Od 1 stycznia 2009 r. pracodawcy, którzy zatrudniają niepełnosprawnych i pobierają z tego tytułu dofinansowania do ich wynagrodzeń, nie będą już musieli co roku rozliczać się z uzyskanej pomocy. Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych zwróci im do 75 proc. kosztów płacy (wynagrodzenia i składek ZUS) takich pracowników. Tak wynika z rządowego projektu nowelizacji ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (tj. Dz.U. z 2008 r. nr 14, poz. 92). Ma on dostosować polskie przepisy do uchwalonego w ubiegłym miesiącu rozporządzenia KE w sprawie tzw. wyłączeń blokowych. Projektowane przepisy zakładają też wyrównanie wypłacanej pomocy dla chronionego i otwartego rynku pracy.
Wyższe dofinansowanie
Dofinansowanie do pensji niepełnosprawnych ma wynosić 75 proc. ich wynagrodzenia brutto, finansowanych przez pracodawcę składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe i wypadkowe oraz składek do Funduszu Pracy i Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Pomoc z PFRON będzie jednak zróżnicowana ze względu na stopień niepełnosprawności pracownika oraz ograniczona stawkami kwotowymi. Miesięczne dofinansowanie wynagrodzenia osoby ze znacznym stopniem niepełnosprawności wyniesie do 160 proc. minimalnej płacy obowiązującej w grudniu poprzedniego roku (1801,6 zł), ze stopniem umiarkowanym do 140 proc. (1576,4 zł), a tej ze stopniem lekkim do 60 proc. (675,6 zł).
Takie samo dofinansowanie będzie przysługiwało zarówno firmom z otwartego, jak i chronionego rynku pracy. Pomoc dla zakładów pracy chronionej będzie więc niższa od wypłacanej obecnie. Większe wsparcie z PFRON otrzymają natomiast firmy z otwartego rynku pracy.
– Pracodawcy będą rezygnować ze statusu ZPChr, bo choć muszą wypełniać dodatkowe obowiązki związane np. z zapewnieniem pracownikom opieki medycznej, będą otrzymywać taką samą pomoc jak firmy z otwartego rynku – mówi Jan Zając, prezes Polskiej Organizacji Pracodawców Osób Niepełnosprawnych.
Zgodnie z projektowanymi zmianami dofinansowanie będzie przysługiwać także za zatrudnienie niepełnosprawnych, którzy mają już ustalone prawo do emerytury.
– To dobre rozwiązanie, bo firmy miały problem z ustaleniem, którym pracownikom przysługuje emerytura, a którym nie. Rozwiązanie to zniechęcało też do zatrudniania osób starszych – mówi Bogna Nowak-Turowiecka z KPP.
Trudniej o dofinansowanie
W przypadku nowo zatrudnianych pracowników niepełnosprawnych dofinansowanie do ich wynagrodzeń będzie przysługiwało, jeśli ich przyjęcie do pracy spowoduje wzrost netto zatrudnienia w firmie w porównaniu z przeciętnym zatrudnieniem w okresie poprzednich 12 miesięcy. Będzie też wypłacane, jeśli jego etat został zwolniony w wyniku rozwiązania umowy o pracę za wypowiedzeniem złożonym przez poprzedniego pracownika, za porozumieniem stron lub w trybie dyscyplinarnym. Jeżeli warunki te nie zostaną spełnione, firma otrzyma dofinansowanie tylko wtedy, gdy miejsce pracy niepełnosprawnego powstało w wyniku wygaśnięcia umowy o pracę lub zmniejszenia wymiaru czasu pracy innej osoby na jej wniosek.
– Takie rozwiązanie zniechęci do zatrudniania niepełnosprawnych – mówi Zdzisław Kożuchowicz ze Spółdzielni Inwalidów Simech z Oświęcimia. Podkreśla, że pracodawcy nie zawsze są odpowiedzialni za fluktuację kadr w zakładzie, a od tego będzie zależeć pomoc z PFRON. To oni będą musieli też pilnować stanu zatrudnienia w firmie i skrupulatnie wyliczać, czy należy im się pomoc, jeśli chcą przyjąć do pracy osobę niepełnosprawną.
Rząd chce jednak uprościć procedurę ubiegania się o dofinansowanie z PFRON. Dlatego od 1 stycznia 2009 r. pracodawcy nie będą już musieli co roku składać wnioski o udzielenie takiej pomocy oraz rozliczać się z pobieranych kwot. Wsparcie będzie przysługiwało przez cały okres zatrudnienia osoby niepełnosprawnej, a ewentualne rozbieżności między pomocą należną a wypłaconą będą usuwane poprzez bieżące korekty.
Projekt noweli wydłuża jednak termin przekazywania dofinansowania przez PFRON z 7 do 14 dni od dnia złożenia wniosku o wypłatę takiej pomocy za dany miesiąc.
Dodatkowa pomoc
Oprócz dofinansowania kosztów płacy niepełnosprawnych pracodawcy nadal będą mogli się starać o rekompensatę dodatkowych kosztów poniesionych w związku z ich zatrudnieniem. Już obecnie mogą się oni ubiegać m.in. o zwrot kosztów adaptacji pomieszczeń zakładu pracy do potrzeb niepełnosprawnych. Od 2009 roku będą mogli jednak starać się także o zwrot kosztów zakupu i autoryzacji oprogramowania na użytek tych osób lub innych technologii wspomagających ich pracę. Zakłady pracy chronionej, których co najmniej połowę pracowników stanowią niepełnosprawni, będą mogły dodatkowo ubiegać się o zrefundowanie kosztów budowy lub rozbudowy obiektów lub pomieszczeń zakładu, a także kosztów administracyjnych i transportowych poniesionych w związku z zatrudnianiem tych osób.
– Nie sądzę, aby taka pomoc zrekompensowała ZPChr utratę innych przywilejów – uważa Jan Zając.
Firma zapłaci odsetki
Z projektu wynika, że jeśli pracodawca pobrał środki z PFRON w nadmiernej wysokości, będzie musiał je zwrócić wraz z odsetkami naliczonymi od dnia ich otrzymania, w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych. Z kolei jeśli okaże się, że to PFRON wypłacił firmie zbyt niską pomoc, będzie musiał wypłacić pracodawcy różnicę między kwotą należną a otrzymaną wraz z odsetkami.
W ubiegłym roku nienależnie pobrane środki na kwotę 140 mln zł zwróciło 6,3 tys. firm. PFRON nie pobierał odsetek od tych kwot, bo obecnie nie ma przepisów, które na to zezwalają.
– W opinii Rządowego Centrum Legislacji konieczność płacenia odsetek powinna wynikać właśnie z ustawy o rehabilitacji – mówi Szczepan Wroński, dyrektor Wydziału Dofinansowań Rynku Pracy w PFRON.
Łukasz Guza
Źródło GP z dnia: 6.08.2008 r.
