Od lewej: Tomasz Maruszewski, prof. Maciej Żukowski, Beata Dobak-Urbańska i Romuald Schmidt
Zatrudnianie osób z niepełnosprawnościami – to wciąż wiodący temat w dyskusjach aranżowanych przez instytucje publiczne i reprezentantów tego środowiska. Tym razem o wdrażaniu rozwiązań niwelujących bariery oraz o tworzeniu przyjaznych miejsc pracy była mowa 28 marca, podczas konferencji naukowej pod tytułem: „Innowacje w zatrudnieniu osób niepełnosprawnych".
Organizatorem konferencji był Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych oraz Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu (UEP), a współorganizatorami: Oddział Wielkopolski PFRON, Katedra Pracy i Polityki Społecznej UEP w Poznaniu i pełnomocnik rektora UEP ds. osób niepełnosprawnych.
Aula UEP zgromadziła licznie zebranych przedstawicieli instytucji, organizacji pozarządowych oraz innych podmiotów zajmujących się rehabilitacją zawodową i społeczną osób z niepełnosprawnościami, a przede wszystkim osoby z niepełnosprawnością, także te, które doświadczają trudności na rynku pracy i wiedzą z autopsji, co znaczy być bezrobotnym.
Podjąłeś pracę? Oddaj rentę!
Zdaniem Tomasza Maruszewskiego, zastępcy prezesa Zarządu PFRON ds. finansowych, stopa bezrobocia w naszym kraju jest na rekordowo niskim poziomie. Z roku na rok ubywa co prawda zakładów pracy chronionej (obecnie jest ich około tysiąca w całej Polsce), ale ciągle powstają nowe zakłady aktywności zawodowej, ich rozwój, jak zaznaczył wyżej wymieniony, jest bardzo dynamiczny. W tej chwili mamy ich 108. PFRON wspomaga zatrudnienie osób z niepełnosprawnościami wdrażając i realizując programy aktywizacyjne: „Praca-Integracja”, „Stabilne Zatrudnienie” i „Absolwent”. Realizacja tych programów przyczynia się do wzrostu zatrudniania tej grupy osób.
Ponad setka ZAZ-ów w naszym kraju to wciąż niewiele, jeśli porównamy tę liczbę z liczbą osób z niepełnosprawnością pozostających bez zatrudnienia. Nie każda osoba z niepełnosprawnością ma szansę podjęcia pracy w takim zakładzie. Liczba wakatów jest w nich, niestety, bardzo ograniczona. Szczególnie trudną, żeby nie powiedzieć dramatyczną, sytuację zatrudnieniową mają osoby z niepełnosprawnością zamieszkujące na wsiach i w małych miejscowościach. Nie ma tam ZPCh-rów, ZAZ-ów, nie ma też spółdzielni socjalnych. W większych miastach również nie jest łatwo.
Mniej optymistycznie do kwestii zatrudniania osób z niepełnosprawnością podszedł prof. Zdzisław Krasnodębski, wiceprzewodniczący Parlamentu Europejskiego, który podkreślił, że wskaźnik zatrudnienia osób z niepełnosprawnościami w całej Unii Europejskiej plasuje się na poziomie 47,3 proc., podczas gdy w Polsce wskaźnik ten wynosi – i to wg BAEL – jedynie 34 proc. Jedna na sześć osób w całej Unii Europejskiej to osoba z niepełnosprawnością. Orzeczoną niepełnosprawność ma około 80 mln Europejczyków, zatem problem nie jest marginalny. Także współczynnik ubóstwa jest o 70 proc. wyższy u osób z niepełnosprawnościami niż u osób pełnosprawnych.
Osoby pobierające świadczenia rentowe boją się podjąć zatrudnienie, gdyż mogą wówczas stracić prawo do renty. Do tej kwestii odniósł się w swoim wystąpieniu Konrad Zawadzki, dyrektor Biura Poznań Kontakt, które zatrudnia osoby z niepełnosprawnościami. Jedna z kobiet tam pracujących zwróciła się pewnego dnia do swojego pracodawcy z prośbą o niewypłacanie wynagrodzenia (!). Otrzymała bowiem pismo z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z informacją, że będzie zobowiązana do zwrotu całości „nienależnie pobranego świadczenia”.
„Najlepszym sposobem przewidywania przyszłości jest tworzenie jej”
Żeby osoba z niepełnosprawnością mogła podjąć pracę i być w pełni niezależna, musi najpierw zdobyć wykształcenie i nauczyć się wykonywać samodzielnie wszystkie codzienne czynności. Swego rodzaju innowacją jest w tym obszarze projekt „Akademia Życia” Fundacji im. Doktora Piotra Janaszka „Podaj Dalej” w Koninie. Zuzanna Janaszek-Maciaszek, prezes tej Fundacji, opowiedziała uczestnikom konferencji historię 29-letniego dziś Tomasza, który w roku 2010 mając 20 lat uległ wypadkowi spadając z drzewa. Stracił czucie, mógł poruszać jedynie głową. 5 lat spędził w domu leżąc w łóżku, w wieżowcu na III piętrze.
