Osoby z niepełnosprawnością nadal poza rynkiem pracy

Sprawozdanie z działań podejmowanych przez resorty i urzędy publiczne w 2014 r. na rzecz realizacji sejmowej uchwały z 1 sierpnia 1997 r. przedstawił 8 października w Sejmie pełnomocnik rządu ds. niepełnosprawnych Jarosław Duda. PiS wniosło o odrzucenie tego sprawozdania. SLD i ZP zapowiedziały głosowanie za wnioskiem.

Mimo ogólnej tendencji dotyczącej pracy, Duda podkreślał, że w ub. roku współczynnik aktywności zawodowej osób z niepełnosprawnością w wieku produkcyjnym wyniósł ponad 27 proc., więcej niż w latach poprzednich. Dodał, że jest progres, ale rząd chciałby, by wskaźnik ten był wyższy i sięgał 40-50 proc.
Duda wskazywał na pozytywne działania – coraz mniej barier architektonicznych i informatycznych, dostęp do instytucji kultury i muzeów, programy ułatwiające zatrudnienie, np. program trenera pracy, edukację włączającą i dostosowywanie warunków studiów do potrzeb niepełnosprawnych. Jak mówił, sytuacja osób z niepełnosprawnością stopniowo się poprawia, ale Polska ma przed sobą jeszcze długą drogę.

Ponad stustronicowy dokument został opracowany na podstawie informacji nadesłanych przez ministrów i kierowników urzędów centralnych. Zawiera opis działań zrealizowanych, kontynuowanych lub podjętych przez nie w 2014 r. na rzecz osób z dysfunkcjami. Zamieszczonych jest w nim wiele danych statystycznych obrazujących sytuacje tej grupy obywateli.

– Coś robicie, ale czy środowisko osób niepełnosprawnych jest z tego zadowolone? – pytała Beata Mazurek (PiS). Według niej jeśli chodzi m.in. o zatrudnienie, to promowani są pracodawcy, co w ocenie wielu nie przekłada się na sytuację niepełnosprawnych pracowników.
Mazurek krytykowała wielość systemów orzeczniczych, brak rozwiązań systemowych dla osób z autyzmem i to, że – jej zdaniem – rząd nie potrafił nawiązać dialogu ze środowiskiem niepełnosprawnych dialogu. W tym kontekście wspomniała pracę w tzw. podstolikach po proteście rodziców dzieci niepełnosprawnych w Sejmie, która – jak mówiła – przebiegała bez koordynacji. Mazurek wniosła o odrzucenie sprawozdania rządu.

Za brak rozwiązań dot. różnicowania opiekunów osób niepełnosprawnych sprawozdania nie poprze też SLD; jak mówił Tadeusz Tomaszewski, były „rozmowy, stoliki i podstoliki”, ale do dziś rząd nie przedstawił rozwiązania. Krytykował też władzę publiczną za to, że w swych urzędach nie zatrudnia osób z niepełnosprawnością.

Tadeusz Woźniak (ZP) mówił, że w pamięci pozostanie traktowanie przez PO grupy osób opiekunów niepełnosprawnych, którym zakazano wchodzenia do Sejmu. – W tym sprawozdaniu nie ma duszy – powiedział. Według niego rządowi nie udało się wykazać aktywności na rzecz osób z niepełnosprawnościami, robiono za mało i nie na miarę potrzeb. Zapowiedział głosowanie za odrzuceniem sprawozdania.

Z informacji rządu wynika, że w 2014 r. w Polsce było 3 mln 272 tys. osób niepełnosprawnych powyżej 16 lat, w tym 1 mln 162 tys. w wieku 65 lat i więcej (35,5 proc.). W wieku produkcyjnym było 1 mln 901 tys. osób , tj. 8,4 proc. ludności Polski w tym wieku – 418 tys. ze znacznym stopniem niepełnosprawności (22 proc.), 855 tys. z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności (45 proc.), 628 tys. z lekkim stopniem niepełnosprawności (33 proc.). Najwięcej osób miało wykształcenie zasadnicze zawodowe – 40,1 proc.

Z informacji wynika, że osoby z niepełnosprawnością, w wieku produkcyjnym, wciąż pozostają w większości poza rynkiem pracy, mimo znaczącego wsparcia ze środków PFRON i budżetu państwa. Instytucje publiczne (m.in. ministerstwa i urzędy centralne) w przeważającej większości nie osiągnęły jeszcze ustawowego 6-procentowego wskaźnika zatrudnienia niepełnosprawnych. Osoby niepełnosprawne są gorzej wykształcone w porównaniu z osobami sprawnymi, co niekorzystnie wpływa na ich mobilność zawodową i konkurencyjność na rynku pracy pod względem umiejętności zawodowych.

Informacja dostarcza także danych o funkcjonujących w Polsce zakładach pracy chronionej – w grudniu 2014 r. było ich 1 278. Zatrudniały łącznie ponad 185 tys. osób – w ponad 70 proc. byli to pracownicy bez schorzeń specjalnych; osoby ze znacznym stopniem niepełnosprawności stanowiły 7 proc. populacji zatrudnionych niepełnosprawnych, osoby z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności – 68,6 proc., z lekkim stopniem niepełnosprawności – 24,4 proc.

W grudniu 2014 r. było 89 zakładów aktywności zawodowej, które zatrudniały 3 tys. 590 osób niepełnosprawnych. W ub. roku utworzono 11 nowych warsztatów terapii zajęciowej dla 660 osób niepełnosprawnych. Ogółem w ub. r. funkcjonowało 691 warsztatów terapii zajęciowej, w zajęciach których uczestniczyło 25 tys. 410 osób niepełnosprawnych.

Uczelnie kształciły 27 tys. 595 studentów oraz 778 doktorantów będących osobami niepełnosprawnymi.

Pomimo tych krytycznych głosów Sejm na posiedzeniu 9 października przyjął informację rządu z realizacji Karty Praw Osób Niepełnosprawnych w 2014 r. (PAP)

bos/ gma/

Data publikacji: 09.10.2015 r.