33. SANS „Dom”. Wielowymiarowa przestrzeń do refleksji i wzruszeń

Tydzień temu – 18 czerwca zakończyły się 33. Spotkania Artystów Nieprzetartego Szlaku „Dom” – inkluzywny, teatralny festiwal stanowiący finał całorocznego Cyklu Imprez Nieprzetartego Szlaku skierowanych i współorganizowanych przez osoby z niepełnosprawnością. Pierwszego dnia, 16 czerwca Artyści spotkali się w ŚDS Akademia Artystyczna Lublinie by w kolejnych dniach przenieść się na profesjonalną scenę Teatru Muzycznego w Lublinie, który od trzech lat jest drugim domem Artystów Nieprzetartego Szlaku.

Czterodniowemu przeglądowi polskich i zagranicznych teatrów osób z niepełnosprawnościami, towarzyszyły występy muzyczne, animacje, bal, zwiedzanie miasta oraz wydarzenia towarzyszące: wystawy Laureatów Konkursu na Znak Graficzny, Konkursu Plastycznego, wystawa fotograficzna Laureatów TwO „Relacje” oraz 14. Międzynarodowy Konkurs Fotograficzny „Teatr w Obiektywie”

W tegorocznych Spotkaniach wzięło udział ponad 600 osób, w tym blisko 200 artystów.
Zaprezentowanych zostało 16 spektakli teatralnych i ponad 20 występów towarzyszących. Nie zabrakło również niezwykłych muzycznych doznań – w sobotni wieczór 17 czerwca na scenie Teatru Muzycznego wystąpił zespół Troye Zillia oraz Anastasiya Voytyuk – folklorystyka i wirtuozka bandury.

Każdego dnia po spektaklach odbywały się otwarte spotkania Rady Konsultantów, podczas których analizowane i omawiane były aspekty terapeutyczne i artystyczne przedstawionych spektakli. Bo SANS to również impreza o charakterze edukacyjnym .

– To prawdziwy, otwarty uniwersytet teatroterapii. – tak o tych mało dostrzeganych, ale niezwykle cennych dyskusjach mówi Michał Stanowski, prezes Fundacji Nieprzetartego Szlaku i przewodniczący Rady. – W tym roku omówienia odbywały się między innymi na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, z którym współpraca zacieśnia się, co bardzo nas cieszy – dodaje.

Wszystkie wydarzenia w Teatrze Muzycznym transmitowane były na żywo na profilu Facebook Fundacji Nieprzetartego Szlaku i tłumaczone na Polski Język Migowy przez niezastąpioną Magdalenę Gach.

Tradycyjnie SANS otwiera wspólne śpiewanie „Pieśni Lalkarza” i występ Teatru Kruszynki. Tym razem, wyjątkowo, jeszcze przed oficjalnym rozpoczęciem Spotkań zobaczyliśmy spektakl w wykonaniu Teatru Akademii Artystycznej z Lublina w reżyserii Michała Stanowskiego pt. „Dom” Widowisko zrealizowane w technice teatru ruchu z elementami teatru czarnego w efektowny sposób wprowadziło publiczność w temat tegorocznych Spotkań, ukazując wielowymiarowość tego zjawiska i skłaniając do refleksji i wzruszeń. Po oficjalnym otwarciu SANS, które swoją obecnością zaszczycili zaproszeni goście z Lubelskiego Oddziału PFRON, ROPS oraz Urzędów: Marszałkowskiego, Wojewódzkiego i Urzędu Miasta Lublin mogliśmy w końcu zobaczyć niezwykły spektakl w wykonaniu Teatru Kruszynki z Przedszkola Specjalnego nr 11 w Lublinie, w reżyserii Jagody Nai. Ponad 20 dzieci, opiekunowie, nauczyciele i rodzice stworzyli wspaniałe, wielobarwne, wzruszające widowisko o życiu i naturalnej kolei rzeczy, które w niezwykle głęboki sposób wpisało się w temat tegorocznych Spotkań.

