NFZ chce zmienić finansowanie poradni specjalistycznych, by przyjmowały więcej pierwszorazowych pacjentów

Narodowy Fundusz Zdrowia chce zmienić finansowanie ambulatoryjnej opieki specjalistycznej, by poradnie przyjmowały więcej pierwszorazowych pacjentów. Te, które nie poprawią wyników, będą miały obniżone o 25 proc. finansowanie – wynika z zapowiedzianego 14 lutego projektu zarządzania prezesa NFZ.

Projekt zarządzenia ma się pojawić na stronie NFZ 17 lutego rano. Jego konsultacje potrwają 14 dni.

NFZ liczy, że przygotowane rozwiązanie poprawi dostępność do świadczeń udzielanych w ambulatoryjnej opiece specjalistycznej (AOS).

Obecnie średni przewidywany czas oczekiwania na przyjęcie do specjalisty to ponad trzy miesiące, w zależności o jaką dziedzinę medycyny chodzi (są takie, gdzie trwa do znacznie dłużej). Fundusz przeanalizował, jak poszczególne zmiany wprowadzane w ostatnich latach w finansowaniu i organizacji AOS przekładały się na dostępność.

Sposobem na poprawę miało być np. stopniowe podnoszenie – docelowo o 80 procent – wyceny pierwszorazowych świadczeń w obszarach, gdzie pacjenci czekają szczególnie długo – w alergologii, endokrynologii, kardiologii i neurologii. Obecnie za pierwsze świadczenie w tych dziedzinach Fundusz płaci od 240 do 700 zł (przy uwzględnieniu dodatkowych tzw. współczynników); w pozostałych to 120-350 zł.

W 2020 r. w tych czterech dziedzinach zdjęto limity, a rok później zniesiono je w całej specjalistyce. To jednak nie przełożyło się odczuwalnie na szybszy dostęp do pomocy specjalistycznej. „Po zdjęciu limitów liczba świadczeń pierwszorazowych zaczęła delikatnie wzrastać, jednak nie powoduje to istotnego skrócenia kolejki pacjentów czekających na pierwszą wizytę” – wyjaśnił podczas spotkania z mediami wiceprezes Narodowego Funduszu Zdrowia Jakub Szulc. Pierwszorazowi pacjenci stanowią w dziś w AOS ok. 18 proc.

Pacjenci nie odczuli też trzykrotnego wzrostu finansowania leczenia specjalistycznego, jaki nastąpił w ostatnich latach.

W 2018 r. było to ok. 6 mld zł, w 2024 r. zbliżyło do 18 mld zł. „Liczba świadczeń nieznacznie wzrosła, a liczba pacjentów korzystających z AOS niezależnie od liczby udzielonych świadczeń, utrzymuje się na mniej więcej niezmienionym poziomie” – powiedział Filip Urbański, dyrektor Departamentu Analiz Monitorowania Jakości i Optymalizacji Świadczeń w NFZ.

Dlatego Fundusz przygotował projekt nowego sposobu finansowania specjalistyki, skierowany do poradni, które obecnie przyjmują mniej pierwszorazowych pacjentów niż wynosi mediana dla całego AOS. Obecnie w takiej sytuacji jest ponad 40 proc. poradni.

Nowy sposób finansowania ma na celu „motywowanie świadczeniodawców do podwyższania udziału świadczeń pierwszorazowych”.

Zgodnie z przedstawioną w piątek koncepcją świadczeniodawcy będą oceniani w cyklu kwartalnym z postępów w tym zakresie (na bazie poprzedniego roku i stałej przez cały rok). W ciągu trzech miesięcy będą zobowiązani do zwiększenia o 3 punkty procentowe liczby świadczeń udzielanych po raz pierwszy w porównaniu do analogicznego kwartału poprzedniego roku.

W przypadku nieosiągnięcia tego w danym kwartale, NFZ na trzy miesiące obniży finansowanie do 75 proc. w zakresie. Dotyczyć to będzie: diabetologii, leczenia bólu, endokrynologii, hematologii, nefrologii, reumatologii, kardiologii, alergologii, gruźlicy i chorób płuc, geriatriiosteoporozy, chorób metabolicznych, chorób zakaźnych, hepatologii, gastroenterologii, neurologii, ortopedii i traumatologii narządu ruchu, immunologii, dermatologii i wenerologii, chorób naczyń, audiologii i foniatrii oraz genetyki i toksykologii.

Reguła nie dotknie skojarzonego zakresu świadczeń na rzecz pacjentów pierwszorazowych, diagnostyki onkologicznej, ambulatoryjnej opieki pielęgniarskiej lub położnej, świadczeń zabiegowych, kwalifikacji do przeszczepu i monitorowania zakwalifikowanych do przeszczepu, ambulatoryjnej opieki ze wskazań nagłych oaz świadczeń rozliczanych na podstawie faktury zakupu.

Nowe zasady finansowania będą miały zastosowanie do rozliczania świadczeń udzielonych od 1 listopada 2025 r., przy czym pierwsza ocena obejmie świadczenia udzielone w okresie od 1 lipca do 30 września 2025 r., a pierwsze wyliczenie mediany ogólnopolskiej obejmie świadczenia udzielone w 2024 r.

Fundusz szacuje, że zmiany wygenerują od 70 do 160 mln zł kosztów dla NFZ, ponieważ świadczenia pierwszorazowe są wyżej wyceniane – im będzie ich więcej, tym NFZ więcej zapłaci poradniom.
Zmiany mają doprowadzić do tego, że odsetek porad pierwszorazowych zwiększy się o 11 proc., a czas oczekiwania miałby się skrócić średnio o dwa tygodnie. Zmiany widocznie mają być po ok. roku.

Na pierwsze świadczenie specjalistyczne składa się nie tylko konsultacja. Może ono obejmować m.in. wywiad lekarski, badanie fizykalne, kierowanie na badania dodatkowe, ocenę dostępnych i zleconych wyników badań dodatkowych. Na tej podstawie lekarz podejmuje decyzję diagnostyczną, dotyczącą dalszego schematu opieki nad pacjentem. Lekarz wskazuje również dalszy tryb opieki, którym może być leczenie w podstawowej opiece zdrowotnej, pozostawienie pod opieką AOS, skierowanie do lekarza specjalisty w innej dziedzinie, skierowanie do szpitala lub zakończenie leczenia specjalistycznego, w uzasadnionych medycznie przypadkach – wydanie karty diagnostyki i leczenia onkologicznego.

„Przyjmując pacjenta po raz pierwszy trzeba poświęcić na to więcej czasu, może się to też wiązać z więcej niż jedną wizytą, zanim postawiona zostanie diagnoza” – podkreślił prezes NFZ Filip Nowak.
Zaznaczył, że bywają świadczeniodawcy, którzy jednego pacjenta przyjmują w opiece specjalistycznej kilka razy w roku. „Oczywiście abstrahuję od sytuacji, gdy to jest konieczne, ale trudno jest przekonać nas i naszych konsultantów, z którymi rozmawialiśmy, że normą w jakiejś poradni jest 10 razy widzieć pacjenta w ciągu roku” – dodał. Planowane rozwiązanie ma tę sytuację zmienić. (PAP)

Anita Karwowska, fot. pexels.com

Data publikacji: 17.02.2025 r.