W Krakowie została rozstrzygnięta dziewiąta edycja Festiwalu Filmowego Osób z Niepełnosprawnościami FilmON. Ogłoszenie wyników nastąpiło podczas Gali Finałowej w Kinie Studyjnym Sfinks. Wyboru dokonano spośród blisko pięćdziesięciu zgłoszonych produkcji. Nie zabrakło dodatkowych atrakcji, w tym warsztatów z zakresu savoir-vivre’u oraz spotkań w ramach DKF dla osób z niepełnosprawnością intelektualną. Imprezę zorganizowały ZSS nr 6 w Krakowie oraz Stowarzyszenie Pomocy Szkole Pierwiosnek.
12 maja odbyła się Gala Finałowa dziewiątej edycji Festiwalu Filmowego Osób z Niepełnosprawnościami FilmON. To impreza stworzona dla podopiecznych szkół specjalnych, warsztatów terapii zajęciowej oraz organizacji zajmujących się osobami z niepełnosprawnością intelektualną z całej Polski. Niespełna rok temu została nagrodzona w konkursie „Kraków bez barier”. Do Kina Studyjnego Sfinks przybyli m.in. zastępczyni prezydenta Krakowa Maria Klaman, pełnomocnik prezydenta Krakowa ds. osób z niepełnosprawnościami Bogdan Dąsal oraz dyrektor Oddziału Małopolskiego PFRON Aneta Bogacka-Karcz.
– Po raz kolejny patronat honorowy nad naszym festiwalem objął Polski Instytut Sztuki Filmowej, a po raz pierwszy uczynił to prezydent Krakowa. Natomiast w roli partnera zadebiutował OM PFRON, który przyznał swoją nagrodę. Natomiast wspólnie promowaliśmy kwestie dotyczące dostępności, integracji i aktywnego udziału OzN w życiu kulturalnym – powiedział „NS” Dariusz Janiczak, koordynator Festiwalu FilmON.
Wartościowe produkcje
Główną nagrodę wśród filmów otrzymał „Od samotności do radości – podróż 5 emocji” autorstwa WTZ przy Stowarzyszeniu „Bądź z nami” z Będzina. Najlepszą aktorką została Wioleta Rozmus z Powiatowego Środowiskowego Domu Samopomocy w Stąporkowie w „Kuferku z marzeniami”. W gronie aktorów triumfował Grzegorz Kubus z SOSW im. J. Korczaka w Koninie za występ w „Detektywie”.
– Wybór laureatów nie był łatwy, długo dyskutowaliśmy o poszczególnych produkcjach. W obradach powtarzała się jedna kwestia – szczerość przekazu. Wygrał film, który był bardzo szczery, choć może nie do końca idealnie wykonany. Bohaterowie swoimi słowami opowiedzieli m.in. o miłości i samotności. Zrobili to w sposób piękny – podkreśliła Monika Meleń, członek festiwalowego jury.
W jej dorobku są liczne filmy i reportaże o tematyce społecznej, w tym m.in. „Film dla Stasia”, „Jeden dzień dłużej” , „Dom Róży” czy „Ania z Piekielnika”. Już w czerwcu TVP3 zaprezentowała jej materiał o Tomaszu Łukianowskim. To twórca nagrodzony kilka razy podczas tej filmowej imprezy, m.in. w tym roku zajął drugie miejsce, a rok wcześniej – pierwsze. Po raz kolejny ocenianiem produkcji zajmowali się Grzegorz Zariczny i Anna Starewicz-Caban. Natomiast w tej roli zadebiutowali Jan Peszek i Urszula Grabowska-Ochalik.
– Nowi jurorzy powtarzali, że to cudowna inicjatywa. Byli mocno zaskoczeni poziomem filmów. Każda z finałowych produkcji niosła jakąś wartość i zasługiwała na docenienie. Było mnóstwo pozytywnych historii, z aktorami, którzy niczego nie udają. Tu bariera sztuczności nie istnieje – dodał Dariusz Janiczak.
Widzimy więcej
49 filmów zostało zgłoszonych do tegorocznej edycji Festiwalu. 17 z nich zostało zakwalifikowanych do finału. Każdy mógł trwać maksymalnie 10 minut. Jak podkreślił Dariusz Janiczak, nie zabrakło nowych uczestników imprezy. To pokazuje, że coraz więcej osób o niej słyszy i chce przesyłać produkcje. A praca z filmem nie należy do łatwych. W gronie debiutantów znalazł się m.in. SOSW im. J. Korczaka z Konina. I to właśnie jego reprezentant otrzymał nagrodę dla najlepszego aktora.
– Zgłoszenia są bardzo różnorodne, niekiedy z bardzo filmowymi ujęciami, pięknymi kadrami. Widać, że niektóre osoby mocno się rozwijają, np. robiąc animacje. To pokazuje, że pasja jest bardzo ważna w życiu każdego z nas. Jednocześnie dzięki tym filmom widzimy więcej – poznajemy sposób patrzenia OzN na świat, ich ograniczenia i możliwości. To jest coś niesamowitego – zaznaczyła Monika Meleń.
