Badanie ścieżek edukacyjnych
W Polsce około 3 proc. wszystkich uczniów to dzieci i młodzież z orzeczoną niepełnosprawnością. Przy odpowiednim wsparciu i dostosowaniu procesu nauczania zdecydowana większość z nich mogłaby uczyć się ze swoimi pełnosprawnymi rówieśnikami.
Edukacja tej grupy uczniów napotyka jednak na wiele barier. Z czego wynikają i z czym są związane? Jakie są ścieżki edukacyjne dzieci z niepełnosprawnością? Instytut Badań Edukacyjnych rozpoczął badanie, dzięki któremu będzie można nie tylko poznać odpowiedzi na te pytania, ale także zrozumieć motywy wyborów edukacyjnych i zweryfikować rozwiązania systemowe.
Na całym świecie zmienia się podejście do niepełnosprawności. Odrzuca się czysto medyczne spojrzenie, które dostrzegało wyłącznie deficyty tej grupy ludzi, na rzecz modelu społecznego, zwracającego uwagę na rolę społeczeństwa w zapewnianiu równości. To nowe ujęcie zakłada likwidację różnych barier utrudniających pełny i skuteczny udział niepełnosprawnych w życiu społecznym na zasadzie równości z innymi osobami.
– W modelu tym duży nacisk kładzie się na edukację włączającą, czyli edukację niepełnosprawnych w przedszkolach i szkołach ogólnodostępnych, najbliżej miejsca zamieszkania wspólnie z pełnosprawnymi rówieśnikami, w sposób pozwalający na realizację ich potrzeb rozwojowych i edukacyjnych – mówi dr Paweł Kubicki z Zespołu Edukacji i Rynku Pracy w Instytucie Badań Edukacyjnych.
Jednocześnie rosnąca liczba uczniów z niepełnosprawnością w szkołach ogólnodostępnych i związany z tym proces dostosowywania szkół do potrzeb tych uczniów napotyka na wiele rozmaitych barier. Powody są różne – to zarówno obowiązujące rozwiązania systemowe, ale także bariery mentalne tak po stronie nauczycieli, rodziców jak i pełnosprawnych uczniów. Przed zupełnie innymi wyzwaniami stoją szkoły i placówki specjalne borykające się często z malejącą liczbą uczniów. Są one najlepiej dostosowane do zaspokajania specyficznych potrzeb edukacyjnych wynikających z niepełnosprawności i posiadają najbardziej doświadczoną kadrę pedagogiczną.
Należy jednak pamiętać, że decydujący głos o wyborze odpowiedniej formy nauczania – ogólnodostępnej, integracyjnej, lub specjalnej – ma rodzic, który na podstawie swojej wiedzy, opinii ekspertów, ale też dostępności poszczególnych szkół musi podjąć trudną decyzję mającą kluczowy wpływ na przyszłość jego dziecka.
Zbadanie postaw i poziomu przygotowania szkół do edukacji uczniów z niepełnosprawnością z jednej strony, jak i motywacji i czynników społeczno-ekonomicznych wpływających na decyzje rodziców z drugiej jest głównym celem IBE. „Badanie ścieżek edukacyjnych niepełnosprawnych dzieci, uczniów i absolwentów” to pierwszy w Polsce tego typu projekt badawczy realizowany na tak dużej próbie. W rozpoczynającej się właśnie pierwszej rundzie badania weźmie udział około 2000 dyrektorów szkół podstawowych i gimnazjów wszystkich typów – specjalnych, integracyjnych i ogólnodostępnych – wybranych losowo z całej Polski. Badaniem zostanie także objętych 3200 rodziców dzieci z niepełnosprawnością, które uczą się w 6. klasie szkoły podstawowej i w 3. klasie gimnazjum. Po roku badacze powrócą ponownie do tych samych rodziców, by zapytać o wybory edukacyjne związane z przejściem odpowiednio do gimnazjum, lub szkoły ponadgimnazjalnej.
Ogólnopolski projekt badawczy „Badanie ścieżek edukacyjnych niepełnosprawnych dzieci, uczniów i absolwentów” jest realizowany przez Zespół Edukacji i Rynku Pracy IBE. Projekt został objęty honorowym patronatem rzecznika praw obywatelskich. Więcej informacji o badaniu można znaleźć na stronie internetowej: http://eduentuzjasci.pl/pl/badania/110-badanie/825-badanie-sciezek-edukacyjnych-niepelnosprawnych-dzieci-uczniow-i-absolwentow.html
Informacja o Instytucie Badań Edukacyjnych:
Instytut Badań Edukacyjnych (IBE) zatrudnia około 150 badaczy zajmujących się edukacją – socjologów, psychologów, pedagogów, ekonomistów, politologów i przedstawicieli innych dyscyplin naukowych – wybitnych specjalistów w swoich dziedzinach. Instytut uczestniczy w krajowych i międzynarodowych projektach badawczych, przygotowuje raporty, sporządza ekspertyzy oraz pełni funkcje doradcze w tym zakresie, aktywnie promuje politykę edukacyjną opartą na faktach (evidence-based policy and practice) i szczególnie dużą wagę przywiązuje do badań, których wyniki mogą zostać wykorzystane w praktyce i polityce edukacyjnej, zarówno na szczeblu krajowym, jak i lokalnym.
Informacje o projekcie Entuzjaści Edukacji:
Celem głównym projektu systemowego „Badanie jakości i efektywności edukacji oraz instytucjonalizacja zaplecza badawczego” (Entuzjaści Edukacji) jest wzmocnienie systemu edukacji w zakresie badań edukacyjnych oraz zwiększenie wykorzystywania wyników badań naukowych w polityce i praktyce edukacyjnej oraz w zarządzaniu oświatą. Projekt jest realizowany przez IBE ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Priorytet III: Wysoka jakość systemu oświaty, Poddziałanie 3.1.1 Tworzenie warunków i narzędzi do monitorowania, ewaluacji i badań systemu oświaty.
Data publikacji: 10.12. 2013 r.
