Osoby niewidome, niedowidzące i głuche oraz eksperci z dziedziny dostępności stron internetowych przebadali dziesięć serwisów internetowych wiodących polskich przewoźników kolejowych. Sprawdzano ich kluczowe elementy, m.in. kontrast serwisu, poprawność opisów nagłówków i linków, formularzy wyszukiwania połączeń, obecność i adekwatność odpowiedników tekstowych dla elementów graficznych i in. Dodatkowo konsultanci z różnymi dysfunkcjami, w tym osoba głucha, przeprowadzili szereg badań polegających na sprawdzeniu rozkładów jazdy, cen biletów, kontaktu z przewoźnikiem itp. Cała dziesiątka badanych stron okazała się nie spełniać niemal żadnych standardów dostępności. Osiem serwisów otrzymało oceny niedostateczne, a jedynie dwa oceny dostateczne. Z przebadanych serwisów żaden nie posiadał prawidłowej struktury nagłówków, elementu który ma duży wpływ na komfort nawigowania po stronie www przez osobę niewidomą. Linki, pola formularzy i elementy graficzne nie były odpowiednio opisane, a w wielu wypadkach w ogóle ich nie było. Błędy w kodach źródłowych stron i brak możliwości nawigacji przy pomocy klawiatury ostatecznie zdyskwalifikowały strony przewoźników.
Wyniki szczegółowe badania
PKP Intercity
W serwisie PKP Intercity odnaleziono wiele nieprawidłowości względem standardów dostępności. Przede wszystkim nie zastosowano prawidłowej hierarchii nagłówków, brak etykiet, pola formularzy nie są zgrupowane. Ponieważ w serwisie nie zastosowano właściwej hierarchii nagłówków nie ma możliwości nawigowania z ich wykorzystaniem. Zdarza się, że opisy linków są nieprawidłowe – linki muszą mieć sens poza kontekstem, aby nawigacja była dzięki nim możliwa. Walidatory wykazały obecność błędów kodu (X)HTML oraz CSS. Nie ma możliwości nawigowania z użyciem klawiatury. Jedyna rzecz, która przemawia na korzyść serwisu to obecność wyszukiwarki i tytułu strony oraz odpowiedników tekstowych. Strona PKP Intercity jest w dużej mierze niedostępna, ale uzyskując najlepszy wynik 29,9 punktów otrzymała ocenę dostateczną.
Przewozy Regionalne
Głównym utrudnieniem występującym w tym serwisie jest brak rozkładów. W celu poznania rozkładu użytkownik jest odsyłany do zupełnie odrębnego serwisu. Dlatego zbadana została tylko strona główna serwisu. Na stronie www PKP Przewozy Regionalne znaleźć można bardzo dużo nieprawidłowości względem standardów dostępności. Przede wszystkim nie zastosowano nagłówków co bardzo utrudnia nawigację w serwisie osobom niewidomym korzystającym z programów czytających. Nie zapewniono odpowiedników tekstowych dla grafik i animacji. Nie ma na stronie etykiet, a formularze nie są zgrupowane. Linki są opisane, lecz zdarzają się błędy przez co nie mają sensu poza kontekstem. Strona nie posiada żadnych dodatkowych rozwiązań wspomagających dostępność (zmiana kontrastu, powiększenie czcionek, klipy z tłumaczeniem migowym). Walidacja wykazała obecność ponad 50 błędów (X)HTML. Na plus można przypisać fakt, że opatrzona jest ona tytułem i jest możliwość uruchomienia mapy strony. Kontrast na stronie jest wystarczający. Strona PKP Przewozy Regionalne nie zasługuje na miano dostępnej strony, dlatego też otrzymała ocenę niedostateczną uzyskując 22,6 punktów.
