Interpelacja dotycząca rynku pracy i odpowiedź na nią

8 października odpowiedzi na tę interpelację udzielił sekretarz stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej Jarosław Duda. Dokumenty te prezentujemy zachowując pisownię oryginałów.

Interpelacja nr 34445
do ministra pracy i polityki społecznej
w sprawie ogromnego spadku zatrudnienia osób niepełnosprawnych na chronionym rynku pracy i nieudolnych działań rządu, aby temu zapobiec
Szanowny Panie Ministrze,
W okresie 8-letnich rządów koalicji PO-PSL w sektorach aktywizujących i zatrudniających ON na chronionym rynku pracy doszło do albo biernej stagnacji na niskim poziomie – w warsztatach terapii zajęciowej WTZ i w zakładach aktywności zawodowej ZAZ, albo do zapaści – w zakładach pracy chronionej ZPChr, gdzie tysiące osób straciło pracę. Przyczyną tego było m.in. 5-letnie zamrożenie wsparcia dla WTZ i ZAZ na ich rozwój i utrzymanie co sprawiło, że nie spełniają one pro-zatrudnieniowych oczekiwań osób niepełnosprawnych z najcięższymi schorzeniami. Zaś wielokrotne zmniejszanie wsparcia dla ZPChr – tu: szczególnie dotkliwe 30% obniżenie dofinansowań do wynagrodzeń ustawą z listopada 2013 r.) przy obarczeniu ZPChr wieloma obowiązkami przyczyniło się do utraty pracy ponad 40 tys. ON w tych zakładach, w tym krótkim półtorarocznym okresie.
Wprawdzie w ostatnich latach nastąpił wzrost zatrudnienia ON na rynku otwartym i ilości podmiotów zatrudniających takie osoby, to jednak bilans dot. zatrudnienia jest ujemny – dane SODiR/PFRON. Nie pomogły tu nawet setki mln zł wydatkowane na pro-zawodowe szkolenia osób niepełnosprawnych.
Uważając, że sumaryczny wynik rządów PO-PSL w temacie zatrudniania ON jest negatywny zapytuję:
1-dlaczego dopuszczono do zapaści na chronionym rynku pracy? (wszak praca chroniona to dobro szczególnie potrzebne, bo utrwala różnorodność i wrażliwość społeczną).

2-dlaczego nie doprowadzono do harmonijnego rozwoju rynku otwartego z chronionym? (wszak rynki te winny się wzajemnie uzupełniać, a nie rywalizować o wsparcie państwa).

3-dlaczego nie zachęcono skutecznie instytucji oraz urzędów państwowych i samorządowych do zatrudniania ON? (nawet ministerstwa nie świecą tutaj przykładem).

4-dlaczego nie zachęcano skutecznie do stosowania klauzul społecznych przy zamówieniach publicznych, dających pierwszeństwo pracodawcom zatrudniającym osoby niepełnosprawne? (przy ich stosowaniu nawet WTZ i ZAZ mogły by świadczyć usługi i produkcję np. na rzecz lokalnych urzędów i instytucji publicznych).

5-dlaczego nie wprowadzono rozliczeń pro-zatrudnieniowych szkoleń ON uzależniając wypłatę środków od ilości zatrudnionych, a nie od ilości szkolonych osób? (doprowadziło to do paradoksu, że szkolący wolą szkolić jedne i te same osoby nawet po kilkanaście razy, zamiast znajdować dla nich zatrudnienie).

Z uwagi na aktualność tematu bardzo proszę o pilną odpowiedź.

Z wyrazami szacunku,

Bogdan Rzońca
Poseł na Sejm RP

Odpowiedź na interpelację nr 34445
w sprawie ogromnego spadku zatrudnienia osób niepełnosprawnych na chronionym rynku pracy i nieudolnych działań rządu, aby temu zapobiec
Odpowiadający: sekretarz stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej Jarosław Duda
Warszawa, 08-10-2015
Szanowna Pani Marszałek!
Odpowiadając na interpelację nr 34445 z dnia 10 września 2015 r. (znak: K7INT34445) złożoną przez Pana Posła Bogdana Rzońcę w sprawie sytuacji na chronionym rynku pracy uprzejmie wyjaśniam, że nie mogę zgodzić się z tak jednoznacznie negatywną oceną dokonaną przez Posła.

