Żaden z najczęściej występujących nowotworów nie jest leczony w Polsce zgodnie z aktualną wiedzą medyczną!

Tysiące Polek i Polaków chorych na raka nie ma szans na nowoczesne leczenie. To na przykład 1600 kobiet z potrójnie ujemnym rakiem piersi, ponad 900 pacjentek z HER2 – dodatnim rakiem piersi (nieoperacyjnym lub przerzutowym, które otrzymały wcześniej dwa lub więcej schematów leczenia opartych na anty-HER2) oraz ponad 2000 pacjentów z rakiem żołądka!

Jedną z takich pacjentek jest pani Zuzanna z Warszawy, zmagająca się z potrójnie ujemnym rakiem piersi, która zbiera pieniądze na nierefundowany lek.1

“Ma Pani raka piersi brzmi jak wyrok. Strach jest niewyobrażalny, zwłaszcza dla matki małych dzieci, a trójujemny rak piersi dotyka przeważnie kobiety młode. Medycyna idzie szybko naprzód, nowy lek – Keytruda zwiększa szanse wyzdrowienia. Jest stosowany standardowo w innych europejskich krajach. Niestety w Polsce pacjentka musi za lek zapłacić. Cały cykl to prawie 300 tys. zł. Gdy oprócz diagnozy pojawia się pytanie – czy mnie stać na leczenie, sytuacja staje się jeszcze bardziej tragiczna. Dlaczego w Polsce pacjentki, często jak ja matki małych dzieci, u szczytu aktywności społecznej i zawodowej, pozbawia się dostępu do optymalnego leczenia? Czy moje życie nie jest tego warte?” – mówi Zuzanna Świętorzecka, Podopieczna Onkofundacji Alivia.

Samodzielnie sfinansować terapię musiała też pani Alicja z Torunia. Dzięki darowiznom udało jej się zebrać 90 tysięcy złotych na lek Trodelvy. Wciąż jest nierefundowany, mimo że znalazł się na liście “TOP 10 ONKO” – liście priorytetów refundacyjnych opublikowanej w styczniu 2022 roku przez Polskie Towarzystwo Onkologii Klinicznej.

Niestety w naszym kraju chorzy na 20 najbardziej śmiertelnych nowotworów mają pełny dostęp jedynie do 29 ze 136 zalecanych terapii, kolejne 46 leków onkologicznych jest refundowanych z ograniczeniami. Za pozostałe 61 rekomendowane substancje Narodowy Fundusz Zdrowia nie zapłaci, mimo że ich stosowanie jest wskazane zgodnie z aktualną wiedzą medyczną.5

Bez euforii

Na wrześniowej liście refundacyjnej nastąpiły bardzo ważne i pozytywne zmiany w leczeniu ostrej białaczki szpikowej. Od września w Polsce dostępnych będzie 6 z 7 terapii rekomendowanych przez Europejskie Towarzystwo Onkologii Klinicznej (ESMO) w tym do 4 leków bez ograniczeń.5

“Ostatnie decyzje refundacyjne z 1 września poprawiły dostępność do terapii chorych na ostre białaczki szpikowe. Jest to nadal grupa chorych o złym rokowaniu, ale wprowadzenie indywidualizacji terapii spowoduje poprawę wyników leczenia zarówno w grupach chorych kwalifikujących się, jak również niekwalifikujących się do przeszczepienia. Refundacja jest zbieżna z rejestracją, potwierdzając zapowiedzi MZ, że dostępność do terapii w nowych programach lekowych nie powinna być ograniczana. W zasadzie do pełnego zabezpieczenia potrzeb chorych na ostre białaczki szpikowe konieczna będzie refundacja terapii w grupie chorych mogących otrzymywać leczenie intensywne, lecz niekwalifikujących się do przeszczepienia, w której stosowanie doustnej terapii podtrzymującej prawie dwukrotnie wydłuża przeżycie chorych. Jednak, aby skutecznie wykorzystać te nowoczesne terapie konieczny będzie rozwój szybkiej diagnostyki molekularnej oraz poprawa dostępności do łóżek w oddziałach hematologicznych i przeszczepowych. W odniesieniu do ostrych białaczek szpikowych wyjątkowo ważne jest sprawne działanie całego systemu ochrony zdrowia – czasu przyjęcia do oddziału z zapewnieniem dostępności do zaawansowanej diagnostyki i kwalifikacji do wysokospecjalistycznych procedur allogenicznego przeszczepiania komórek krwiotwórczych szpiku” – mówi prof. dr hab. n. med. Krzysztof Giannopoulos, kierownik Zakładu Hematoonkologii Doświadczalnej Uniwersytetu Medycznego w Lublinie.

Bardzo cieszą zmiany w refundacji leków dla pacjentów z ostrą białaczką szpikową, jednak musimy też patrzeć na perspektywę innych chorych.

W lipcu 2022 roku Europejskie Towarzystwo Onkologii Klinicznej (ESMO) opublikowało nowe wytyczne dotyczące leczenia raka żołądka z wykorzystaniem immunoterapii.6 Niestety polscy pacjenci wciąż nie mają dostępu do leczenia zgodnego z aktualną wiedzą medyczną.