Jak co roku Spotkania Artystów Nieprzetartego Szlaku oferowały niezwykle różnorodny repertuar. Od wzruszających spektakli dziecięcych poprzez takie, które poruszają tematy egzystencjalne i ważne dla każdego człowieka. Oprócz ujęcia tematu tegoroczne spektakle prezentowały również cały wachlarz technik teatralnych. Teatr Kryla ze Lwowa zaprezentował spektakl „W poszukiwaniu czarodzieja” zrealizowany w technice teatru cieni, wspomniany wcześniej „Dom” Teatru Akademii Artystycznej zrealizowany został z elementami teatru czarnego, natomiast Teatr Smile z Łodzi swoim spektaklem teatru tańca „21 elementów” stworzył otwartą przestrzeń do refleksji i interpretacji. W tym „Domu” znalazło się miejsce dla dzieci, dorosłych i osób starszych – dla wszystkich bez względu na stopień sprawności czy sposób postrzegania świata. Dowodem niech będzie fakt, że na scenie i na widowni można było spotkać dzieci ze wspomnianego wyżej przedszkola jak i seniorów z Międzypokoleniowego Centrum Edukacyjnego w Lublinie.

Oprócz spektakli teatralnych niezwykle mocnym punktem programu tegorocznego Festiwalu był koncert zespołu Troye Zillia pod przewodnictwem Anastasiyi Voytyuk – śpiewaczki, folklorystki, propagatorki ukraińskiej kultury ludowej oraz wirtuozki bandury. Twórczość Troye Zillia to prawdziwe fusion – dźwiękom bandury i zaśpiewowi z ludowymi nutami towarzyszyły jazzująca perkusja, klawisze i syntezatory oraz bas i klarnet. Koncert z zaplanowanej godziny przedłużył się do prawie dwóch godzin podrywając do tańca widownię, która bez skrępowania tańczyła na scenie wokół i razem z muzykami.

– Anastasiya stworzyła, ciepłą, domową atmosferę bez cienia sztywności. Zaprosiła widzów na scenę i poprosiła o ciepłą herbatę z mlekiem, co dopełniło domowy klimat tego koncertu. – mówi Karolina Czajka, szefowa animacji i gospodyni tegorocznych Spotkań.

A jeśli mówimy o tańcach i dobrej zabawie to nie sposób nie wspomnieć o „Balu na Bursakach” czyli tradycyjnej imprezie tanecznej odbywającej się w SOSW nr 1 przy ul. Spółdzielczości Pracy w Lublinie. To właśnie tam, w piątek wieczorem, 16 czerwca ponad sto osób tańczyło i bawiło się w takt muzyki i zabaw proponowanych i animowanych przez niezastąpioną Karolinę Czajkę, Dorotę Skałecką, Anitę Szatiło i Paulinę Kuśmierz czyli kadrę ŚDS Akademia Artystyczna w Lublinie.

– W tym roku na balu byłam po raz pierwszy. To było ponad dwugodzinne szaleństwo! Non stop w intensywnym ruchu. Jestem pod wielkim wrażeniem entuzjazmu, energii i repertuaru zabaw Karoliny Czajki i terapeutek Akademii Artystycznej – relacjonowała następnego dnia Anna Głębocka koordynatorka projektów Nieprzetartego Szlaku.

Jednak SANS to głównie przegląd teatralny wróćmy więc na sceniczne deski. Tegoroczna edycja utrzymała wysoki poziom spektakli z poprzedniego roku i podniosła jeszcze poprzeczk. W sobotę Teatr Euforion z Wrocławia zaprezentował skłaniający do refleksji nad kondycją człowieka i relacji międzyludzkich, niezwykle mocny spektakl p.t. „Kobieta, mężczyzna, poezja i muzyka”. Widowisko w reżyserii Anny Jędryczki-Hamery, zrealizowane na podstawie tekstów Tadeusza Różewicza, nie pozostawiło obojętnym żadnego widza. W niedzielę rano mieliśmy okazję zapoznać się z projektem „Pogliad” z Ukrainy zainicjowanym przez Anastiyę Voytyuk we Lwowie. Omawiane widowisko to artystyczny dialog między niepełnosprawnymi uczestnikami studia teatralnego „Żurawka”, a profesjonalnymi ar­tystami ze Lwowa (tancerzami, muzykami, aktorami). Projekt jest również realizacją idei upcyklingu: scenografia oraz kostiumy zrobio­ne są z materiałów i rzeczy używanych. Po prezentacji goście z Ukrainy razem z grupą animacji pod wodzą Michała Stanowskiego i Karoliny Czajki niezwykle żywiołowo wykonali ze sceny ukraińską pieśń.

