Wiele osób, w tym przede wszystkim seniorzy, ponosi trwałe i dotkliwe konsekwencje emocjonalne pandemii COVID-19 i związanej z nią niepewności. Jak pomóc seniorowi pokonać strach? Pomoże ustalenie na nowo harmonogramu dnia i narzucenie sobie codziennych drobnych obowiązków – w ramach kampanii „Zrozumieć Starość” mówi psycholog Adrianna Sobol.
Trwale dotknięci pandemią
Pandemia COVID-19 przyniosła całemu światu ogromne poczucie zagrożenia, chaosu i niepewności. W opinii psychologów zetknięcie z kruchością życia dało o sobie znać szczególnie silnie w przypadku osób starszych. Obawa o własne zdrowie i życie spowodowała, że wielu seniorów odizolowało się nie tylko od społeczeństwa, ale także od swojego najbliższego otoczenia. – Pomimo poprawy sytuacji pandemicznej powrót do dawnej „normalności”, zwłaszcza dla seniorów, nie okazuje się ani łatwy, ani oczywisty. Wiele starszych osób wciąż odmawia wychodzenia z domu, stale obawia się potencjalnego zakażenia. Grupa osób najstarszych doświadczyła trwałych i bardzo dotkliwych konsekwencji emocjonalnych pandemii COVID-19, z którymi nie tak łatwo będzie dać sobie radę – zwłaszcza w pojedynkę. Niezbędna jest pomoc opiekunów – uważa psycholog Adrianna Sobol, autorka inicjatywy „Zdrowie zaczyna się w głowie”, ekspert ogólnopolskiej kampanii świadomościowej „Zrozumieć Starość”.
Odnaleźć źródło strachu
COVID-19 był przez wiele miesięcy tematem numer jeden we wszystkich mediach. Skrupulatnie odnotowywane statystyki zakażeń i nierzadko dramatyczne doniesienia o problemach w systemie opieki zdrowotnej nie pozostawiały nikogo obojętnym. Dla wielu starszych i samotnych osób media były jedynym łącznikiem ze światem zewnętrznym. Liczne bodźce płynące nieprzerwanym strumieniem dostarczały co prawda istotnych informacji, ale jednocześnie powodowały w seniorach narastający strach i mechanizm „kręcenia filmów” – rozwijanie w wyobraźni najgorszych możliwych scenariuszy – także tych najmniej prawdopodobnych.
Kumulowane miesiącami negatywne emocje w końcu dawały o sobie znać i zbierały żniwo w postaci zaburzeń emocjonalnych a nawet cięższych stanów depresyjnych. Psycholog Adrianna Sobol potwierdza: obecnie na szpitalne oddziały coraz częściej trafiają starsze osoby z poważnymi zaburzeniami nastroju i klinicznymi stanami depresyjnymi. Częściej niż przed pandemią zdarzają się także przypadki zatruć lekami uspokajającymi, którymi seniorzy próbują łagodzić swój strach. Groźna dla życia staje się więc nie tyle pandemia, co także próby radzenia sobie ze strachem przed nią. Jak skutecznie pomóc osobom starszym?
Recepta: zdrowy plan dnia
Według ekspertów Promedica24, firmy specjalizującej się w opiece nad osobami starszymi i niesamodzielnymi, partnera kampanii „Zrozumieć starość”, opiekun seniora może skutecznie pomóc podopiecznemu pokonać paniczny strach przed pandemią i uniknąć poważnych zaburzeń nastroju. Zagubionej osobie warto poświęcić uwagę, okazać zainteresowanie, pomóc jej spróbować nazwać targające nią emocje. To pierwszy ważny krok na drodze do zdrowia i dobrostanu psychicznego.
Na kolejnym etapie warto przyjrzeć się codziennemu funkcjonowaniu osoby starszej. Czy od rana do wieczora skupia się na śledzeniu najnowszych statystyk zachorowań i doniesieniach medialnych o pandemii? A może zaczyna zaniedbywać codzienne czynności, które wcześniej sprawiały jej przyjemność? W takiej sytuacji ważne, żeby nie odcinać seniora od dostępu do mediów, ale zaproponować mu wyznaczenie konkretnego czasu w ciągu dnia na pozyskanie informacji. Może to być czas na obejrzenie wybranego serwisu informacyjnego lub sesja surfowania po internecie. Limit w dostępie do informacji pomoże zatrzymać spiralę lęku i niepotrzebnie nie podgrzewać emocji na nowo przez cały dzień.
Zdaniem psychologów pandemia to dobry czas, by na nowo ustalić z seniorem codzienny plan dnia. Powinien się w nim znaleźć czas na: regularne posiłki, gimnastykę i spacery, kontakt (nawet online) z rodziną i przyjaciółmi, przyjemności, ale także na drobne zadania.
Dobre obowiązki
– Wyznaczenie seniorowi niewielkich zadań do wykonania pomoże odwrócić uwagę od przygnębiających myśli. Warto na przykład powiedzieć: – Babciu, robisz najlepszą zupę pomidorową na świecie! Ugotujesz mi, jeśli podrzucę ci zakupy? Albo: może w piątek po południu uporządkujemy razem pudełko ze zdjęciami? Wspominałaś, że czas przesadzić kwiaty. Ile ziemi do tego potrzeba i kiedy się umawiamy? Ludzki mózg nie ma podzielności uwagi, to mit. Skutecznie i głęboko możemy skoncentrować się tylko na jednej czynności na raz. Terapia zajęciowa to sprytna, ale jednocześnie bardzo skuteczna metoda na odpędzenie przygnębiających myśli – radzi Adrianna Sobol.
Wielu osobom w pierwszych fazach pandemii dobrze robiły generalne porządki. Zdaniem psychologów pozytywnie wpływały na emocje, ponieważ dawały poczucie kontroli, panowania nad sytuacją – choćby w niewielkim zakresie. „Wielkie sprzątanie” warto zaproponować także seniorom. Aby porządki nie były zbyt obciążające, warto mądrze je zaplanować – na przykład: jedna szafka / szuflada dziennie. Postępy będą widoczne i satysfakcjonujące, ale samo porządkowanie i czyszczenie nie okaże się zbyt forsowne. Co potem, kiedy wszystkie porządki będą już zrobione? Pandemiczny czas warto wykorzystać na naukę. Istotne, żeby nowa dziedzina była dla seniora interesująca, ale też dostosowana do jego możliwości.
Czas na nowe!
Nie każdy senior pokocha szydełkowanie, ale warto cierpliwie szukać różnych alternatyw. Zdaniem opiekunów Promedica24 warto zaproponować podopiecznemu między innymi: wypróbowanie nowego przepisu kulinarnego, powrót do rozwiązywania krzyżówek, naukę języka obcego w aplikacji mobilnej. Przy odrobinie pomocy ze strony opiekuna nawet starsze osoby złapią bakcyla w nowej dziedzinie.
– Książki, kolorowanki dla dorosłych, gry planszowe, stare i nowe pasje, gadżety technologiczne – wybór jest naprawdę szeroki. Ważne, by pomóc seniorowi wdrożyć się w nowy obszar, pokazać jego atrakcyjność, zalety. Istotne, by chwalić za najmniejsze nawet postępy i motywować pomimo potknięć. Osoba zajęta nie ma czasu na zmartwienia. Warto na nowo ustalić zdrową rutynę dnia i nie dawać się przygnębieniu – zachęca Adrianna Sobol.
Więcej informacji o kampanii „Zrozumieć Starość”: http://www.zrozumiecstarosc.pl/
pr/
Data publikacji: 23.06.2021 r.
