Innowatorzy z Małopolski na celowniku MIiR

Od 1 sierpnia 2016 r. ROPS w Krakowie realizuje projekt grantowy Małopolski Inkubator Innowacji Społecznych (MIIS). W tym okresie zostały przeprowadzone 4 nabory wniosków. Grantobiorcami zostały nie tylko organizacje pozarządowe i jednostki sektora publicznego, ale też osoby prywatne. Część zaproponowanych innowacji już zagościło na łamach „Naszych Spraw” (https://naszesprawy.eu/projekty-programy/13705-malopolskie-testowanie-innowacji.html).

– Uważam, że dokonaliśmy pierwsi tego, co wielu uważało za niemożliwe, a co według nas jest nieuniknione. Zaprosiliśmy nowoczesne technologie do sektora usług opiekuńczych. Pokazaliśmy, że digitalizacja życia nie omija polityki społecznej, a instytucje realizujące zadania z jej zakresu powinny znaleźć w sobie odwagę i rozmach – mówi Wioletta Wilimska, dyrektor ROPS w Krakowie.

Działalność tej instytucji wzbudza duże zainteresowanie. Gościła ona eksperta ds. Innowacji Społecznych działającego przy Komisji Europejskiej Grzegorza Drozda. Stolicę Małopolski odwiedzili też przedstawiciele Ministerstwa Inwestycji i Rozwoju. Resort zainteresował się czterema innowacjami, które mogą podnieść jakość życia osób niesamodzielnych, nie tylko z Małopolski.

– Dla każdego z wybranych do upowszechniania pomysłów zostanie opracowany model wdrażania. Zadbamy o to, aby przekazać informacje o innowacjach w sposób, który umożliwi jak najlepszą implementację przetestowanych rozwiązań. Zrealizowane testy oraz ewaluacja tego procesu wskazują, że wiele pomysłów powinno spotkać się z dalszym zastosowaniem – informuje Anita Parszewska, kierownik projektu.

Inteligentne spodnie

Jednym z czterech projektów wzbudzających zainteresowanie resortu jest „Innotextil”. To system inteligentnej odzieży dla seniorów oraz osób z niepełnosprawnością ruchową, autorstwa Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Rozwiązanie ma służyć do regularnej mikrorehabilitacji i profilaktyki ruchu podczas codziennych aktywności, np. podczas spaceru czy wyjścia na zakupy.

– Na rynku przybywa produktów smart-fashion, ale sporo z nich jest bardzo kosztownych i przez to niedostępnych dla przeciętnego odbiorcy. Większą popularnością cieszy się wearable electronics, czyli opaski czy smartwatche. Chcieliśmy zrobić coś dla ludzi, więc wyszukaliśmy produkty, skorelowaliśmy je z oprogramowaniem i dostosowali do naszego rozwiązania – wyjaśnia dr Bożena Groborz z Wydziału Form Przemysłowych ASP w Krakowie.

Wybór padł na spodnie, na których zamocowano mikroczujniki. W połączeniu z aplikacją, odbiorą i przekażą sygnał błędnie wykonanego kroku. Użytkownik jest na bieżąco informowany o konieczności skorygowania ruchu. Nie wymaga to obecności lekarza, fizjoterapeuty czy kogoś innego. Docelowy produkt ma być możliwy do samodzielnego wykonania, relatywnie tani i dyskretnie działający. Czujniki wychwytują zmiany pomiędzy ną lewą a prawą, co widać na wykresie. Rozwiązanie zostało przetestowane przez cztery osoby. Najbardziej precyzyjne wyniki osiągnięto podczas pracy z pacjentem ze zmienionym zakresem ruchu stawu kolanowego.

– Rozważamy dalsze testy, mamy już wstępny pomysł na kontynuację projektu. Wierzymy, że przełoży się to na dostępność produktu i kolejne prace badawcze, a finalnie poprawę życia osób zależnych, w przyszłości również nas samych – mówi dr Bożena Groborz.

Do celu bez GPS

Samodzielnie, łatwo i bezpiecznie – tak może wyglądać wizyta osób niewidomych w obiekcie użyteczności publicznej. Udowadnia to projekt „Nawigacja głosowa osób zależnych. NGOZ”.