Tego dnia mogliśmy zobaczyć jeszcze dwa spektakle, które zasługują na wyjątkową uwagę. Pierwszy z nich to „Przystań” w wykonaniu Teatru Niepozorni z Białegostoku w reżyserii Grupy Wolność – Karola Smacznego i Marcina Tomkiela. Spektakl łączący teatr ruchu i cieni z teatrem słowa, w głęboki i poruszający sposób opowiedział o domu w jego najgłębszych aspektach. W spektaklu, indywidualne cechy aktorów – podopiecznych i pracowników Ośrodka Dziennego Pobytu przy ul. Hetmańskiej w Białymstoku – wprzęgnięte zostały w uniwersalną opowieść o człowieczeństwie. Szacunku, godności, pasji, problemach i wytchnieniu.

Ostatnim widowisklem tegorocznego Festiwalu był „21 elementów” – spektakl teatru tańca w wykonaniu Teatru Smile z Łodzi w reżyserii Adama Kuzy – tancerza i pedagoga pracującego między innymi w Stowarzyszeniu Rodziców i Opiekunów Osób z Zespołem Downa w Łodzi. W zeszłym roku po raz pierwszy wystąpili na SANS ze świetnie przyjętym spektaklem „Ciepłe i puchate”, stąd oczekiwania i emocje przed tegorocznym występem były spore. Atmosferę dodatkowo podgrzewał fakt, że wyjątkowo, po raz pierwszy, właśnie na deskach Teatru Muzycznego razem ze swoimi aktorami wystąpił sam reżyser. Czy się udało? Mało powiedziane. Niezwykle plastyczne, półgodzinne widowisko stworzyło przestrzeń do refleksji, ale jednocześnie dało dobitną i głęboką odpowiedź na pytanie czym jest „inność” i „bycie sobą”. Spektakl nagrodzony został owacją na stojąco, a gromkie brawa mieszały się z gremialnym „Sto lat” odśpiewanym na cześć jednej z aktorek Teatru Smile, która tego dnia obchodziła urodziny. Było jak w domu!

Imprezy towarzyszące SANS:
• Międzynarodowy Konkurs Fotograficzny „Teatr w Obiektywie” oraz wernisaż wystawy fotograficznej;
• Wystawa Laureatów Konkursu na Znak Graficzny Międzynarodowego Cyklu Nieprzetartego Szlaku 2022/2023 „DOM”;
• Wystawa Laureatów Konkursu Plastycznego Nieprzetartego Szlaku;

Wydarzenie na Facebooku:
https://fb.me/e/2E4scQ5wi
Strona WWW i pełny program:
http://nieprzetartyszlak.eu/
Fanpage:
https://www.facebook.com/FundacjaNieprzetartegoSzlaku

Współorganizatorem wydarzenia jest Teatr Muzyczny w Lublinie.
Wydarzenie odbywa się w ramach Europejskiej Stolicy Młodzieży Lublin 2023 #LUBLINisYOUth

Patronaty honorowe SANS:
Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego prof. dr hab. Piotr Gliński
Marszałek Województwa Lubelskiego Jarosław Stawiarski
Wojewoda Lubelski Lech Sprawka
Prezydent Miasta Lublin Krzysztof Żuk
Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych

Dofinansowano ze środków PFRON
Zadanie współfinansowane ze środków otrzymanych od Województwa Lubelskiego
Projekt zrealizowany dzięki wsparciu Miasta Lublin

Patronaty medialne SANS:
TVP3 Lublin, Radio Lublin, Akademickie Radio Centrum
Magazyn i portal „Nasze Sprawy”,
niepelnosprawni.lublin.pl – biuletyn informacyjny osób niepełnosprawnych

Zobacz galerię…

pr/, fot. Katarzyna Anna Kubiak, Beata Michalczyk

Data publikacji: 26.06.2023 r.