Raport Zdalniacy „Perspektywa pracodawców na zatrudnianie osób z niepełnosprawnościami” został opracowany przez agencję marketingowa Leżę i Pracuję, by poznać i zrozumieć potrzeby pracodawców w obszarze zatrudniania osób z niepełnosprawnościami.
Raport obala kolejne mity związane z zatrudnianiem tej grupy osób. Pokazuje korzyści finansowe, liczne ulgi i przywileje przysługujące firmom ich zatrudniającym. Wskazuje również na ich zaangażowanie jako pracowników identyfikujących się z firmą i pozytywnie odbieranych przez cały zespół pracowniczy, poprzez większą integrację, budowanie silniejszych więzi, empatię i tolerancję, co oczywiście ma wpływ na podniesienie efektywności takiego zespołu.
Opracowanie to wykazuje, że istnieje pięć największych przeszkód na drodze do skutecznego zatrudniania osób z niepełnosprawnością: brak wiedzy i wsparcia z zewnątrz w rozpoczęciu zatrudniania takich osób, problem w dopasowaniu odpowiednich kandydatów do wymogów stanowisk pracy, dostosowanie miejsca i stanowiska pracy, brak gotowości organizacji w obszarze mentalnym i kultury organizacji, negatywne stereotypy i strach przed nieznanym, dokumentacja, prawo, księgowość.
Organizacje w kwestii zatrudniania osób z niepełnosprawnością działają intuicyjnie, nie mają doświadczenia, nie wiedzą „jak się za to zabrać”. Brak im informacji w jaki sposób rozpocząć działania związane z tym tematem, jakie dokumenty są potrzebne oraz z jakimi aktami prawnymi muszą się zapoznać. Rozpoczęcie zatrudniania osób z niepełnosprawnościami respondenci odbierają jako czasochłonne, żmudne i trudne. Nie są gotowi zająć się tym obszarem, ich deklaracje są bardzo optymistyczne i wskazują na duże chęci, jednak mimo to niezbyt często podejmują to wyzwanie.
W rozmowach okazywało się, że jednym z największych zagrożeń w zatrudnianiu osób z niepełnosprawnością jest obawa dotycząca tego jak się zachować i w jaki sposób współpracować. Sam sprzęt i dostosowanie biura są wyzwaniami, ale nie są problemem nie do pokonania. Po raz kolejny okazuje się, że najważniejsze, co można zrobić to edukacja i odczarowanie niepełnosprawności. Największą barierą w zatrudnianiu osób z niepełnosprawnością wciąż pozostają negatywne stereotypy na temat ich gotowości i zdolności do pracy. Wynikają one najczęściej z braku doświadczenia we współpracy z takimi osobami, na co wskazywało aż 58 proc. ankietowanych pracodawców.
Pracodawcy, którzy już zatrudniają osoby z niepełnosprawnością wskazali, że istnieje problem z pozyskaniem kandydatów z kompetencjami, które są wymagane do oferowanego stanowiska. Przedsiębiorcy boją się też zatrudniać osoby z wyższym stopniem niepełnosprawności, przewidując z góry, że wydajność ich pracy będzie niska, a absencja wysoka, co negatywnie wpłynie na procesy produkcji i organizacji pracy. Wielu pracodawców uważa również, że osoby z niepełnosprawnością są roszczeniowe, konfliktowe i nie potrafią pracować w zespole. Pozytywne jest jednak zdanie pracodawców, którzy z powodzeniem zatrudniają osoby z niepełnosprawnością już od wielu lat – z ich doświadczenia wynika, że dzięki odpowiednim działaniom bariery można zlikwidować.
Pracodawcy gotowi są zatrudniać osoby z niepełnosprawnością głównie ze względu na budowanie kultury i wartości firmy otwartej na różnorodność (44 proc. wskazań), świadomość korzyści finansowych (38 proc. odpowiedzi) czy posiadanie polityki społecznej odpowiedzialności w biznesie – CSR (20 proc. ankietowanych). „Potrzebujemy różnorodności. Ludzie o podobnych przekonaniach, z tego samego kręgu kulturowego, tej samej płci, stale będą wymyślać te same rozwiązania. Nie pójdziemy do przodu” – przekonują autorzy Raportu.