Koleje Mazowieckie
Na stronie występuje duża liczba błędów względem standardów dostępności, roi się na niej od nieprawidłowości. Walidacja wykazała prawie 30 błędów X(HTML) oraz 2 błędy CSS. Brak nagłówków, zaś większość elementów graficznych nie posiada właściwych opisów, nie zastosowano etykiet. Jednoznaczny tytuł strony znajduje się tylko na stronie głównej. Kontrast między tłem a treścią na stronie nie jest wystarczający. Często linki nie mają sensu poza kontekstem przez co nie wiadomo dokąd prowadzą. Istnieje możliwość obsługi serwisu z poziomu klawiatury, ale zaznaczenie jest bardzo słabo widoczne. Na plus można zaliczyć użycie list oraz obecność wyszukiwarki, ale to jedyne udogodnienia odnalezione na stronie. Serwis jest zdecydowanie niedostępny uzyskał 18,5 punktów i ocenę niedostateczną.
Szybka Kolej Miejska w Trójmieście
Na stronie głównej walidatory wykazały obecność 10 błędów HTML i 27 błędów CSS. Nagłówki na stronie głównej zastosowano bez zachowania odpowiedniej hierarchii, na pozostałych podstronach nie zastosowano wcale hierarchii nagłówków, podobnie etykiety nie są właściwie użyte. Nie ma w serwisie odpowiedników tekstowych dla elementów graficznych i animacji. Linki często nie mają sensu poza kontekstem, a w związku z tym nie wiadomo dokąd prowadzą – nawigacja za ich pomocą jest niemożliwa. Istnieje możliwość obsługi strony za pomocą klawiatury, jednak słaba jest widoczność zaznaczenia. Kontrast tła w stosunku do tekstu jest wysoce niewystarczający. W serwisie nie zastosowano żadnych rozwiązań wspomagających dostępność. Serwis jest niedostępny i z sumą punktów 22 otrzymał ocenę niedostateczną.
Warszawska Kolej Dojazdowa
Serwis jest absolutnie niedostępny! Walidacja wykazała w serwisie ponad 100 błędów HTML oraz 13 błędów arkuszy stylów CSS. Nie zastosowano na stronie nagłówków ani atrybutów (opis obrazka). Na stronie brak etykiet i grupowania pól formularzy. Jak w poprzednich serwisach linki nie mają sensu poza kontekstem – dla osób niewidomych posługujących się programem czytającym są zupełnie bezużyteczne. Strona nie jest opatrzona tytułem. Serwis nie jest obsługiwany w ogóle z poziomu klawiatury co jednoznacznie dyskwalifikuje ją pod kątem dostępności. Na stronie głównej brak wyszukiwarki, znaleźć ją można dopiero na kolejnych podstronach. Serwis jest zdecydowanie niedostępny i z – najniższą wśród badanych stron – sumą punktów 14 otrzymał ocenę niedostateczną.
Arriva RP
Podobnie jak w poprzednich serwisach także tu odnaleziono mnóstwo błędów. Walidator wykazał 14 błędów HTML oraz 30 błędów CSS. Na stronie głównej serwisu znajdują się nagłówki, jednak ich struktura jest chaotyczna więc nie spełniają swojej funkcji nawigacyjnej. Strona nie posiada odpowiedników tekstowych dla grafiki oraz etykiet. Linki są nieprawidłowo opisane i mogą nie mieć sensu poza kontekstem. Istnieje możliwość obsługi strony za pomocą klawiatury, jednak słaba jest widoczność zaznaczenia. Jako właściwe rozwiązania zaliczyć trzeba umieszczenie wyszukiwarki, jednoznaczny tytuł strony, kontrast tła z tekstem. Serwis uzyskał 23,2 punktów i otrzymuje ocenę niedostateczną.