Do „Akademii Życia” trafił w 2016 roku. W ciągu 10 miesięcy nauczył się obsługi komputera, zdobył zawód programisty i testera aplikacji mobilnych. Pracuje na komputerze trzymając w ustach specjalny rysik. Marzy o tym, aby znaleźć stałą pracę i nie pobierać renty. Takich osób w „Akademii Życia” jest wiele więcej. Zgłaszają uczestnictwo w projekcie, żeby zwiększyć swoją samodzielność i nie być zależnym od innych.
Innowacją w zatrudnianiu osób z niepełnosprawnością jest, zaprezentowana podczas konferencji przez dr Katarzynę Lis, pełnomocnika Rektora UEP ds. Osób Niepełnosprawnych, pierwsza na świecie tymczasowa kawiarnia, w której pracują ludzie ciężko sparaliżowani. Kawiarnia ta została utworzona w Japonii, w Tokio. Potrawy serwują w niej roboty sterowane i kontrolowane przez leżących pracowników. Kawiarnia zatrudnia 10 osób, które chorują na stwardnienie zanikowe boczne lub są po urazach kręgosłupa. Pracują one w domu.
Na specjalnych ramach mają powieszone komputery, przy pomocy których zarządzają robotami-kelnerami. Umożliwia im to program komputerowy obsługiwany wzrokiem. Każdy biały robot-kelner potrafi się poruszać, porozumiewać i przenosić przedmioty. Kamera umieszczona w jego czole pozwala unieruchomionej osobie podglądać kawiarnię, ludzi zamawiających kawę czy otoczenie.
Japoński eksperyment spotkał się z dużą aprobatą. Potrwa do 2021 roku. Kawiarnia ma wielu gości, a osoby sparaliżowane czują się dzięki temu potrzebne i przydatne.
Środki PFRON w powiecie konińskim
Elżbieta Sroczyńska, dyrektor Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Koninie podzieliła się z kolei doświadczeniami z realizacji programu „Stabilne Zatrudnienie” oraz ze wdrożenia Systemu Obsługi Wsparcia finansowanego ze środków PFRON. Algorytm środków PFRON na rok 2019 w powiecie konińskim to kwota 3.864.798 zł. Na terenie powiatu konińskiego funkcjonuje 5 warsztatów terapii zajęciowej dla 155 osób z niepełnosprawnościami. Każdego roku około 800 beneficjentów jest objętych wsparciem ze środków PFRON. W 4 placówkach edukacyjnych na terenie tego powiatu zlikwidowano bariery architektoniczne – przy dofinansowaniu w wysokości 204.210 zł. Dzięki przystąpieniu samorządu do realizacji programu „Wyrównywania różnic między regionami” dofinansowano zakup 15 busów i autobusów do przewozu osób z niepełnosprawnościami w kwocie 1.178.396 zł. Osoby z niepełnosprawnościami w powiecie konińskim to 15.890 jego mieszkańców, co stanowi 12,5 proc. Ich ogółu. 462 osoby z niepełnosprawnościami są zarejestrowane w Powiatowym Urzędzie Pracy.
Nagrodzono filmy promujące aktywizację
Podczas konferencji podsumowano III Przegląd Filmów Integracyjnych pod tytułem: „Aktywizacja osób niepełnosprawnych”. Na tegoroczną jego edycję nadesłano łącznie 23 filmy.
W kategorii film profesjonalny zwyciężyła TVP3 Lublin za film pod tytułem: „Włączeni i Aktywni”. Wyróżnienie w tej kategorii otrzymał Polski Związek Bocci za film pod tytułem: „Mistrzostwa Polski w Bocci w 2017 roku”.
W kategorii film amatorski pierwszą nagrodę otrzymał WTZ w Luboniu Stowarzyszenia Pomocy Osobom Niepełnosprawnym „Wspólna Droga” za film pod tytułem: „Wspólna Droga”. Wyróżnienia w tej kategorii otrzymały Fundacja im. Doktora Piotra Janaszka „Podaj Dalej” w Koninie za film pod tytułem: „Leczymy uśmiechem”, DPS w Ślesinie za film pod tytułem: „Biały Dunajec 2019″ oraz ŚDS w Jarocinie za film pod tytułem: „Kawiarnia jak w domu”.
Uczestnicy konferencji mogli zapoznać się z technologiami wspomagającymi osoby z niepełnosprawnościami na stoiskach dwóch firm: „Harpo” i Altix”. Szczególnym zainteresowaniem cieszyły się innowacyjne aplikacje wspierające osoby z dysfunkcją narządu wzroku.
Patronat honorowy nad wydarzeniem objął Krzysztof Michałkiewicz, sekretarz stanu w MRPiPS, pełnomocnik rządu ds. osób niepełnosprawnych, a patronat medialny – TVP 3 Poznań, Radio Poznań oraz miesięcznik „Filantrop Naszych Czasów”.
Tekst i fot. Karolina Kasprzak
Data publikacji: 01.04.2019 r.
