Tyski Festiwal Piosenki i Twórczości Osób Niepełnosprawnych wrócił!

Caritas Archidiecezji Katowickiej – Ośrodek św. Faustyna w Tychach od ponad dwudziestu lat organizował w tyskim Teatrze Małym tytułowe wydarzenie kulturalne. Jednak remont teatru spowodował dwuletnią przerwę w historii Festiwalu.

Festiwal Form Scenicznych Osób z Niepełnosprawnościami „Odbicia”
W tym roku, po zakończeniu remontu, festiwal powrócił    – w nowej odsłonie, z nową nazwą, nieco inną formułą, ale z tą samą ideą: stworzenia przestrzeni do wyrażania siebie, swoich emocji, przeżyć i pasji. W środę, 18 czerwca, podopieczni Ośrodka św. Faustyna    wraz z uczestnikami z innych placówek wypełnili teatralną scenę wzruszającymi opowieściami i muzyką.

Na scenie Teatru Małego w Tychach wystąpiło mniej niż zwykle, bo piętnaście zespołów z całego regionu. Nina Lewartowska z ośrodka św. Faustyna powiedziała „Naszym Sprawom”, że samych prezentacji było może mniej, natomiast grupy liczne, w sumie występujących było około 220, osób, zatem uczestników którzy mogli przedstawić swoje emocje jest cały czas dużo.

W Festiwalu „Odbicia” udział wzięły zespoły z Tychów, Gliwic, Mysłowic, Sosnowca, Knurowa, Skoczowa, Częstochowy, Mikołowa – Borowej Wsi. Wśród nich znaleźli się podopieczni domów pomocy społecznej, szkół specjalnych, warsztatów terapii zajęciowej i środowiskowych domów samopomocy.

„Z nich jesteśmy dumni”
Nina Lewartowska mówi o wydarzeniu:- Festiwal jest częścią miejskiej kampanii społecznej „Z nich jesteśmy dumni”, towarzyszą jej różne imprezy, Św. Faustyna organizuje konkretnie ten Festiwal „Odbicia”. Jest on kontynuacją tego, co działo się już od ponad dwudziestu lat, w odrobinę nowej formule. Nowa nazwa, nowe logo, obejmuje dwie kategorie sceniczne – teatr i piosenka, natomiast wystawa prac plastycznych jest planowana na jesień. Ośrodek św. Faustyna – główny organizator wystawy liczy, że placówki z całego województwa będą nadsyłały swoje prace.

Kampania „Z nich jesteśmy dumni” ma za cel pokazanie, jak ważne miejsce w społeczności lokalnej zajmują osoby z niepełnosprawnościami – nie tylko jako biorcy wsparcia, ale także jako aktywni i twórczy członkowie społeczności.

Różnorodne, niezwykle barwne prezentacje
Trzy godziny trwały prezentacje, nagradzane entuzjastycznymi okrzykami i brawami. Wielość form imponowała. Podziw budziły bogate scenografie, rekwizyty, stroje (szczególnie stroje ptaków w interpretacji „Ptasiego Radia’ Tuwima!). Występujący zaprezentowali barwne, pełne energii spektakle teatralne oraz występy muzyczne, czasami solowe, ale też i kilkunastoosobowe. Najliczniejszy zespół ze szkoły „Otwarte okno” w Tychach liczył sobie aż 24 wykonawców, wykonał utwór „Pasażer” zespołu Coma, z pięknym tekstem, bardzo trudną melodią i wyśpiewał sobie II miejsce w tej kategorii.

Jako pierwsi na scenie wystąpili uczestnicy ŚDS w Gliwicach w spektaklu „u-DOM-owienie”. Przedstawiają się jako „małoformalna grupa teatralna”, która ukonstytuowała się przed 14 laty. Ich zajęcia teatralne to spotkania niebanalne. Dzięki narzędziom, które daje teatr, mogą nazywać to, co ważne, dotykające kondycji człowieka, a szczególnie „człowieka kruchego”.

Jako drudzy wystąpili podopieczni WTZ Ośrodka Miłosierdzie Boże w Borowej Wsi ze spektaklem „Supermoce”. Wykonawcy to grupa NNietypowi”, która z przerwami działa od 12 lat. Spektakl przypomina o tym, że każdy z nas ma supermoce, które może wykorzystać i udzielić pierwszej pomocy poszkodowanej osobie. Został nagrodzony II miejscem w kategorii Teatr.

Zespół gospodarzy, grupa teatralna „Światło i cień” w swoich spektaklach porusza różne tematy obyczajowe, przygodowe, społeczne, zawsze w oparciu o wspólną pracę całego zespołu, dyskusje na dany temat. Spektakl „Odciski” (laureat I miejsca) niesie    przejmujące przesłanie. Mówi o dłoniach. Mają moc sprawczą – mogą czynić dobro, mogą też zadawać ból, który zostaje w naszej pamięci i tworzy swego rodzaju odciski. To my decydujemy, do czego nam posłużą. Czy do pracy, samodzielności, czy do pokazywania wskazującym palcem, co należy za nas zrobić. I to my decydujemy, czy otwartą dłonią chcemy bić komuś brawo, czy wymierzyć cios.

