W jaki sposób osoba z niepełnosprawnością powinna przygotować się do wizyty w sądzie, na jakie udogodnienia może liczyć?
Fundacja Credo zaprosiła nas we wrześniu do Sądu Okręgowego w Gliwicach na ciekawe spotkanie sędziów z osobami z niepełnosprawnościami, ich rodzinami i działaczami organizacji pozarządowych. Wcześniej odbyło się szereg szkoleń dla pracowników prokuratury i sądu o komunikacji z osobami niepełnosprawnymi. To bardzo nowatorska inicjatywa, ilość i tematyczna rozpiętość pytań wskała, jak bardzo potrzebna.
Prowadzące spotkanie Hanna Pasterny i Edyta Słapik z fundacji Credo przekazały sędzinom kilkadziesiąt pytań zebranych podczas udzielanego doradztwa. Odpowiadały na nie wiceprezes Sądu Okręgowego w Gliwicach sędzia Jolanta Żak i sędzia Anna Zwolińska. Poniżej przedstawiamy wybrane zagadnienia, które były poruszane.
Pytano, czy osoba niewidoma może pracować jako protokolant? Raczej nie, ponieważ nie tylko protokołuje rozprawy, pisze wezwania, pracuje w sekretariacie, kompletuje teczki z aktami.
Czy w sądzie pracują niepełnosprawni? Tak, są zatrudnione osoby z niepełnosprawnością ruchową.
Zgłaszając jako świadka osobę niesłyszącą należy to zaznaczyć, w gliwickim sądzie pani kierownik wydziału cywilnego zna język migowy; informacja o tym jest również zamieszczona na stronie sądu.
Jest możliwe przesłuchanie w miejscu zamieszkania, cenne są różne informacje, na przykład że konkretna osoba nie otwiera drzwi. Również, jeśli chodzi o ubezwłasnowolnienie mieszkańca DPS – pracownicy sądu jadą na miejsce.
Ostatnio doszła jeszcze praktyka przesłuchania w formie wideo konferencji. Od ubiegłego roku istnieje możliwość korespondencji mailowej z osobą z niepełnosprawnością. Ponadto można wystąpić do sądu okręgowego o przesłuchanie w sądzie rejonowym, blisko miejsca zamieszkania.
Czy pracownik sądu może pomóc dotrzeć lub wyjść po osobę niewidomą na przystanek? Raczej nie, po to właśnie są przesłuchania w miejscu pobytu. Natomiast jeżeli ktoś już jest na parterze budynku, oczywiście pracownik sądu może go podprowadzić we wskazane miejsca.
Co powinna zrobić osoba, która w wyznaczonym terminie nie może stawić się w sądzie? Poinformować jak najwcześniej sąd, jeżeli powodem jest choroba, wystarczy przedstawić zwolnienie od lekarza rodzinnego.
Czy osoba z dysfunkcją wzroku może przejrzeć akta sprawy, w której jest stroną? Tak, w czytelni akt; pomoc przy tym osoby widzącej jest chyba możliwa, jeśli się wcześniej zgłosi taką potrzebę.
Testament sporządzony w brajlu przez osobę niewidomą nie jest ważny, musi być sporządzony własnoręcznie, zatem nie na komputerze lub w brajlu. Pozostaje notariusz.
Padł zatem postulat o zwolnienie w takim razie osób niewidomych z opłaty notarialnej za sporządzenie testamentu.
Ustanowienie kuratora osoby niepełnosprawnej: zakres kurateli musi być wpisany w postanowienie sądu. Na przykład do załatwiania spraw urzędowych, do reprezentowania spraw przed ZUS albo w sądzie. Kuratorowi przysługuje wynagrodzenie; jeśli osoba niepełnosprawna nie ma pieniędzy, płaci gmina.
Jakie możliwości przymusu ma kurator, jeśli osoba ubezwłasnowolniona częściowo nie chce się leczyć psychiatrycznie? Praktycznie nie ma żadnych możliwości.
Podkreślano, że asysta osoby niepełnosprawnej jest bardzo pomocnaw sprawnym komunikowaniu się stron, to nieoceniona rzecz.
Osoba niepełnosprawna nie może czuć się gorsza, nie może czuć, że z jej powodu było zamieszanie.
Spotkanie odbyło się 11 września w ramach projektu „Wzajemne oswajanie 2” współfinansowanego z Funduszu Inicjatyw Obywatelskich Śląskie Lokalnie.
Otrzymaliśmy informację, że w jego wyniku, został skutecznie rozwiązany problem, z którym mama niepełnosprawnej intelektualnie córki borykała się ponad rok. Opowiedziała o nim w trakcie spotkania, sędzia wskazała, jakie należy podjąć działania, potem osobiście zaangażowała się w pomoc.
Na stronie gliwickiego sądu znajduje się specjalna zakładka dla osób z niepełnosprawnościami.
Tekst i fot. Ilona Raczyńska
Data publikacji: 16.09.2020 r.
