MZ chce zwiększyć skuteczność realizacji praw pacjenta

Istotą projektu noweli ustawy o prawach pacjenta i rzeczniku praw pacjenta w odniesieniu do kwestii dokumentacji medycznej jest, jak wskazano w uzasadnieniu, stworzenie regulacji prawnych zapewniających należytą ochronę zawartych w niej danych osobowych i informacji o stanie zdrowia pacjenta, zarówno w trakcie funkcjonowania podmiotu leczniczego, jak i po zakończeniu wykonywania działalności leczniczej. Chodzi także o jednoznaczne określenie sposobów oraz kosztów udostępniania dokumentacji medycznej, a także wskazanie osób uprawnionych do jej uzyskania.

Jako że zapewnienie bezpieczeństwa danych zawartych w dokumentacji medycznej wiąże się bezpośrednio z określeniem osób uprawnionych do ich przetwarzania w ramach działalności leczniczej, w projekcie zaproponowano doprecyzowanie przepisów w tym zakresie.

Projekt definiuje pojęcia „kopia”, „odpis” oraz „wyciąg” z dokumentacji medycznej; obecnie obowiązująca ustawa nie definiuje bowiem tych pojęć. Ich dookreślenie ma wyeliminować wątpliwości interpretacyjne i ujednolić sposób postępowania podmiotów udzielających świadczenia zdrowotne.

Regulacja przewiduje także doprecyzowanie przepisów dotyczących udostępniania dokumentacji medycznej po śmierci pacjenta. Zmiana polega na jednoznacznym wskazaniu, że w razie zgonu jest ona udostępniana osobie upoważnionej przez pacjenta za życia oraz osobie, która w chwili śmierci pacjenta była jego przedstawicielem ustawowym, we wszystkich przewidzianych w ustawie formach. Obecne brzmienie tego przepisu jest często odczytywane jako prawo wyłącznie do wglądu, bez możliwości sporządzenia kopii dokumentacji medycznej, co nie jest zgodne z intencją ustawodawcy w tym zakresie.

W myśl projektu, dokumentacja medyczna prowadzona w postaci elektronicznej będzie udostępniana za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej lub na informatycznym nośniku danych. Dodatkowo na żądanie pacjenta oraz innych uprawnionych organów lub podmiotów, podmioty wykonywałyby papierowe wydruki. Pacjent mógłby również uzyskać wgląd do swojej dokumentacji medycznej w miejscu udzielania świadczeń zdrowotnych.

Dokumentacja papierowa byłaby udostępniana do wglądu (z możliwością sporządzenia fotokopii) lub przez sporządzenie kopii, odpisów albo wyciągów, a w określonych przypadkach także przez wypożyczenie oryginału.

Projekt zakłada istotną zmianę w zakresie udostępniania oryginału dokumentacji medycznej, która wynika z faktu, że placówki mają ograniczone możliwości skutecznego wyegzekwowania zwrotu „wypożyczonego” oryginału dokumentacji medycznej.

Proponuje się, aby oryginał dokumentacji medycznej był wydawany tylko na żądanie organów władzy publicznej i sądów oraz w przypadku, gdy sporządzenie kopii mogłoby spowodować zwłokę w udzieleniu świadczenia zdrowotnego, zagrażającą życiu lub zdrowiu pacjenta. Wypożyczający oryginał potwierdzałby jego odbiór i zobowiązywałby się do zwrotu niezwłocznie po wykorzystaniu. W oryginale byłyby również wypożyczane, za potwierdzeniem odbioru i z zastrzeżeniem zwrotu, zdjęcia rentgenowskie wykonane na kliszy.

Projekt obniża wysokość maksymalnej opłaty za udostępnienie kopii dokumentacji medycznej. Obecnie – jak podano w uzasadnieniu projektu, wynosi ona ok. 75 gr za jedną stronę. Proponuje się by ustalić maksymalną opłatę za sporządzenie jednej strony kopii na 30 gr. Taką samą opłatę proponuje się za wykonanie jednej strony skanu dokumentacji medycznej prowadzonej w postaci papierowej oraz jednej strony wydruku z dokumentacji prowadzonej w postaci elektronicznej. Opłatę za wydanie dokumentacji medycznej na informatycznym nośniku danych, z uwagi na ich powszechną dostępność i niską cenę (w szczególności płyt CD i DVD), proponuje się w wysokości maksymalnie 1,5 zł, przy czym w przypadku gdy udostępnienie wymagałoby uprzedniego wykonania skanu, należałoby doliczyć koszt skanowania.

Projekt określa sposób postępowania z dokumentacją medyczną w przypadku zaprzestania wykonywania przez podmiot działalności leczniczej. W uzasadnieniu wskazano, że w obecnym porządku prawnym brakuje spójnych i kompleksowych regulacji prawnych w tym obszarze. Proponuje się wprowadzenie jako zasady, iż w przypadku zakończenia działalności leczniczej, dokumentacja medyczna byłaby przejmowana przez podmiot, który przejmuje zadania zlikwidowanego podmiotu leczniczego.

Projekt rozszerza katalog osób, którym podmiot udzielający świadczeń zdrowotnych udostępnia dokumentację medyczną m.in. o członków zespołów kontroli zakażeń szpitalnych oraz inne – niż lekarze, pielęgniarki, położne – osoby posiadające wyższe wykształcenie i wykonujące zawód medyczny, w związku z prowadzeniem procedury oceniającej na podstawie przepisów o akredytacji w ochronie zdrowia.

Projekt rozszerza także istniejące przepisy przyznając pacjentowi prawo do uzyskania informacji o jego stanie zdrowia, rozpoznaniu, proponowanych oraz możliwych metodach diagnostycznych i leczniczych, dających się przewidzieć następstwach ich zastosowania albo zaniechania, wynikach leczenia oraz rokowaniu, nie tylko od lekarza, ale także od innych osób wykonujących zawód medyczny, stosownie do zakresu udzielanych przez te osoby świadczeń zdrowotnych.

Zmiana tego przepisu pozwoli na zastosowanie go m.in. do zespołów ratownictwa medycznego, w których nie zawsze jest lekarz. Uzyskanie takiej informacji jest warunkiem skutecznego wyrażenia sprzeciwu wobec udzielenia świadczenia zdrowotnego (w tym przypadku wykonania medycznych czynności ratunkowych).

Zwiększeniu skuteczności realizacji praw pacjenta służyć ma również m.in. proponowane w projekcie uproszczenie procedury składania przez pacjenta sprzeciwu wobec opinii albo orzeczenia lekarskiego oraz przyspieszenie trybu jego rozpatrywania przez komisję lekarską działającą przy rzeczniku praw pacjenta. Proponuje się m.in. odstąpienie od wymogu wskazania w sprzeciwie przepisu prawa, z którego wynikają prawa lub obowiązki pacjenta, na które opinia albo orzeczenie ma wpływ.

W projekcie wprowadzono ponadto przepis umożliwiający pacjentowi złożenie skargi do sądu administracyjnego, na rozstrzygnięcia rzecznika praw pacjenta w sprawach indywidulanych. (PAP)

ktl/ pz/

Data publikacji: 06.08.2016 r.