Najważniejsze wydarzenia 2013 roku
Wiele spraw istotnych dla środowiska osób z niepełnosprawnością wydarzyło się na przestrzeni ostatnich 12 miesięcy, jednak dwa z tych wydarzeń zdominowały i zaćmiły wszystkie inne; oba dotyczyły zmian w sposobie subsydiowania rynku pracy dla tych osób.
Pierwszym z nich był projekt rozporządzenia Komisji Europejskiej , który wprost zagroziłby systemowi dofinansowania zatrudnienia. Zakłada on, że pomoc publiczna udzielana przez kraj członkowski nie mogłaby przekroczyć 0,01 proc. PKB (ok. 150 mln zł) z poprzedniego roku kalendarzowego lub 100 mln euro (ok. 420 mln zł). Tymczasem roczne wydatki z SODiR to ponad 3 miliardy złotych..
Nastąpiło jednak niespotykane wcześniej „zwarcie szeregów” i zarówno strona rządowa, jak organizacje zrzeszające pracodawców wystąpiły ramię w ramię z dobrze uzasadnionymi protestami przeciwko tej propozycji, a podobne opinie wyraziły pozostałe kraje członkowskie UE. W tej sytuacji KE przedłużyła obowiązywanie dotychczasowych przepisów w tym zakresie praktycznie do końca 2014 roku, a 18 grudnia 2013 r. opublikowała kolejną wersję projektu rozporządzenia. Wyłącza ono wsparcie zatrudniania osób z niepełnosprawnością z ograniczenia wysokości kwoty pomocy publicznej. Konsultacje nowej wersji projektu będą trwały do 12 lutego 2014 r.
Drugie poważne zagrożenie to od dawna zapowiadane zrównanie dofinansowania do wynagrodzeń osób z niepełnosprawnością na rynku pracy chronionej i otwartym. Zostało ono wprowadzone przez rząd „tylną furką” – tzw. ustawą okołobudżetową, zmieniającą m.in. przepisy określające poziom dofinansowania do zatrudniania pracowników z niepełnosprawnością. Po burzliwych kilkumiesięcznych dyskusjach, mimo wielu opinii, apeli i analiz wystosowanych głównie przez organizacje pracodawców, rząd i parlament postawiły na swoim. Jedynym kompromisem było przesunięcie daty wejścia w życie nowych przepisów na 1 kwietnia 2014 r. i podniesienie kwoty subsydium dla pracowników z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności o 165 zł (do poziomu 1125 zł). Dla pracownika ze znacznym stopniem niepełnosprawności będzie to1800 zł, a z lekkim stopniem – 450 zł. Dodatkowe dofinansowanie w wysokości 600 zł otrzymywać będą pracodawcy zatrudniający osoby ze schorzeniami specjalnymi
Tak drastycznych cięć na rynku pracy chronionej, który poniesie konsekwencje tej nowelizacji, nie było jeszcze w historii funkcjonowania systemu dofinansowań. Może się okazać, że to kres zakładów pracy chronionej w dotychczasowej formule. W tym kontekście zrozumiałe wydają się obawy pracodawców zatrudniających osoby z niepełnosprawnością, a także samych pracowników, o utratę rentowności firm, która wykluczy możliwość stosowania pomocy publicznej, a także może być przyczyną masowych zwolnień.
Obaw tych nie podziela strona rządowa uważając, że zwolnionych z ZPCh pracowników z niepełnosprawnością przejmie rynek otwarty. Jednak dotychczasowy poziom ich zatrudnienia na tym rynku, mimo widocznego wzrostu, nie upoważnia – naszym zdaniem – do tego optymizmu…
Ryszard Rzebko
Data publikacji: 23.12.2013 r.
