Jej gośćmi byli Wojciech Skiba – prezes Zarządu PFRON i Jerzy Szreter – prezes Zarządu Krajowego Związku Rewizyjnego Spółdzielni Inwalidów i Spółdzielni Niewidomych, nie dojechał wcześniej awizowany minister Jarosław Duda.
Konferencja poświęcona była m.in. polityce rządu w zakresie zatrudniania osób niepełnosprawnych, ocenie wpływu nowelizacji ustawy o rehabilitacji na sytuację zakładów pracy chronionej, nowym zasadom gospodarowania środkami ZFRON oraz roli i zadaniom PFRON w zmienionej sytuacji prawnej w 2011 roku i latach następnych.
Jej uczestnicy poddali krytyce fiskalny charakter nowelizacji ustawy o rehabilitacji, uznając ją za przejaw braku nie tylko wizji systemu wspierania zatrudniania osób niepełnosprawnych, ale braku określenia priorytetów polityki społecznej wobec tej grupy osób. Ich zdaniem wiele kwestii dotyczących stanu prawnego, który będzie obowiązujący od początku 2011 roku wymaga wyjaśnienia, np. prawa nabyte dotyczące zawartych wieloletnich umów z kontrahentami, którym udzielana jest ulga we wpłatach na PFRON.
Wskazywano również na absurdy w obowiązującym prawie, które nie uwzględniają np. spółdzielczej specyfiki prowadzenia działalności gospodarczej. „Efektem zniechęty” nazwano konieczność rozwiązania stosunku pracy z pracownikiem, który stał się niepełnosprawny w trakcie świadczenia pracy, by po jego ponownym zatrudnieniu móc ubiegać się o refundację jego wynagrodzenia. Bez tego „zabiegu” nie jest to możliwe. Tymczasem nagroda jubileuszowa wypłacana pracownikom spółdzielni wymaga ciągłości zatrudnienia, zatem osoba ta utraci do niej prawo.
Wiele uwagi poświęcono comiesięcznemu badaniu sytuacji ekonomicznej firm ubiegających się o refundację płac pracowników z niepełnosprawnością z SODiR, co często skutkuje arbitralnym – jak uważali uczestnicy konferencji – wstrzymywaniem wypłat. PFRON jest chyba jedyną instytucją w Polsce, która stosuje tak często mechanizm oceny zdolności kredytowej, nawet banki czynią to tylko raz w roku. W dodatku dotyczy to kilkunastu tysięcy podmiotów.
Prezes Wojciech Skiba wyjaśnił, iż do oceny tej obliguje PFRON prawo – rozporządzenie Rady Ministrów z 29.03.2010 r., które weszło w życie 5.04.2010 r., a podlega jej zgodnie ze stanowiskiem UOKiK, około 15 tys. podmiotów. Przyznał, że są wśród nich firmy – co uznał za sytuację kuriozalną – których wpływ na rynek jest znikomy, PFRON wystąpił zatem do UOKiK o zwolnienie z konieczności tego badania przedsiębiorstw mikro i małych, co wcześniej urząd ten uznawał za niemożliwe.
Wobec faktu, że PFRON jest instytucją, która udziela pomocy publicznej dla największej w kraju liczby podmiotów rozważana jest, w porozumieniu z prezesem UOKiK, ewentualność oceny sytuacji finansowej potencjalnych beneficjentów raz w roku.
Kolejny temat, który wzbudził sporo emocji to wstrzymywanie dofinansowań do płac, często bez podania przyczyny, co ma miejsce od sierpnia 2010 r., a dotyczy już około 2 tys. firm. Skarżono się na ogromne trudności w kontakcie z merytorycznymi pracownikami Funduszu, zmienianie się osób prowadzących sprawę w toku postępowania, żądanie przez nich coraz to nowych dokumentów, m.in. opinii bankowych, historii rachunku, obrotów na kontach, rozliczeń międzyokresowych, funduszy specjalnych itp., co może robić wrażenie wybiegów formalnych by maksymalnie opóźnić termin wypłaty dofinansowania.
Zwrócono też uwagę na błąd w punkcie 6 sekcji B formularza INF-O-PP, który musi być wypełniony, mimo zaznaczenia „nie” we wszystkich podpunktach punktu 5 sekcji B, co skutkowało automatycznie blokadą w SODiR.
Za kluczową dla „rozładowania” blokady dofinansowań uznano szybką informację dla firm, którym je założono o jej przyczynach – nawet pocztą elektroniczną i niekoniecznie w formie decyzji administracyjnej – tak by mogły one jak najszybciej zareagować i np. poprawić błędy, czy dosłać brakujące dokumenty.
Zdaniem uczestników konferencji PFRON stosuje zbyt sztywne metody oceny kondycji ekonomicznej wobec badanych firm, wśród których dominuje metoda Altmana. Rozporządzenie Komisji Europejskiej nie określa metody tej oceny, natomiast wskaźniki z wzoru Altmana być może dobrze sprawdzają się przy analizie standingu spółek giełdowych lecz nijak nie zdają egzaminu w przypadku spółdzielni inwalidów, których misją nie jest generowanie zysku lecz zaspakajanie potrzeb członków! Skąd zatem ta nadgorliwość metodologiczna, dlaczego nie stosuje się innych, bardziej adekwatnych instrumentów oceny? – pytano.
Ustosunkowując się do poruszonych kwestii prezes Wojciech Skiba jako najczęstszą przyczynę wstrzymywania dofinansowań wskazał braki formalne i błędy w dokumentach przedstawianych przez pracodawców.
Nastąpiło ponadto spiętrzenie dwóch procesów: zatrzymań tzw. ręcznych z wyżej podanych przyczyn i zatrzymań systemowych, które pojawiały się po wgraniu aplikacji w SODiR, a były konsekwencją wewnętrznej sprzeczności w formularzu INF-O-PP. Ten błąd został usunięty, a 8 grudnia PFRON na swojej stronie internetowej przekazał informację, że przy wypełnieniu na „tak” punktu 6 w sekcji B tego dokumentu, wobec odpowiedzi „nie” we wszystkich podpunktach punktu 5, należy wpisać w części opisowej „nie dotyczy”.
Prezes Skiba poinformował, że podjęto intensywne prace celem likwidacji blokad systemowych, obecnie każdego dnia odblokowywanych jest około 100 podmiotów. Zobowiązał się, że pracownicy Funduszu będą pomagali tym, którzy mają trudności z interpretacją własnych wyników finansowych, zdarza się bowiem, że pewne pozycje są niewłaściwie zaksięgowane co pogarsza te wyniki i wskaźnik Altmana.
PFRON posiada wystarczające środki do obsługi SODiR, blokady w żadnym razie nie są powodowane „grą na zwłokę”.
Zapewnił również, że podmioty, którym w korespondencji elektronicznej nie wskazano przyczyny założenia blokady zostaną o tym poinformowane możliwie szybko.
Uczestnicy konferencji raz jeszcze podkreślili kluczową rolę informacji o przyczynach blokad, a prezes Skiba obiecał, że pracownicy PFRON dołożą wszelkich starań by proces likwidacji blokad zakończyć jeszcze w 2010 roku, co było postulatem zebranych. W innym przypadku ocena sytuacji ekonomicznej za 2010 rok podmiotów, którym wstrzymano dofinansowanie, może wykazać ich całkowity brak zdolności kredytowej i wykluczyć je z grona beneficjentów tej formy pomocy publicznej.
Inicjatorzy tego spotkania konsultacyjnego określili jego przebieg jako najburzliwszy z dotychczasowych, a było organizowane po raz dziewiąty.
Tekst i fot. Radek Szary
