23 lipca 2010 r. został przekazany do Laski Marszałkowskiej poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, z dnia 21 lipca br. Został on wypracowany przez Parlamentarny Zespół ds. Osób Niepełnosprawnych i przyjęty na jego ostatnim posiedzeniu.
Planuje się, iż jego pierwsze czytanie odbędzie się 4 sierpnia br. na posiedzeniu sejmowej Komisji Polityki Społecznej i Rodziny, na którym ma zostać powołana podkomisja ds. rozpatrzenia projektu. Zakończenie jej prac przewiduje się już 11 sierpnia br.
Ustawa ma wejść w życie 1 stycznia 2011 roku, z wyjątkiem niektórych artykułów, które mają obowiązywać po upływie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia, oraz jednego, który ma wejść w życie od 1 stycznia 2012 roku.
Poniżej krótkie omówienie najważniejszych zmian:
1. Usztywnienie definicji „najniższego wynagrodzenia” na poziomie minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w grudniu 2009 roku, zatem na poziomie 1276 zł, która ma również obowiązywać w latach następnych.
2. Możliwość uzyskania przez osobę niepełnosprawną środków PFRON na podjęcie działalności gospodarczej, rolniczej lub na wniesienie wkładu do spółdzielni socjalnej, jeżeli nie otrzymała bezzwrotnych środków publicznych na ten cel. Osoba ta mogła zatem uzyskać w przeszłości pożyczkę na ten cel, pod warunkiem że ją spłaciła.
3. Czas pracy osoby niepełnosprawnej zaliczonej do stopnia znacznego (i tylko jej) nie może przekraczać 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo. Nie dotyczy to zatem – jak dotychczas – osób ze stopniem umiarkowanym, chyba że lekarz wyda zaświadczenie, że czas jej pracy, nie może przekraczać powyższego wymiaru. Przepis ten ma obowiązywać po 6 miesiącach od dnia ogłoszenia ustawy.
4. Ulgi we wpłatach na PFRON z tytułu zakupów produktów i usług u pracodawców osób niepełnosprawnych (art. 22) będą ograniczone do pracodawców, którzy osiągają co najmniej 30 proc. wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych ruchowo zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności oraz osób niewidomych, psychicznie chorych lub upośledzonych umysłowo, zaliczonych do stopnia znacznego lub umiarkowanego. Pracodawca, który przed dniem wejścia w życie ustawy nabył prawo do obniżenia wpłat na podstawie dotychczasowego art. 22 ustawy, może je wykorzystać na warunkach dotychczasowych.
5. Kwoty refundacji składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe dla osób niepełnosprawnych prowadzących działalność gospodarczą uzależnia się od stopnia ich niepełnosprawności:
– 100 proc. dla osób zaliczonych do stopnia znacznego,
– 60 proc. dla osób zaliczonych do stopnia umiarkowanego,
– 30 proc. dla osób zaliczonych do stopnia lekkiego.
Przepis ten ma wejść w życie po upływie 6 miesiąca od dnia ogłoszenia ustawy.
6. Wysokość dofinansowania do wynagrodzenia pracowników niepełnosprawnych nie ulegnie zmianie w 2011 roku, ale od 2012 roku ma być stopniowo zmniejszana (z wyjątkiem stopnia znacznego), by docelowo (od stycznia 2013 roku) osiągnąć poziom:
– 180 proc. najniższego wynagrodzenia w przypadku osób zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności (obecnie 160 proc.),
– 100 proc. najniższego wynagrodzenia w przypadku osób zaliczonych do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności (obecnie 140 proc.),
– 40 proc. najniższego wynagrodzenia w przypadku osób zaliczonych do lekkiego stopnia niepełnosprawności (obecnie 60 proc.).
W okresie przejściowym dofinansowanie to ma wynosić:
a) od 1 stycznia 2012 roku:
– 170 proc. najniższego wynagrodzenia w przypadku osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności,
– 125 proc. najniższego wynagrodzenia w przypadku osób z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności,
– 50 proc. najniższego wynagrodzenia w przypadku osób z lekkim stopniem niepełnosprawności;
b) od 1 lipca 2012 roku:
– 180 proc. najniższego wynagrodzenia w przypadku osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności,
– 115 proc. najniższego wynagrodzenia w przypadku osób z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności,
– 45 proc. najniższego wynagrodzenia w przypadku osób z lekkim stopniem niepełnosprawności.
Kwoty dofinansowań dla osób z tzw. grupy specjalnej nadal będą podwyższane o 40 proc. najniższego wynagrodzenia.
7. Z dofinansowania wynagrodzeń wyklucza się pracowników zaliczonych do umiarkowanego lub lekkiego stopnia niepełnosprawności, którzy mają ustalone prawo do emerytury, co zacznie obowiązywać w terminie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia ustawy.
8. Termin wypłaty dofinansowania przedłuża się z 14 do 30 dni od dnia otrzymania kompletnego i prawidłowo wypełnionego wniosku o wypłatę.
9. Dofinansowanie na chronionym i otwartym rynku pracy ma pozostać zróżnicowane w latach 2011-2012; pracodawcy z rynku otwartego będą mogli uzyskać 70 proc. kwot wynikających z art. 26a, ust. 1 i 1b ustawy o rehabilitacji oraz 90 proc. w przypadku zatrudniania osób niepełnosprawnych z tzw. grupy specjalnej.
10. Od 1 stycznia 2012 roku uzyskanie i utrzymanie statusu zakładu pracy chronionej ma być uzależnione – prócz innych wymogów, które nie uległy zmianie – od osiągnięcia wskaźnika zatrudniania osób niepełnosprawnych co najmniej na poziomie 50 proc. ogółu zatrudnionych, a w tym co najmniej 10 proc. stanowić mają osoby zaliczane do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności.
11. Prowadzący ZPCh tracą zwolnienia z podatku od nieruchomości, rolnego, leśnego, od czynności cywilnoprawnych oraz z opłat o charakterze publicznoprawnym. Ulgi te mają przysługiwać jedynie zakładom aktywności zawodowej.
12. ZPCh nadal posiadałyby zwolnienie od odprowadzania zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT4), z przeznaczeniem na ZFRON. Jednak środki tego funduszu uległyby znacznemu okrojeniu, bowiem 50 proc. środków pochodzących z tego zwolnienia miałyby być odprowadzane na PFRON (obecnie 10 proc.).
13. PFRON pozostaje państwową osobą prawną, nie traci zatem osobowości prawnej.
Oprac. Radek Szary
Projekt nowelizacji ustawy o rehabilitacji z dn. 21.07.2010 r.
Uzasadnienie projektu ustawy
