Światowy Dzień Walki z Rakiem znów pod hasłem obalania mitów o raku

Wytypowali je przedstawiciele Międzynarodowej Unii do Walki z Rakiem (UICC), która organizuje obchody tego dnia na świecie.

Według nich jednym z najczęściej powtarzanych mitów na temat nowotworów złośliwych jest przekonanie, że nie dają one żadnych objawów, które pozwoliłyby je wcześnie wykrywać. „Prawdą jest, że nie dla wszystkich nowotworów znane są wczesne oznaki i symptomy” – podkreślają przedstawiciele organizacji. Należą tu np. rak jajnika oraz rak trzustki. Jednak w przypadku wielu nowotworów, takich, jak rak piersi, szyjki macicy, rak skóry, jamy ustnej i jelita grubego, a także niektóre nowotwory dziecięce, pojawiają się wczesne sygnały ostrzegawcze i możliwe jest wczesne wykrycie choroby na ich podstawie.

Eksperci z UICC zwracają uwagę, że bardzo ważną rolę w identyfikacji tych sygnałów odgrywają programy badań przesiewowych, które pozwalają wykryć zmiany przedrakowe lub raka na bardzo wczesnym stadium rozwoju, kiedy jest on uleczalny niemal w 100 proc. W Polsce są trzy takie programy: Program Wczesnego Wykrywania Raka Piersi, Program Profilaktyki i Wczesnego Wykrywania Raka Szyjki Macicy oraz Program Badań Przesiewowych dla wczesnego wykrywania raka jelita grubego. W ramach tych programów osoby z określonych grup wiekowych mogą korzystać z bezpłatnych badań mammograficznych, cytologicznych i kolonoskopowych.

Niestety Polacy ciągle zgłaszają się na nie za rzadko, np. na przesiewowe badania cytologiczne oferowane raz na trzy lata przychodzi ok. 25 proc. uprawnionych pań w wieku 25-59 lat.

Tymczasem z pracy opublikowanej w 2005 r. prestiżowym piśmie „New England Journal of Medicine” wynika, że u kobiet, które skorzystają tylko z jednego takiego badania ryzyko zachorowania na raka szyjki spada o 25-36 proc., natomiast dwukrotny udział w programie przesiewowym obniża to ryzyko nawet o 80 proc.

Badania prowadzone w latach 1989–2010 w 11 krajach europejskich wśród osób w wieku 50 lat i więcej wykazały, że poddanie się co najmniej jednej kolonoskopii w ciągu ostatnich 10 lat przyczyniło się do spadku odsetka zgonów z powodu raka jelita grubego – o 73 proc. wśród panów i o 82 proc. wśród kobiet. Wyniki na ten temat prezentowano we wrześniu 2013 r. podczas ostatniego Europejskiego Kongresu Onkologicznego.

Istotną rolę we wczesnym rozpoznawaniu nowotworów złośliwych u dzieci mogą odegrać lekarze podstawowej opieki zdrowotnej przez pielęgniarki, dlatego niezwykle ważne jest edukowanie ich w tym zakresie – podkreślają przedstawiciele UICC. Dzięki temu, w przypadku wystąpienia u małych pacjentów takich niepokojących objawów, jak niewyjaśnione krwawienia z nosa, łatwe powstawanie siniaków, częste bóle głowy z towarzyszącymi wymiotami, osłabienie czy chudnięcie bez wyraźnej przyczyny, nagłe zaburzenia widzenia czy problemy z chodzeniem, będą szybciej kierować ich do odpowiedniego specjalisty.

Innym mitem, który dementują eksperci z UICC jest przekonanie ludzi, że rak jest rzeczą nieuchronną i nie możemy nic zrobić, by mu zapobiec. Tymczasem adaptując zdrowy styl życia oraz dbając o środowisko, w którym żyjemy i pracujemy można by zapobiec jednej trzeciej przypadków najczęstszych nowotworów złośliwych, zapewniają.

Bardzo duży odsetek nowotworów ma związek z paleniem papierosów, nadużywaniem alkoholu, nadwagą i otyłością, niezdrową dietą, a także rakotwórczymi wirusami (np. HBV wywołujący wirusowe zapalenie wątroby typu B – ważny czynnik ryzyka raka wątroby, czy HPV przyczyniający się do rozwoju raka szyjki macicy), przed którymi możemy się chronić przy pomocy szczepień.

Eksperci z UICC podkreślają, że mity na temat raka mogą stanowić ważną przeszkodę na drodze do poradzenia sobie z globalnym problemem, jakim jest wzrost zachorowań na nowotwory złośliwe.

Z danych zbieranych przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) w ramach programu o nazwie Globocan wynika, że w 2012 r. na świecie zdiagnozowano 14,1 mln nowych zachorowań na nowotwory złośliwe, 8,2 mln osób zmarło z ich powodu. Zgodnie z prognozami WHO liczba nowych zachorowań na raka będzie w najbliższym czasie bardzo szybko rosła. Statystyki wskazują, że znajdują się one w czołówce przyczyn zgonów ludzi na świecie, a niedługo staną się głównym zabójcą ludzi.

Jak ocenia Polskie Towarzystwo Onkologiczne (PTO), w Polsce już teraz stanowią one pierwszą przyczynę przedwczesnych zgonów osób przed 65. rokiem życia. Z danych Krajowego Rejestru Nowotworów wynika, że w 2011 r. chorobę nowotworową wykryto w Polsce u 144 tys. osób, a liczba zgonów z tego powodu wyniosła 92 tys. (PAP)

Data publikacji: 04.02.2014 r.