Szybka Kolej Miejska w Warszawie
Podstawowym utrudnieniem występującym w tym serwisie jest brak rozkładów. W celu poznania rozkładu użytkownik jest odsyłany do zupełnie odrębnego serwisu. W związku z tym zbadano tylko stronę główną serwisu. Na stronie często występuje brak odpowiedników tekstowych dla elementów graficznych, widoczne jest rażące zaniedbanie w związku z etykietami i grupowaniem pól formularzy, w większości istotne elementy serwisu nie posiadają ich wcale. Brakuje również nagłówków. Ze względu na brak standardów dostępności osoba z niepełnosprawnością sensoryczną nie ma szansy w pełni skorzystać z zawartości treści strony. Jest możliwość obsługi strony z poziomu klawiatury jednak występuje słaba widoczność zaznaczenia. Kontrast tła w stosunku do tekstu jest wystarczający. Plusem jest także jednoznaczny tytuł strony. Serwis jest zdecydowanie niedostępny i z sumą punktów 15,4 otrzymał ocenę niedostateczną.
Koleje Dolnośląskie
W tym serwisie znajduje się wiele rażących błędów. Na stronie głównej walidatory wykazały obecność dziesięciu błędów HTML. Nagłówki na stronie zastosowano bez zachowania odpowiedniej hierarchii, podobnie etykiety nie są właściwie użyte. Odpowiedniki tekstowe dla elementów graficznych i animacji są źle zastosowane. Linki na stronie głównej nie mają sensu poza kontekstem a co za tym idzie nawigacja za ich pomocą jest niemożliwa gdyż nie wiadomo dokąd prowadzą. Istnieje możliwość obsługi strony za pomocą klawiatury, jednak słaba jest widoczność zaznaczenia. Kontrast tła w stosunku do tekstu jest wystarczający. W serwisie nie zastosowano żadnych rozwiązań wspomagających dostępność. Z sumą punktów 20,4 serwis otrzymał ocenę niedostateczną i jest z pewnością niedostępny.
Koleje Wielkopolskie
Zbadanie tego serwisu nie było możliwe, gdyż program antywirusowy (AVAST) nie pozwalał wejść na stronę ze względu na obecność wirusa lub niebezpieczną treść. Ten fakt można określić chyba mianem kuriozalnego. Serwis z sumą punktów zero otrzymał ocenę niedostateczną.
Koleje Śląskie
Walidatory wykazały obecność ponad dziesięciu błędów HTML i 91 błędów CSS. Na stronie nie zapewniono odpowiedników tekstowych dla grafik i animacji. Nie ma na stronie etykiet, a formularze nie są zgrupowane. Kontrast tła do tekstu jest wysoce niewystarczający. Nie jest możliwa obsługa serwisu z poziomu klawiatury. Serwis pochwalić można jedynie za odpowiednie zastosowanie elementów nagłówka i wyszukiwarkę. Na plus można zaliczyć także użycie list, ale to jedyne elementy odnalezione na stronie, które spełniają zasady dostępności. Serwis nie jest dostępny i z sumą punktów 27 otrzymał ocenę dostateczną.
Podstawą badania był dokument WCAG w wersji 2.0 opracowany przez międzynarodowe Konsorcjum W3C. Dokument rekomendowany przez Europejską Agendę Cyfrową i projekt Rozporządzenia w sprawie Krajowych Ram Interoperacyjności jest zbiorem wytycznych dla twórców stron internetowych. Zastosowanie rekomendacji gwarantuje dostępność serwisu dla maksymalnie dużej liczby użytkowników, w tym osób niepełnosprawnych z dysfunkcjami motorycznymi i sensorycznymi. Został uznany i zaakceptowany przez wiele krajów Unii Europejskiej i włączony jako dokument normatywny lub stanowiący podstawę rozwiązań legislacyjnych w zakresie przeciwdziałania wykluczeniu cyfrowemu w odniesieniu do serwisów www.
Oceny końcowe serwisów w skali od 2 do 5:
PKP Intercity – 3
Koleje Śląskie – 3
Przewozy Regionalne – 2
Koleje Mazowieckie – 2
Szybka Kolej Miejska w Trójmieście – 2
Warszawska Kolej Dojazdowa – 2
Arriva – 2
Szybka Kolej Miejska w Warszawie – 2
Koleje Dolnośląskie – 2
Koleje Wielkopolskie – 2
Więcej informacji na: http://www.widzialni.eu
