RPO w sprawie osadzonych z niepełnosprawnością
Rzecznik praw obywatelskich Adam Bodnar zwrócił się z pismem do dyrektora generalnego Służby Więziennej gen. Jacka Kitlińskiego w sprawie przestrzegania praw osadzonych osób z niepełnosprawnościami.
W wystąpieniu powołał się na drastyczny przypadek więźnia o bardzo dużym stopniu niepełnosprawności fizycznej, osobę z czterokończynowym porażeniem. Osadzony porusza się wyłącznie na wózku inwalidzkim, wymaga całodobowej pomocy innych osób przy wykonywaniu podstawowych czynności życiowych. W Areszcie Śledczym w Warszawie- Mokotowie przebywał od dnia 7 maja 2014 roku do 12 lutego 2015., w którym to dniu doznał złamania kości udowej i został przetransportowany do szpitala w Zakładzie Karnym w Łodzi.
Osadzony niepełnosprawny nie był w stanie samodzielnie spożyć posiłku, napić się, zmienić pozycji, przemieścić się na wózek inwalidzki, skorzystać z toalety, samodzielnie się umyć, wezwać oddziałowego lub przedstawiciela służby zdrowia. Każdorazowo był zmuszony prosić o pomoc współwięźniów, był od nich całkowicie zależny, przy tym często spotykał się z niechęcią z ich strony.
Rzecznik stwierdza, że nie tylko cele dla takich osób są często niedostosowane, ale dochodzi także do nieprawidłowości w zakresie ich transportowania, nie zapewnia im się odpowiedniej opieki medycznej, a pomoc dla nich w codziennym funkcjonowaniu przerzuca się na współwięźniów. Jest to niezgodne z orzecznictwem i wytycznymi Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu.
Generalnie stwierdza, że wiele cel dla osób niepełnosprawnych nie jest przystosowanych do potrzeb tej grupy osadzonych. Korzystanie z przysługujących im praw, takich jak widzenia, spacery, czy ciepła kąpieli jest niemożliwe z uwagi na infrastrukturę jednostek penitencjarnych a Służba Więzienna nie stara się zmienić tego stanu rzeczy, choć w świetle orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka wydaje się to być obowiązkiem jednostki penitencjarnej.
Nie jest to pierwsza interwencja RPO w sprawie osadzonych osób z niepełnosprawnościami. Przedmiotem jego zainteresowania były też pozbawione wolności osoby z niepełnosprawnością intelektualną lub psychiczną. Według przysłanego Adamowi Bodnarowi wykazu z Ministerstwa Sprawiedliwości w zakładach karnych i aresztach śledczych przebywa 87 takich osób. RPO przeprowadził pod tym kątem cztery wizytacje – w Areszcie Śledczym w Warszawie-Białołęce, w Areszcie Śledczym w Łodzi, w Areszcie Śledczym w Krakowie oraz w Areszcie Śledczym we Wrocławiu; planuje w kolejne.
Oprac. MarC
Data publikacji: 09.12.2015 r.