Na wstępie chciałbym skorygować oczywisty błąd popełniony przez Pana Posła Rzońcę polegający na wliczeniu warsztatów terapii zajęciowej do tzw. chronionego rynku pracy (nie jest to wyrażenie ustawowe). Warsztat jest z definicji placówką stwarzającą osobom niepełnosprawnym niezdolnym do podjęcia pracy możliwość rehabilitacji społecznej i zawodowej w zakresie pozyskania lub przywracania umiejętności niezbędnych do podjęcia zatrudnienia. W warsztatach terapii zajęciowej osoby niepełnosprawne nie są pracownikami, lecz uczestnikami (art. 10a ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2011 r. Nr 127, poz. 721, z późn. zm.)). Zgodnie z przyjętym modelem warsztaty terapii zajęciowej (wtz) służą nabywaniu (nauce) umiejętności przydatnych w przejściu do zatrudnienia na chronionym lub otwartym rynku pracy.

Muszę podkreślić, że środki Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych nie są jedynymi przekazywanymi na finansowanie zakładania i funkcjonowania wtz i zakładów aktywności zawodowej (zaz). Warsztaty terapii zawodowej są dofinansowywane przez samorządy powiatowe, natomiast zakłady aktywności zawodowej przez samorząd wojewódzkie. Dofinansowanie ze środków PFRON wyniosło w 2014 r. 7 129 568 zł. do kosztów utworzenia zaz i 66 261 318 zł do działalności tych zakładów, a także 220 106 zł do kosztów utworzenia wtz i blisko 370 mln. zł. do działalności wtz.

Zrównanie dofinansowania do wynagrodzeń osób niepełnosprawnych na chronionym i otwartym rynku pracy doprowadziło do wyrównania szans pracodawców działających na obu tych rynkach. Jak wielokrotnie podkreślałem, zgodnie z regulacjami unijnymi, dofinansowanie do wynagrodzeń nie służy rekompensacie podwyższonych kosztów funkcjonowania pracodawców z chronionego rynku pracy, a zachęceniu wszystkich pracodawców do zatrudniania osób niepełnosprawnych. Środki na finansowanie zadań nałożonych na zakłady pracy chronionej pochodzą ze zwolnień od podatków i ulg publicznoprawnych, nieodprowadzonych zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych osób zatrudnionych w zakładzie pracy chronionej, a także dodatkowej pomocy udzielanej zakładom pracy chronionej na rekompensatę dodatkowych kosztów budowy lub przebudowy związanej z modernizacją obiektów i pomieszczeń zakładu, transportowych oraz administracyjnych

W kwestii promocji stosowania klauzul społecznych w zamówieniach publicznych i zatrudniania osób niepełnosprawnych informuję, że Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej Biuro Pełnomocnika Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych przeprowadziło w 2014 i 2015 r. szkolenia dla pracowników urzędów administracji centralnej i samorządowej zachęcające do zatrudniania osób niepełnosprawnych. Przeszkolono ponad 1200 pracowników kadr i kierownictwa urzędów.

Jednakże muszę zaznaczyć, że zatrudnienie osób niepełnosprawnych w urzędach administracji publicznej opiera się przede wszystkim na kryterium oceny kompetencji posiadanych przez kandydata do pracy, a nie jego niepełnosprawności.
Natomiast organem właściwym w zakresie zamówień publicznych jest Urząd Zamówień Publicznych. Informację Prezesa tego Urzędu w zakresie promocji stosowania aspektów społecznych w zamówieniach publicznych przesyłam w załączeniu. Resort pracy uczestniczył w kampaniach organizowanych przez UZP mających na celu popularyzację stosowania klauzul społecznych. Również w trakcie spotkań organizowanych przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej zachęcano do korzystania z klauzul społecznych dostrzegając ich niezwykle pozytywne znaczenie dla procesów inkluzji społecznej osób niepełnosprawnych.
Jednakże skorzystanie z klauzul społecznych pozostawione jest decyzji osób organizujących pracę nie tylko organów administracji publicznej, ale także organu ustawodawczego, czy biur poselskich i senatorskich.

Całkowitym nieporozumieniem jest zarzut stosowania uzależniania finansowania kosztów szkolenia od liczby zatrudnionych, a nie szkolonych osób. Zarówno na otwartym, jak i chronionym rynku pracy, kwotę refundacji kosztów szkolenia ustala się w odniesieniu do liczby osób niepełnosprawnych biorących udział w danym szkoleniu. Jest to wyraz stawiania osób niepełnosprawnych w centrum działań rehabilitacyjnych.
Łączę wyrazy szacunku

Data publikacji: 12.10.2015 r.