Rozwój nowych technologii, oprogramowania czy aplikacji znacząco wpływa na zmniejszenie barier w dostępie do wykonywania pracy zawodowej przez osoby z niepełnosprawnością. „Zdalniacy dopasowują do siebie pracodawców i kandydatów na pracowników na podstawie ich możliwości i oczekiwań. Dla większości ludzi technologia ułatwia pracę. Dla OzN sprawia, że rzeczy stają się w ogóle możliwe” – takie stwierdzenia nie zaskakują, są oczywiste w tej publikacji. Organizacje nauczyły się pracować na odległość, korzystać z komunikatorów, wideokonferencji czy narzędzi do koordynacji pracy zespołów. „Jak przeszliśmy na pracę zdalną, to okazało się, że wszystko jest możliwe. Bez kartek. /…/ Przyszła pandemia, wystarcza e-mail i wszystko działa” – konstatują autorzy publikacji.
Raport pokazuje przykłady rozwiązań, które mogą wspierać pracę OzN i zespoły, w których taka osoba pracuje. W tym przykłady aplikacji, które perfekcyjnie wręcz dopasowują konkretne stanowiska pracy do jej potrzeb. Pokazują również kalkulator korzyści z zatrudnienia OzN czy wizualizacje (ErgoON), odpowiadające na pytanie: jak przygotować miejsce pracy dla OzN, bądź dotyczące projektowania środowiska pracy biurowej i wiele innych. Również np. narzędzia ułatwiające pisanie, a nawet obsługę komputera czy urządzeń mobilnych za pomocą wzroku oraz specjalnych okularów, bądź dłoni, stopy, jednego palca czy doustnego gryzaka.
Podsumowując najważniejsze kwestie w obszarze zatrudniania osób z niepełnosprawnością należy stwierdzić, że pracodawcy są otwarci na ich zatrudnianie, chcą dbać o różnorodność w organizacjach, widzą wymierne korzyści dla organizacji, także finansowe. Po drugie pracodawcy czują, że nie są przygotowani do rozpoczęcia procesu zatrudniania osób z niepełnosprawnością. Obawiają się skomplikowanych procesów prawnych i księgowych, nie znają kroków, jakie musza podjąć, poszukują wsparcia wśród organizacji pozarządowych.
Po trzecie pandemia COVID-19 przyspieszyła proces transformacji cyfrowej w wielu organizacjach. To, co jeszcze na początku roku wydawało się niemożliwe do wdrożenia , dziś funkcjonuje jako standard pracy (praca zdalna, telepraca, praca z domu (home office), co niesie za sobą ogromną szansę dla osób z niepełnosprawnością ruchową.
Po czwarte pracodawcy nie chcą tworzyć specjalnie dostosowanych stanowisk pracy dla osób z niepełnosprawnościami. Myślą o nich jak o pełnosprawnych pracownikach, którzy wykonują te same obowiązki co osoby w pełni sprawne i są częścią organizacji na tych samych zasadach ( oczywiście uwzględniając prawo pracy).
Kolejny, piąty wniosek, to stwierdzenie że aby skutecznie rozpocząć zatrudnianie osób z niepełnosprawnościami pracodawcy oczekują wsparcia zarówno na poziomie znalezienia pracownika, sposobu rekrutacji, onboardingu, tj. przygotowania pracownika do objęcia nowego stanowiska i offboardingu, czyli rozstania się z pracownikiem z niepełnosprawnością.
Po szóste dla pracodawców ważne są umiejętności miękkie i komunikacyjne, zarówno po stronie osób z niepełnosprawnością oraz zespołu i managerów zarządzających zespołami. Mają świadomość, że zarówno w organizacji, jak i wśród osób z niepełnosprawnościami mogą pojawić się niepewność, obawy i wątpliwości, czy takie zespoły będą prawidłowo funkcjonować. Wyraźnie komunikują potrzebę wsparcia w tym zakresie.
I wreszcie pracodawcy nie mają problemu z technologią, która pozwala im pracować i komunikować się zdalnie, choć można zauważyć, że każdy duży pracodawca pracuje w swoim zamkniętym systemie, używając konkretnych programów i narzędzi. Są otwarci na nowe rozwiązania i systemy, opracowali lub są w trakcie opracowywania nowych procedur i zasad współpracy w trybie home office. Wykazują dużą ciekawość w zastosowaniu technologii funkcjonującej w świecie osób z niepełnosprawnością w swojej codziennej pracy.
Autorzy Raportu szczególne podziękowania skierowali do Sponsora Głównego tej publikacji – HUAWEI Polska oraz Fundacji Digital Poland, organizatora Festiwalu Cyfryzacji, w trakcie której miała miejsce premiera Raportu.
Więcej na temat kampanii Zdalniacy na: https://lezeipracuje.pl/zdalniacy
Ewa Maj, fot. freepik.com
Data publikacji: 09.11.2020 r.
