Leczenie ran. Najpierw rozpoznanie, dopiero potem leczenie

Każda rana wymaga właściwej opieki, ponieważ nieprawidłowe jej leczenie może prowadzić do poważnych powikłań zdrowotnych, a nawet amputacji. By tego uniknąć wymagane jest kompleksowe podejście do leczenia ran i profilaktyki zakażeń. Niestety na co dzień wciąż brakuje powszechnego dostępu do odpowiednich terapii, nowoczesnych metod leczenia i specjalistycznej opieki. Skuteczna terapia ran pozostaje wyzwaniem dla systemu ochrony zdrowia.

Wymaga ona przede wszystkim interdyscyplinarnej opieki i wdrożenia zasad antyseptyki, bo to ona jest kluczowa w leczeniu ran. Bez tego wielu pacjentów zmaga się z przewlekłym bólem, powikłaniami i długotrwałą terapią. Problem trudno gojących się ran dotyczy nawet 1 miliona Polaków. Najczęściej są to osoby cierpiące na przewlekłe choroby, takie jak cukrzyca, niewydolność żylna czy choroby nowotworowe. Dostęp do wyspecjalizowanej terapii ran jest wciąż bardzo ograniczony – jedynie 18 proc. pacjentów może skorzystać z kompleksowej opieki w ramach publicznego systemu ochrony zdrowia.

– W Polsce leczenie ran trudno gojących się nadal jest często ograniczone do podstawowej zmiany opatrunków i niepotrzebnego stosowania kosztownych preparatów, bez jakiejkolwiek próby ustalenia przyczyny powstania rany i włączenia leczenia nakierowanego na usunięcie tej przyczyny. Problemem jest powszechny brak zrozumienia, że rany leczy się na identycznych zasadach jak inne schorzenia – najpierw trzeba postawić rozpoznanie, a dopiero potem włączać leczenie. Nowoczesne metody terapeutyczne, które są coraz szerzej dostępne, nie mogą być stosowane w oderwaniu od tej zasady, bez ustalenia logicznego planu postępowania, Po postawieniu rozpoznania musimy zaplanować kompleksową terapię, obejmującą nie tylko odpowiednie opatrunki i technologie, ale przede wszystkim leczenie przyczynowe. Zawsze należy myśleć o profilaktyce infekcji, ale trzeba pamiętać, że tylko rany klinicznie zakażone wymagają leczenia przeciwdrobnoustrojowego – mówi dr n. med. Przemysław Lipiński, sekretarz Zarządu Polskiego Towarzystwa Leczenia Ran, przedstawiciel Polski w D-Foot International, członek International Association of Diabetic Foot Surgeons, kierownik Pracowni Leczenia Ran Centrum Medycznego ARGO w Łodzi.

Jednym z największych zagrożeń w terapii ran przewlekłych jest zakażenie. Zainfekowana rana goi się znacznie wolniej, co zwiększa ryzyko powikłań. Niestety w wielu jeszcze placówkach medycznych nadal stosuje się przestarzałe metody leczenia. Konieczne jest zwiększenie edukacji wśród personelu medycznego oraz pacjentów, aby standardem stało się leczenie oparte na profilaktyce zakażeń.

Wdrożenie standardów kompleksowej terapii ran, czyli skuteczna terapia ran wymaga współpracy wielu specjalistów lekarzy, ale także pielęgniarek i farmaceutów, którzy mogą wspierać pacjentów w doborze odpowiednich preparatów oraz edukować ich w zakresie profilaktyki zakażeń.

– Pacjent z raną trudno gojącą się nie powinien być pozostawiony sam sobie. To nie jest problem, który da się rozwiązać na przykład jednym zleceniem opatrunku czy antybiotyku. Każdy przypadek wymaga indywidualnej oceny i ustalenia odpowiedniej strategii leczenia, często możliwej do przeprowadzenia tylko w zespole wielospecjalistycznym. Niezbędna jest także edukacja chorego i jego rodziny, włączenie ich do procesu leczenia. Musimy dążyć do tego, by interdyscyplinarna opieka nad ranami była standardem, a nie wyjątkiem – podkreślił dr n. med. Przemysław Lipiński, członek Zarządu PTLR i Towarzystwa Chirurgów Polskich oraz Polskiego Towarzystwa Leczenia Ran.

Oprac. IKa

W celu zwiększenia świadomości społecznej w zakresie problemów związanych z ranami oraz poprawy standardów opieki i leczenia ruszyła Kampania Rany pod Kontrolą. Głównym celem działań jest podnoszenie wiedzy na temat efektywnego leczenia ran trudno gojących się, profilaktyki ich powstawania oraz dostępu do pomocy w zakresie ran. Inicjatywa dąży do opracowania strategii, która skutecznie zmniejszy ryzyko zakażeń oraz powstawania ran. Kampania skupia się na konsolidacji stanowisk środowiska medycznego i społecznego poprzez wypracowanie interdyscyplinarnego Porozumienia na rzecz profesjonalnej terapii ran.

Więcej informacji na temat kampanii można znaleźć na stronie internetowej: www.ranypodkontrola.pl.

Data publikacji: 07.05.2025 r.