2 kwietnia to Światowy Dzień Świadomości Autyzmu. Został on ustanowiony w 2008 r. Jego celem jest propagowanie wiedzy na temat autyzmu i budowanie wrażliwości społecznej w tym zakresie.
Światowy Dzień Świadomości Autyzmu inauguruje miesiąc wiedzy na ten temat. Tego dnia organizowana jest międzynarodowa akcja „Zaświeć się na niebiesko” zapoczątkowana przez organizację Autism Speaks, polegająca na niebieskiej iluminacji budynków i obiektów architektonicznych na znak solidarności z osobami ze spektrum autyzmu i ich rodzinami.
Spektrum autyzmu to zaburzenie diagnozowane na podstawie kryteriów, które w historii zmieniały się kilkakrotnie. Nieostra definicja i wciąż nierozpoznane przyczyny spektrum stanowią przestrzeń do wielu dywagacji. Historia autyzmu to w rzeczywistości wiele historii, dziejących się na różnych kontynentach. Przez wiele lat debata na temat autyzmu, którą zwykle rozpoczynali rodzice, dotyczyła najczęściej dzieci. Dzisiaj chcemy rozmawiać także o dorosłości, studiowaniu i podejmowaniu obowiązków zawodowych przez osoby ze spektrum autyzmu.
Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) około jedno na 100 dzieci jest w spektrum autyzmu, który stanowi zróżnicowaną grupę objawów związanych z rozwojem mózgu (ang. autism spectrum disorder, ASD). Autyzm to specyficzny sposób pracy układu nerwowego, w tym mózgu, będący przejawem neuroróżnorodności gatunku ludzkiego. To zjawisko o bardzo szerokim zakresie i wielu odcieniach, stanowiące wachlarz zróżnicowanych cech, zachowań i objawów.
Przed diagnozą spektrum autyzmu młode osoby często otrzymują inne diagnozy psychiatryczne. Uzyskanie trafnej diagnozy może mieć ogromne znaczenie dla osoby w każdym wieku.
Aktualnie odchodzimy od narracji o leczeniu osób w spektrum, a zamiast tego skupiamy się na akceptacji, wspieraniu i włączaniu osób neuroróżnorodnych, a także na upominaniu się o ich prawa.
Zgodnie z najnowszymi badaniami, osoby ze spektrum autyzmu – jeśli tylko znajdą przyjazne środowisko – pracują około 30 proc. razy efektywniej niż osoby neurotypowe (badania australijskie w sektorze bankowym). Jest to niezwykle ważna informacja, bowiem w Polsce najczęściej ststus ekonomiczny osób w spektrum autyzmu jest niski. Standardowo są one wykluczone z rynku pracy. Jedną z przyczyn tego stanu jest z pewnością pobieranie renty socjalnej, która może demotywować do poszukiwania zatrudnienia. Osoby z autyzmem są pod względem ekonomicznym najczęściej zależne od swoich rodzin.
Trudności z przystosowaniem się osób z autyzmem do coraz to nowych, zmieniających się warunków otoczenia, nie przeszkadzają im w tym, aby zacząć samodzielnie – obserwując zachowania innych – poszukiwać okazji do brania losu w swoje ręce. Osoby te studiują, zdobywają wymarzoną pracę, zakładają rodziny. Potrzebują często w realizacji różnych ról społecznych wsparcia, a nie terapii. Osoby z autyzmem, stojąc u progu dorosłości, z determinacją walczą o kontakty z rodziną i przyjaciółmi, o realizację swoich marzeń i planów dotyczących indywidualnie postrzeganej bliższej oraz dalszej przyszłości.
Warto jednak pamiętać, że równość i szacunek dla osób w spektrum autyzmu nie powinny być tylko jednodniową akcją, ale stałym celem całej społeczności.
Ewa Maj
Data publikacji: 02.04.2023 r.
