Nowelizacja prawa dot. zatrudniania osób niepełnosprawnych – wciąż niekorzystna dla pracodawców

Ministerstwo Rodziny Pracy i Polityki Społecznej, które przygotowuje nowelizację, zrezygnowało między innymi ze zbędnych zmian dotyczących oceny ciągłości statusu niepełnosprawności u osoby zatrudnionej. Odrzucono również większość proponowanych regulacji dotyczących funkcjonowania warsztatów terapii zajęciowej czy korzystania przez osoby niepełnosprawne z turnusów rehabilitacyjnych.

Zasadnicze zmiany w udzielaniu ulg we wpłatach na PFRON
Również w zakresie propozycji regulacji udzielania ulg we wpłatach na PFRON częściowo uwzględniono krytykę pracodawców. Zrezygnowano z podniesienia wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych ze schorzeniami wskazanymi w Ustawie, do 50 proc., jako warunku udzielania ulg. Projekt zakłada, że dotychczasowy 30 proc. wskaźnik, będzie weryfikowany na dzień wystawienia faktury, a nie jak dotychczas – średniomiesięcznie. Jest to zasadne rozwiązanie, gdyż na dzień wystawienia faktury, sprzedawcy nie jest znany średniomiesięczny stan zatrudnienia.

Obecne brzmienie projektu utrzymuje również wyłączenia ze stanów zatrudnienia osób, o których mowa w art. 21 ust. 5. Innymi słowy pracodawcy nie będą musieli uwzględniać w stanach zatrudnienia osób pełnosprawnych nieświadczących pracy (np. w związku z odbywaniem służby wojskowej, czy przebywających na urlopach rodzicielskich, czy na świadczeniu rehabilitacyjnym).

Utrzymano obowiązek informowania klientów o możliwości skorzystania z odpisu we wpłatach na PFRON przy sprzedaży oraz wnioskowania o wydanie odpisu przez klienta. Jest to korzystne rozwiązanie, gdyż eliminuje konieczność wystawiania odpisów podmiotom, które nie są tym zainteresowane. Jednocześnie, w stosunku do pierwotnego brzmienia projektu, odstąpiono od obowiązku przedstawiania odrębnej informacji o zasadach nabywania i korzystania z odpisu. Dzięki temu pracodawca uprawniony do udzielania odpisu wraz z wystawianą fakturą, w jej treści, będzie mógł zawrzeć informacje o uprawnieniach nabywcy.

Nowością, w najnowszym brzmieniu projektu, jest potwierdzenie możliwości uczestniczenia w procesie nabywania i udzielania ulg we wpłatach na PFRON podmiotów, takich jak samorządowe zakłady aktywności zawodowe, biblioteki miejskie, czy urzędy gmin. Korzystać z ulg, jak również udzielać odpisów, będą mogły również jednostki nieposiadające odrębnej osobowości prawnej, jak szpitale, jednostki wojskowe a przede wszystkim oddziały spółek. Obecnie PFRON odmawiał oddziałom przedsiębiorstw, będących odrębnymi pracodawcami, prawa do udzielania odpisu i korzystania z niego. Wskazywał, że oddział jako forma organizacyjna nie jest odrębnym podatnikiem podatku VAT i wystawiając fakturę zobowiązany jest posługiwać się danymi jednostki macierzystej. Tak oto nabywcą jest jednostka macierzysta a przy tym z żadnego przepisu ustawy o rehabilitacji nie wynika, iż nabywca może nabyte prawo przekazać innemu podmiotowi, w tym swoim oddziałom. Projekt ustawy wymaga w takich okolicznościach aby na fakturze ujawnione zostały dane oddziału (lub innej jednostki będącej pracodawcą), który korzysta z odpisu lub go udziela. Ujawnienie to może nastąpić przez wskazanie, oprócz danych sprzedawcy i nabywcy, informacji o dostawcy lub odbiorcy.

Nowe brzmienie projektu ustawy złagodziło również sankcję nie tylko za zawyżenie odpisu, ograniczając je do wysokości różnicy między kwotą faktycznie należną a zawyżoną. Łagodzi również, do 10 proc. kwoty należności ogółem, nowo wprowadzaną sankcję za nieprzedstawienie informacji o prawie do skorzystania z odpisu nabywcy towaru lub usługi.

W nowym brzmieniu projektu ustawy zachowano ograniczenie wysokości odpisu do 50 proc. kwoty z należności za zakup, pomniejszonej o VAT i po uwzględnieniu korekt. Zmiana ta ma uniemożliwiać udzielanie ulg, od skorygowanej sprzedaży towarów i usług. Zapis ten zastępuje ustęp 11 w art. 22, który okazał się nieprecyzyjny i nie gwarantował tego celu.

Przepisy dotyczące art. 22, w obecnym brzmieniu projektu, weszłyby w życie od 1 lipca 2018 roku, a więc później niż zakładała pierwotna propozycja.

Rezygnacja z dwuinstancyjności procedury odwoławczej
Bardzo krytykowana przez pracodawców rezygnacja z dwuinstancyjności procedury wydawania decyzji została zachowana w przygotowywanym projekcie. Wbrew opiniom wyrażonym przez organizacje pracodawców, w uzasadnieniu projektu nadal czytamy, że „rozwiązania będą korzystne z punktu widzenia adresata prawa, gdyż skrócą czas prowadzonych postępowań administracyjnych (…) strona postępowania w przypadku wydania decyzji w pierwszej instancji przez Prezesa Zarządu PFRON będzie miała możliwość złożenia skargi na tę decyzję bezpośrednio do wojewódzkiego sądu administracyjnego, co znacznie skróci proces postępowania administracyjnego”.

Niestety, praktyka pokazuje, że w istotnych kwestiach pojawiały się znaczące rozbieżności interpretacyjne pomiędzy Funduszem a Ministerstwem. W konsekwencji bardzo często Minister uchyla decyzje Prezesa PFRON. Daje to możliwość realnego zweryfikowania decyzji jeszcze przed nadaniem im klauzuli wykonalności. Projekt ustawy tę możliwość przekreśla.

Obecne brzmienie projektu ustawy może okazać się dalekie o tego, jakie zostanie przedstawione posłom, jako uchwalona treść ustawy. Za wcześnie jest więc przedstawiać jako sukces wyeliminowanie niektórych niekorzystnych zapisów. Jest to tym bardziej niezasadne, że projekt ten konsekwentnie zmierza w kierunku eliminacji dwuinstancyjności wydawania decyzji, a więc pogorszenia sytuacji prawnej pracodawców.

Źródło: POPON

Data publikacji: 12.12.2017 r.