Urazowe uszkodzenia mózgu u osób starszych mają związek z wyższym ryzykiem demencji – informuje „Canadian Medical Association Journal”.
Urazowe uszkodzenia mózgu (TBI) to uszkodzenia mózgu spowodowane przez zewnętrzną siłę mechaniczną, taką jak silne uderzenie, upadek lub uderzenie przedmiotem. Główne przyczyny TBI to wypadki komunikacyjne, upadki, przemoc, urazy sportowe czy skutki eksplozji.
Urazy te mogą mieć zróżnicowany charakter, od łagodnych (jak wstrząśnienie mózgu), do ciężkich, prowadząc do zaburzeń fizycznych, poznawczych i psychicznych. Objawy, takie jak utrata świadomości, ból głowy, problemy z pamięcią, zaburzenia mowy (na przykład bełkotliwa mowa) czy zaburzenia widzenia – mogą pojawić się od razu lub po pewnym czasie od urazu. W ciężkich przypadkach mogą wystąpić krwiaki wewnątrzczaszkowe i obrzęk mózgu, które wymagają pilnej interwencji.
„Jedną z najczęstszych przyczyn TBI u osób starszych jest upadek, któremu często można zapobiec” – napisały autorki nowego badania, dr Yu Qing Huang i dr Jennifer Watt, geriatryczki ze szpitala St. Michael’s w Unity Health, współpracujące z Uniwersytetem w Toronto (Kanada).
Ponad 50 proc. urazów mózgu u osób starszych jest wynikiem upadków, a 1 mln osób w Kanadzie powyżej 65. roku życia doświadczy urazu mózgu w ciągu swojego życia.
Analizie poddane zostały dane ponad 260 tys. dorosłych w wieku 65 lat i starszych z urazem mózgu i bez, w okresie od kwietnia 2004 r. do marca 2020 r. Badanie objęło uczestników do momentu zdiagnozowania demencji, do marca 2021 r. lub zgonu.
Nowe urazy mózgu (TBI) wiązały się z 69-proc. wzrostem ryzyka późniejszej demencji w ciągu pierwszych 5 lat, 56-proc. wzrostem ryzyka po 5 latach oraz z większą liczbą dni opieki domowej finansowanej ze środków publicznych (87 dni w porównaniu z 84 dniami u osób bez TBI). Wiek i płeć żeńska wiązały się z wyższym ryzykiem demencji, przy czym u około 1 na 3 osoby w wieku 85 lat i starszych przewidywano rozwój demencji po urazie mózgu.
Dochód również był powiązany z ryzykiem demencji – osoby z dzielnic o niskich dochodach były bardziej narażone na demencję niż osoby z dzielnic o wysokich dochodach. Osoby mieszkające w mniejszych społecznościach, regionach o niskich dochodach i obszarach o mniejszym zróżnicowaniu etnicznym częściej trafiały do ośrodków opieki długoterminowej.
„Koncentrując się na urazach mózgu związanych z upadkami, możemy potencjalnie zmniejszyć liczbę przypadków demencji związanej z TBI w tej populacji” – podsumowują autorki. (PAP)
Paweł Wernicki, fot. freepik.com
Data publikacji: 09.10.2025 r.