– Największą zaletą jest mobilność rozwiązania. Jego wdrożenie może nastąpić w całym budynku, albo w wybranej jego części. Aplikacja pozwala nie tylko nawigować osobę niewidomą wewnątrz obiektu, ale również w przestrzeni wokół niego, tam gdzie GPS nie działa – informuje Adam Goch, który zgłosił projekt do MIIS.

Zespół innowatorów przygotował aplikację zintegrowaną z systemem ibeaconów. Użytkownik otrzymuje na telefon czytelne, praktyczne i przede wszystkim udźwiękowione informacje. Dotyczą one położenia, dalszej trasy oraz tego, co znajduje się w mijanych pomieszczeniach.

W trakcie testów zostały dostrzeżone potrzeby użytkowników. Zdarza się, że osoba niewidoma dociera do celu swojej podróży, np. recepcji, gdzie nie ma obsługi. Sprawdzana jest więc funkcja wezwania personelu do wybranej lokalizacji. Odpowiednia informacja będzie wysyłana na telefony wybranych pracowników obiektu.

Pierwsza próba skuteczności nawigacji NGOZ odbyła się w Dworku Białoprądnickim w Krakowie. Osoby niewidzące zostały bezpiecznie poprowadzone przez park do budynku, a także przemieszczały się w jego obrębie. Odbyło się to bez użycia klasycznego GPS. W prace nad aplikacją zostali zaangażowani informatycy z dysfunkcją wzroku.

– Zainteresowanie MIiR jest dla całego zespołu wielkim wyróżnieniem. To nas mobilizuje do dalszej ciężkiej pracy nad rozwojem projektu. Kolejne badania i większa grupa fokusowa pozwolą na udoskonalanie produktu w przyszłości – podkreśla Adam Goch.

Trening i terapia

Poruszanie się jest sporym problemem dla wielu seniorów i osób z niepełnosprawnościami. Z myślą o nich powstał na Politechnice Krakowskiej projekt „Ścieżka moto-sensoryczna”. Umożliwia ona połączenie treningu motorycznego z terapią sensoryczną. Innowacja wykorzystuje do ćwiczeń przestrzeń ogólnodostępną, naturalne ukształtowanie terenu i zmieniające się warunki atmosferyczne.

– Największą zaletą projektu jest jego elastyczność. Ostateczny kształt przestrzenny i wielkość da się dopasować do potrzeb, lokalizacji i budżetu. Można więc tworzyć formy rozbudowane wielostanowiskowe, ale też zaaranżować niewielki fragment przestrzeni. Na nim też pojawią się wszystkie niezbędne elementy dla przeprowadzenia pełnego planu treningowego, tj. 18 ćwiczeń i relaksacji – mówi dr inż. arch. Patrycja Haupt z Politechniki Krakowskiej.

Część osób nie jest w stanie korzystać z powstających placów zabaw, boisk czy siłowni na otwartym powietrzu. Pomysł PK daje szansę na aktywność fizyczną np. przy okazji spaceru, zakupów czy wyjścia do lekarza. Innowatorzy przygotowali trzy poziomy trudności wykonywanych zadań. Zaprojektowane stanowiska usprawniająco-wzmacniające opatrzone będą tablicą instruktażową w formie piktogramów. Przewidziane są też filmy instruktażowe, dotyczące prawidłowego wykonywania ćwiczeń.

– Zanim wysłaliśmy zgłoszenie, otrzymaliśmy sygnały ze szpitala rehabilitacyjnego o potrzebie urządzenia ogrodu jako miejsca ważnego dla treningu funkcjonalnego. Pacjenci rehabilitowani na sali mają mniejszą odporność i nie potrafią radzić sobie ze zmiennymi warunkami otoczenia, z wiatrem, śliską posadzką itp. – opowiada dr inż. arch. Patrycja Haupt.

Do dwuetapowych testów wybrano już istniejącą infrastrukturę. Zadecydował o tym brak środków na zbudowanie ścieżki od podstaw. Rozwiązanie zostało sprawdzone przez seniorów oraz osoby z niepełnosprawnościami.