Wyświetlony został też film pozakonkursowy – „Szalona miłość”. To krótkometrażowy dokument w reżyserii Martyny Peszko, która działa w Teatrze 21. Widzowie poznali wzruszającą historię o odwadze, uczuciach i walce o niezależność osób z zespołem Downa.
Natomiast wydarzeniem towarzyszącym dziewiątej edycji Festiwalu były 2 spotkania w ramach Dyskusyjnego Klubu Filmowego Kropka dla osób z niepełnosprawnością intelektualną. Zorganizowano je 5 maja w Kinie Studyjnym Sfinks. Ponadto przeprowadzono warsztaty „Savoir vivre w kontaktach z osobami z niepełnosprawnościami”. Odbyły się one 6 maja i 3 czerwca, a wzięli w nich udział uczniowie krakowskich szkół podstawowych.
– Jednym z naszych celów jest podnoszenie świadomości całego społeczeństwa o OzN. Zależy nam na pokazywaniu tego wartościowego świata. Chcielibyśmy w przyszłości wyjść poza Kino Studyjne Sfinks i poza Kraków, aby prezentować nagrodzone u nas filmy. Może to nastąpi już podczas przyszłorocznej, a więc dziesiątej edycji Festiwalu – podsumował Dariusz Janiczak.
Monika Meleń, członek jury
Podczas Gali Finałowej usłyszeliśmy, że wszyscy są wygrani, bo chcą robić filmy, angażują się i odkrywają swoje pasje. Zgadzam się z tymi słowami, nie tylko ze względu na werdykt i wiele przyznanych wyróżnień. Kiedy kilka lat temu dołączyłam po raz pierwszy do jury, to od razu dostrzegłam ogromną szansę Festiwalu. Myślę tu o pasji, która jest bardzo ważna w życiu każdego człowieka. Ona daje nam napęd do życia, a tworzenie filmów potrafi ją rozwinąć.
Gorąco zachęcam do udziału w tej imprezie. Przykładowo, niedawno zostałam zaproszona na występ teatralny jednej z grup OzN. I zasugerowałam im, że przygotowanie do przedstawienia to również temat na film. Nie wiem, czy zdecydują się na to, ale mam nadzieję, że wkrótce będą też zgłoszenia z zagranicy. Patronaty PISF-u i prezydenta Krakowa, a także partnerstwo OM PFRON podnoszą rangę imprezy. Znaczenie tego festiwalu wzrasta i chciałabym, żeby np. dziesiąta edycja była dwudniowa. To pozwoliłoby na zaprezentowanie jeszcze większej liczby produkcji i przygotowanie dodatkowych atrakcji.
Wyniki 9. edycji Festiwalu FilmON
Najlepszy film:
I miejsce: „Od samotności do radości- podróż 5 emocji” – Warsztat Terapii Zajęciowej przy Stowarzyszeniu „Bądź z nami”, Będzin
II miejsce: „Jestem Tomek” – Tomasz Łukianowski, Łagiewniki
III miejsce: „Dziewczynka z zapałkami” – Środowiskowy Dom Samopomocy, Osina
Najlepsza aktorka: Wioleta Rozmus za rolę w filmie „Kuferek z marzeniami” – Powiatowy Środowiskowy Dom Samopomocy, Stąporków
Najlepszy aktor: Grzegorz Kubus za rolę w filmie „Detektyw” – Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy im. J. Korczaka, Konin
Nagrody specjalne:
Nagroda specjalna Ośrodka Kultury Norwida: „Historie nastolatków” – Szkoła Podstawowa Specjalna nr 244, Warszawa
Nagroda specjalna od OM PFRON: „Most czyli krótka historia o przyjaźni”– Środowiskowy Dom Samopomocy „Pogodni”, Białystok
Wyróżnienia:
„Historie nastolatków” – Szkoła Podstawowa Specjalna nr 244 z Warszawy,
„Mądry Aszyk” – Stowarzyszenie Par – Ter z Warszawy
„Życie – moja droga” – PSONI Koło w Iławie
„Most czyli krótka historia o przyjaźni”– Środowiskowy Dom Samopomocy „Pogodni”, Białystok
„Mój bój” – Środowiskowy Dom Samopomocy Caritas Archidiecezji Krakowskiej, Kraków
„Tego kotu się nie robi” – Stowarzyszenie „Iskra”, Poznań
„W rytmie Tai-chi” – Warsztat Terapii Zajęciowej Stowarzyszenia Opus, Jarocin
„Bajka o maszynie” – Warsztat Terapii Zajęciowej przy Towarzystwie Przyjaciół Dzieci OM Sosnowiec
„Pierwsza randka” – Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy, Sokółka
„Dobrze jest” – Stowarzyszenie Na Górze, Chodzież
Marcin Gazda, fot. archiwum Festiwalu FilmON
Data publikacji: 05.06.2025 r.
