Rozpatrzono sprawozdanie o wykonywaniu Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych przez Polskę

Delegacji przewodniczył Krzysztof Michałkiewicz, sekretarz stanu w MRPiPS, pełnomocnik rządu ds. osób niepełnosprawnych. Udział w niej wzięli także przedstawiciele Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, Ministerstwa Edukacji Narodowej, Ministerstwa Infrastruktury, Ministerstwa Inwestycji i Rozwoju, Ministerstwa Sprawiedliwości, Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, Ministerstwa Zdrowia oraz Kancelarii Prezesa Rady Ministrów i Krajowego Biura Wyborczego.

W trakcie spotkania poruszono wiele zagadnień dot. osób z niepełnosprawnością. Były to kwestie systemów orzecznictwa o niepełnosprawności, stosowanej terminologii, rozwiązań prawnych w zakresie zwalczania dyskryminacji, sytuacji kobiet niepełnosprawnych, opieki zdrowotnej i dostępu do rehabilitacji leczniczej, udzielania świadczeń medycznych bez zgody osoby zainteresowanej, instytucji ubezwłasnowolnienia, korzystania ze zdolności do czynności prawnych, ułatwień w dostępie do wymiaru sprawiedliwości (dostosowania proceduralne, dostęp do budynków, dokumentów), deinstytucjonalizacji form wsparcia, rozwoju usług asystenckich, poziomu zatrudnienia osób niepełnosprawnych, dostępu do świadczeń rekompensujących dodatkowe koszty wynikające z niepełnosprawności, edukacji włączającej, zapewnienia nauczania w szkołach i stosowania w urzędach języka migowego, dostępu do informacji publicznej, zapewniania dostosowań przez nadawców programów telewizyjnych, dostosowywania przestrzeni publicznej, budynków, usług, produktów, transportu publicznego, przeprowadzania egzaminów na prawo jazdy, ratyfikacji i wdrożenia Traktatu z Marrakeszu, dostępności numeru alarmowego 112, uwzględniania w obowiązujących procedurach ewakuacyjnych szczególnych potrzeb osób niepełnosprawnych, udziału w życiu publicznym, w tym wykonywania praw wyborczych, a także możliwości związania się przez Polskę protokołem skargowym do Konwencji i wycofania oświadczenia interpretacyjnego i zastrzeżeń do Konwencji, złożonych w momencie jej ratyfikowania.

Minister Krzysztof Michałkiewicz podkreślił, że wsparcie osób z niepełnosprawnościami należy do priorytetów rządu. Wskazał na realizację programów „Za życiem” oraz „Dostępność plus”, poinformował także o prowadzonych pracach nad Strategią na rzecz osób niepełnosprawnych na lata 2018-2030. Według pełnomocnika w ostatnich latach zwiększono nakłady finansowe na realizację zadań na rzecz osób niepełnosprawnych w różnych obszarach. Ponadto rząd stara się reagować na ewoluujące potrzeby osób z niepełnosprawnościami.

Jednak według przedstawicielki Biura Rzecznika Praw Obywatelskich dr Sylwii Spurek, która również brała udział w spotkaniu, wiele jest do zrobienia w kwestii ubezwłasnowolnienia. W Polsce jest najwięcej bo czwarta część wszystkich osób ubezwłasnowolnionych w Europie. Warto podkreślić, że taka osoba nie może korzystać z prawa do głosowania, nie może być członkiem partii politycznych ani organizować zgromadzeń, nie może zawrzeć małżeństwa, nie może sprawować władzy rodzicielskiej w stosunku do swoich dzieci. Rzecznik proponuje wprowadzenie systemu wspieranego podejmowania decyzji. Paweł Jaros z Ministerstwa Sprawiedliwości poinformował, że w resorcie podjęto działania w celu zmian w instytucji ubezwłasnowolnienia ale nie potrafił odpowiedzieć kiedy i w jakiej formie te zmiany mogłyby być wprowadzone.

Zauważono także, że powstają programy wspierające osoby z niepełnosprawnościami, ale na zasadzie opieki instytucjonalnej. Reprezentanci środowisk osób z niepełnosprawnością od wielu lat postulują aby zastąpić system oparty na wielkich instytucjach takim, w którym głównym rolę odgrywać będą usługi asystenckie.

W odpowiedzi na ten problem dyrektor Biura Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych, Michał Pelczarski, zapowiedział, że z tworzonego Funduszu Solidarnościowego będą finansowane usługi asystenta osobistego. Ponadto zwiększy się liczba mieszkań chronionych i dostosowanych mieszkań na wynajem w ramach programów: „Za życiem” i „Mieszkanie plus”.

W ramach programu Wiedza Edukacja Rozwój również realizowanych jest sześć projektów z zakresu mieszkalnictwa chronionego dla sześciu grup osób niepełnosprawnych zagrożonych wykluczeniem społecznym.

Powołując się na dane z Ministerstwa Inwestycji i Rozwoju, dyrektor biura szacuje, że ze wsparcia usług asystenckich i opiekuńczych finansowanych z funduszy europejskich skorzysta 156 tys. osób.

Rozbieżności między Komitetem, RPO a rządem pojawiły się także w kwestii przemocy i dyskryminacji zwłaszcza wobec kobiet oraz homoseksualnych osób z niepełnosprawnością.

Zdaniem rządu, w polskim prawie istnieją mechanizmy przeciwdziałające przemocy czy dyskryminacji i nie trzeba wprowadzać dodatkowych.

24 września br. Komitet publicznie przedstawi rekomendację i ocenę realizowanych przez polski rząd zapisów Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych.

Oprac. kat
Data publikacji: 10.09.2018 r.