.