Do Tychów przyjechali też debiutanci – działająca od 1,5 roku grupa teatralna „Kalejdoskop”, działająca przy DPS „Feniks” w Skoczowie. Spektakl „Lustro” to krótka historia o odrzuceniu, braku akceptacji grupy i o emocjach, jakie temu towarzyszą; o pięknej przemianie dzięki „zwykłemu odbiciu w lustrze”, którym powinien stać się każdy z nas na drodze do szczęścia osoby będącej w potrzebie.

Z kolei grupa teatralna „Aplauz” z Ośrodka Matka Boża Uzdrowienie Chorych z Knurowa zaprezentowała spektakl „Maski”. Od kilkunastu lat bierze udział w różnych przeglądach artystycznych. Inscenizacja podejmuje temat utraty indywidualności, społeczeństwo zmusza nas do założenia masek, byśmy byli tacy sami, jednakowi. Ale prawdziwa siła tkwi w byciu sobą, nawet jeśli jesteśmy różni. Wspólnota nie musi oznaczać jednakowości. Grupa „Aplauz” zajęła III miejsce w kategorii Teatr.

Jako ostatni wystąpili uczestnicy WTZ z Powiatowego DPS „Feniks” ze Skoczowa. 12 wykonawców śpiewających i bębniących wykonało brawurowo piosenkę „Naiwne pytania” Po przerwie okazało się, że to oni zostali laureatami I miejsca w kategorii Piosenka.

ŚDS dla Osób z Zaburzeniami Psychicznymi „Salve” po festiwalu zamieścił post na swoim profilu: „Odbicia 2025- Festiwal Form Scenicznych Osób z Niepełnosprawnościami – tu nie ma barier. Są emocje, odwaga, wzruszenia i śmiech. To scena, na której każdy głos jest ważny, a każda historia zostaje w sercu.”

Jury
Po części konkursowej jury udało się na naradę. W tym czasie widzowie oglądali niesamowite popisy akrobatyczne w wykonaniu Anny Filipowskiej i jej uczennic ze szkoły akrobatycznej SK Talent.

Do oceny tegorocznego festiwalu poproszeni zostali jurorzy:
Jakub Kabus prezes Zarządu Stowarzyszenia Śląskie Zakłady Sztuki. Aktor i reżyser teatru pantomimy. Pomysłodawca i organizator Andromedonu – Tyskiego Festiwalu Teatrów Niezależnych.
Monika Szydłowiecka aktorka, instruktorka teatralna. Współzałożycielka grupy teatralnej – Teatr Odruchu. Współtwórczyni programu    „lingwistyczna papuga” wzbogacającego zajęcia teatralne o pracę nad dykcją. Wicedyrektor Miejskiego Domu Kultury nr 1 w Tychach.
Joanna Piwowar-Antosiewicz pedagożka teatru, kompozytorka muzyki do spektakli teatralnych, twórczyni piosenek. Wokalistka zespołu „Trzy dni później”. Specjalistka ds. programowania edukacji teatralnej w Teatrze Małym w Tychach.

Werdykt jury
W kategorii Teatr”
I miejsce Tychy Św. Faustyna „Odciski”
II miejsce Borowa Wieś „Supermoce”
III miejsce Knurów „Maski”

W kategorii Piosenka
I miejsce WTZ z PDPS „Feniks” Skoczów „Naiwne pytania”
II miejsce Niepubliczna Szkoła Podstawowa „Otwarte Okno” Tychy „Pasażer”
III miejsce Borowa Wieś „Jesteś blisko mnie

Każdy zespół otrzymał także dyplom z podziękowaniami, które wręczali wolontariusze I LO im. Leona Kruczkowskiego w Tychach.

Wolontariusze z „Kruczka”
Od momentu wejścia każdemu, wszędzie, towarzyszyli młodzi wolontariusze. Można ich było rozpoznać po plakietkach. Pomagali, wprowadzali, informowali, wręczali. To jak zwykle od wielu lat , niezawodni uczniowie I Liceum Ogólnokształcącego im. Leona Kruczkowskiego w Tychach. Zapytani: dlaczego tu jesteście? Odpowiadają najprościej

– Jak można – bo chcemy pomagać! Chcemy się udzielać, pomagać ludziom, brać udział w różnych wydarzeniach. Więc jesteśmy.
Opiekunka, pani Anna: – Mamy dużą przyjemność z tego, że możemy pomagać. Jest to też dobry sposób, aby pokazać młodzieży, że warto wyciągnąć dłoń, poświęcić trochę swojego czasu, zrobić coś dobrego dla innych, zobaczyć uśmiech na twarzy i samemu się też uśmiechnąć.

Czy specjalizują się w pomocy osobom z niepełnosprawnościami? Nie, próbują wszystkich form pomocy. Pomagają rodzinom, chorym, angażują się w różne zbiórki, organizują kiermasze.

Ilona Raczyńska, fot. WTZ Knurów

Data publikacji: 09.07.2025 r.