Nie pojawiły się też zmiany w refundacji leczenia innych guzów litych. W złej sytuacji są pacjentki z potrójnie ujemnym rakiem piersi oraz z HER2 – dodatnim rakiem piersi. W raku płuca wciąż brakuje schematów immunochemioterapii pierwszej linii, czyli leków dla pacjentów z określonymi mutacjami. W tragicznej sytuacji są pacjenci z rakiem pęcherza moczowego, którzy w naszym kraju nie mają dostępu do żadnej nowoczesnej terapii.

Jesień problemów

Mimo, że rząd zapewnia o priorytetowym traktowaniu pacjentów onkologicznych, z wielu stron słychać opinie, że podjęte działania nie są wystarczające ani odpowiednio zaplanowane. Od 2023 roku ma zostać wdrożona Krajowa Sieć Onkologiczna (KSO), a wciąż nie ujawniono wyników jej pilotażu! W województwie dolnośląskim, gdzie realizowany jest projekt, aż 40% diagnostyki wstępnej w ramach procedury DiLO nie jest realizowana terminowo i nastąpiło znaczne pogorszenie w stosunku do lat 2018-2021. Jeszcze trudniejsza sytuacja jest w województwie świętokrzyskim, gdzie wskaźnik ten wynosi powyżej 50%!7

Rozpoczęła się też fala protestów pracowniczych. W ubiegłym tygodniu odwołano planowe operacje w Narodowym Instytucie Onkologii, a wcześniej z podobnym problemem mierzyło się Świętokrzyskie Centrum Onkologii w Kielcach.

“Nie widzimy też żadnych korzyści dla pacjentów onkologicznych związanych z wykorzystaniem Funduszu Medycznego (FM). Nie sfinansowano z FM żadnej terapii przeciwnowotworowej w ramach wykazów opublikowanych przez ministerstwo zdrowia. Do naszej organizacji trafiają pacjenci, którym odmawia się dostępu do RDTL. Lekarze wnioskują, a NFZ odmawia finansowania. I nie chodzi tu o leki wymienione na tzw. czarnej liście. To skandal. Mamy nadzieję, że obietnice Pana Prezydenta zostaną choć w części spełnione” – mówi Joanna Frątczak-Kazana z Onkofundacji Alivia.

33 na 100 punktów

Onkofundacja Alivia cyklicznie bada z ilu terapii rekomendowanych przez Europejskie Towarzystwo Onkologii Klinicznej (ESMO) mogą bezpłatnie korzystać polscy pacjenci. Poziom dostępności do terapii określa wskaźnik Oncoindex, który może wynosić od 0 do 100 punktów, gdzie 0 to całkowity brak możliwości leczenia, a 100 to pełny, bezpłatny dostęp do wszystkich terapii zarejestrowanych w Unii Europejskiej w ciągu ostatnich 15 lat. Najnowsza wartość Oncoindexu dla Polski wynosi 33 na 100 punktów.5

Nie zmniejszamy przepaści jaka dzieli nas od międzynarodowych wytycznych. W zaleceniach ESMO pojawiają się nowe terapie, które mogą uratować życie tysiącom chorych, jednak polscy pacjenci są pozbawieni tej szansy.

Dodatkowe zasoby:
1https://bipold.aotm.gov.pl/assets/files/zlecenia_mz/2022/036/AW/36_AW_OT.4231.22.2022_Keytruda_BIA.pdf
2https://bipold.aotm.gov.pl/assets/files/zlecenia_mz/2022/050/AW/50_AW_OT.4231.29.2022_Opdivo_Yervoy_BIA.pdf
3https://bipold.aotm.gov.pl/assets/files/wykaz_tli/RAPORTY/2022/Trodelvy_25_2022_BIP.pdf
4https://bipold.aotm.gov.pl/assets/files/wykaz_tli/RAPORTY/2022/Enhertu_7_2022_BIP.pdf
5https://oncoindex.org/pl/polska
6 https://www.annalsofoncology.org/article/S0923-7534(22)01851-8/fulltext
7 https://shiny.nfz.gov.pl/dilo_dash/

Kontakt dla mediów:
Martyna Pawlikowska
Specjalistka ds. komunikacji i PR
tel. +48 514 497 254
martyna.pawlikowska@alivia.org.pl

O nas:
Onkofundacja Alivia od 12 lat wspiera pacjentów onkologicznych w walce o ich życie i zdrowie. Zapewnia im kompleksowe wsparcie merytoryczne i finansowe. Udostępnia bezpłatne portale internetowe takie jak: Oncoindex, Kolejkoskop czy Onkomapa, które umożliwiają chorym podejmowanie świadomych decyzji dotyczących procesu leczenia. Od 2010 roku przekazała chorym na raka ponad 29 milionów złotych na pokrycie nierefundowanych przez NFZ kosztów leczenia.

Fundacja Alivia

Data publikacji: 15.09.2022