Odkrycie naukowców z Indii uzbroi lekarzy w walce z bakteriami opornymi na leki

Rosnąca odporność patogenów na działanie antybiotyków to globalne zagrożenie na miarę terroryzmu. Hinduscy naukowcy odkryli mechanizm, którego właściwe wykorzystanie może pozwolić skutecznie zwalczać groźne zakażenia bakteryjne.

Nadużywanie antybiotyków sprawia, iż bakterie mutują, nabierając oporności na leki. Naukowcy z Centrum Biotechnologii im. Rajiva Gandhiego w Kerali (Indie) odkryli sposób na zwiększenie skuteczności leków w zwalczaniu zakażeń bakteryjnych poprzez celowanie nimi w konkretne białko występujące w patogenie.

Z wcześniejszych badań wynika, że w walce z bakteriami kluczowe znaczenie mają tzw. poryny, czyli białka występujące w błonie komórkowej tych patogenów. Poryny pełnią funkcję kanałów transportowych, umożliwiających przepływ leku. Im mniej poryn ma bakteria, tym jest bardziej uodporniona na antybiotyk.

Prowadząc badania bakterii Klebsiella pneumoniae, hinduscy badacze wyselekcjonowali porynę o nazwie CymAKp, która odgrywa kluczową rolę w przenikaniu cukrów prostych do patogenu. Jednocześnie odkryli, że podobne strukturalnie do cukrów antybiotyki aminoglikozydowe mogą wykorzystywać tę samą porynę, aby wnikać do wnętrza bakterii.

Naukowcy opisali mechanizm, dzięki któremu leki te mogą wchodzić w interakcję z porynami CymAKp. W ten sposób ujawnili nową, obiecującą drogę do przezwyciężenia oporności bakterii i zwiększenia skuteczności antybiotyków.

„Poprzez zrozumienie zasad transportu antybiotyków przez CymAKp, torujemy drogę do opracowania terapii nowej generacji, zaprojektowanej w celu przechytrzenia opornych patogenów” – stwierdzili naukowcy w raporcie opublikowanym w niemieckim czasopiśmie „Small”.

Odkrycie może mieć znaczenie ze względu na to, że oporność na antybiotyki staje się coraz większym wyzwaniem dla światowej medycyny. Według raportu przygotowanego na zlecenie rządu Wielkiej Brytanii i organizacji Wellcome Trust co roku na świecie prawie 700 tys. osób rocznie umiera z powodu infekcji wywoływanych przez bakterie uodpornione na wszelkie leki.

WHO przewiduje, że jeśli nie zostaną podjęte odpowiednie działania zapobiegawcze, w 2050 r. liczba ta wzrośnie do 10 mln. Jednym z głównych powodów jest nadużywanie antybiotyków, zwłaszcza stosowanie ich, gdy nie są potrzebne (np. przy przeziębieniach), w niewłaściwych dawkach lub niezgodnie z zaleceniami lekarza.

Według amerykańskich badań spośród 40 mln osób, które przyjmowały leki przeciwbakteryjne w przebiegu infekcji układu oddechowego, 27 milionów (67,5 proc.) otrzymało je niepotrzebnie.

WHO stworzyła listę 12 szczepów bakterii, które ze względu na lekooporność stanowią największe zagrożenie dla ludzi. Mogą one powodować ciężkie, prowadzące nawet do zgonu infekcje, takie jak sepsa czy zapalenie płuc, a także gruźlicę, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, czerwonkę, rzeżączkę, zatrucia pokarmowe, zapalenie żołądka i dwunastnicy czy dur brzuszny.

Według WHO oporność na działanie antybiotyków może spowodować, że w przyszłości zabiegi takie jak cesarskie cięcie, przeszczepy narządów, a także chemioterapia będą zbyt ryzykowne, by je wykonywać.(PAP)

bli/ mhr/ pmw/ bar/, fot. pixabay.com

Data publikacji: 17.05.2025 r.