Sposób na deszcz

Wózkowicze mają ograniczony wybór odzieży przeciwdeszczowej. Zmienić to chce RZECZ PIĘKNA Fundacja Rozwoju Wydziału Form Przemysłowych Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Dzięki niej do inkubatora wpłynął projekt „UNIODZIEŻ”.

– Największą zaletą innowacji jest jej dostępność. Każda chętna osoba będzie mogła uszyć podobne okrycie w lokalnym zakładzie krawieckim. Ułatwią to m.in. szablon wykroju, wykaz potrzebnych materiałów czy instrukcje. Te ostatnie przewidziane są w wersjach: opisowej, graficznej oraz multimedialnej – informuje Joanna Krokosz, projektantka.

W 2015 r. przygotowała kurtkę przeciwdeszczową, która uwzględniała potrzeby seniorów i dzieci. Rozwiązanie miało być zachętą do aktywności na świeżym powietrzu, bez względu na pogodę. 3 lata później pojawił się pomysł zaprojektowania podobnego okrycia, ale dla wózkowiczów. Odpięcie dolnej części spowoduje, że osoby pełnosprawne zyskają kurtkę do jazdy na rowerze.

– Na rynku jest tylko kilka rozwiązań przeznaczonych dla osób zależnych poruszających się na wózku z pomocą opiekuna. Brakuje ofert dla aktywnych i samodzielnych. Dostępne propozycje posiadają szereg wad, takich jak zbyt obszerne okrycie nóg czy źle dopasowany kaptur opadający na oczy – opisuje Joanna Krokosz.

W fundacji mają nadzieję, że projekt zainteresuje również producentów odzieży sportowej i przeciwdeszczowej. Liczą, że dzięki temu innowacyjne okrycie trafi do sprzedaży. Już zostały przeprowadzone testy: przy użyciu symulatora starości GERT, behawioralne oraz wodoszczelności.

Kierunek dla innowacji

– Udowodniliśmy, że jako instytucja publiczna jesteśmy w stanie wypracować skuteczny, nowatorski i elastyczny mechanizm inkubacji wspierający innowacje. Tym samym przełamaliśmy stereotyp zbiurokratyzowanego urzędu. To niewątpliwie sukces – podkreśla Wioletta Wilimska. Dodaje, że potrzebna była odwaga zmiany, otworzenia się na nowe metody działania.

Pracownicy ROPS mieli obawy, czy uda się spełnić jedno z podstawowych założeń, tj. zebrać 40 innowacyjnych pomysłów w obszarze usług opiekuńczych. Zwłaszcza że uchodzi on za obszar, w którym do tej pory nie stosowano nowych technologii na większą skalę. Jednak zgłaszający zaskoczyli swoją kreatywnością i nowatorstwem.

Ostatnio rozstrzygnięty został czwarty, uzupełniający nabór. Wybrano cztery rozwiązania: trzy technologiczne oraz jedno produktowe. To potwierdza gotowość do zmian w obszarze usług opiekuńczych i jego ewolucję właśnie w kierunku IT.

Małopolski ROPS w najbliższych miesiącach zamierza promować zrealizowane innowacje. W ramach Regionalnej Platformy Współpracy odbędą się konsultacje pomysłów przygotowanych do upowszechnienia. Zorganizowane zostaną też spotkania w kilku miastach Polski. Wezmą w nich udział przedstawiciele różnych środowisk, w tym biznesu. Będą mieli możliwość nie tylko poznania szczegółów nowych rozwiązań, ale też nawiązania współpracy i dostosowania zaprezentowanych pomysłów do swoich potrzeb.

– Opracowujemy publikację dotyczącą inkubowania innowacji społecznych. W międzyczasie szukamy środków na kolejny projekt, który pozwoli nam wykorzystać dotychczasowe doświadczenie. Być może pozwoli to poszerzyć działalność inicjowania nowatorskich rozwiązań na cały kraj – informuje Anita Parszewska. Dodaje, że w pierwszej połowie lipca odbędzie się konferencja podsumowująca projekt. Wówczas będzie można poznać małopolskich innowatorów i efekty ich pracy.

Zobacz galerię…

Marcin Gazda, fot. z archiwum MIIS

Data publikacji: 15.04.2019 r.