„30 lat temu to się zaczęło,
u kilku ludzi coś w głowie kliknęło.
Zaczęli w to grać i cieszyć się z tego,
bo wyszło im coś naprawdę ważnego”.
(Fragment piosenki. Muzyka i słowa: Jasiek Tuszewski, Karolina Czajka)
Z powodu pandemii – wśród setek odwołanych imprez – w Lublinie nie mogły się również odbyć Międzynarodowe Spotkania Artystów Nieprzetartego Szlaku (SANS)*, jedne z największych wydarzeń artystycznych, promujących twórczość osób z niepełnosprawnościami w Polsce, na Ukrainie i Białorusi.
Każdego roku SANS odbywa się pod wspólnym hasłem. Równocześnie z przeglądem teatralnym odbywa się także konkurs i wystawa plastyczna. W ubiegłym roku hasłem przewodnim były „Baśnie i legendy”. W ramach SANS 2019 odbył się X Międzynarodowy Jubileuszowy Konkurs Plastyczny i wystawa „Teatr w Obiektywie” oraz Wystawa Jubileuszowa Fotograficzna X-lecia „Teatru w Obiektywie”.
W 2020 r., w dniach 23-26 kwietnia miała się odbyć 30. jubileuszowa edycja tego wydarzenia. Jego hasłem miały być „Przemiany”. Cały rok trwały przygotowania do również jubileuszowego Międzynarodowego Przeglądu Teatrów, organizowanego od 1989 roku! Od 1998 roku także konkursu piosenki, który od 2001 r. zmienił formułę na „Spotkania z Piosenką Nieprzetartego Szlaku”.
Konkurs realizowany podczas SANS jest zwieńczeniem konkursu organizowanego w wymiarze międzynarodowym w Lublinie, Brześciu (białoruski Neprataptany Szlach) i we Lwowie ( ukraińska Neprotoptana Stezhyna), oraz na Śląsku.
W tym roku – z powodu pandemii – SANS w tradycyjnym wymiarze i obrazie nie mógł się odbyć, ale zaistniał niezwykle mocno i sugestywnie w internecie. Organizatorom udało się stworzyć nowe oblicze konkursu plastycznego i fotograficznego. Zasługa to czołowych twórców i sprawców SANS z Michałem Stanowskim na czele.
30 lat wspólnego wędrowania
Miało być inaczej, bo jubileuszowo, więc organizatorzy zrobili zaiste wspaniały, wirtualny przegląd spektakli z SANS, z lat ubiegłych. Na Facebooku to właśnie Michał Stanowski, inicjator Nieprzetartego Szlaku (NS) – socjolog, instruktor teatralny, a przede wszystkim koordynator wszystkich wydarzeń Międzynarodowego Ruchu Artystów Nieprzetartego Szlaku i twórca Międzynarodowego Ośrodka Teatralnego w Skrzynicach – dokonał uroczystego otwarcia 30. Międzynarodowych Spotkań Artystów NS.
Trochę sentymentalnie, ale jak zwykle z radością, emocjonalnie i pełnym zaangażowaniem. – Obyśmy nieśli radość i entuzjazm, ale i spokój. Wszystkim, którzy tego potrzebują! – powiedział na początku swojego wstąpienia, rozpoczynającego wirtualny SANS.
– Są to bardzo specyficzne Spotkania Artystów Nieprzetartego Szlaku. Inne, bo za nami 30 lat wspólnego, mozolnego, spokojnego wędrowania. W tym roku spotykamy się nie razem, nie w jednym miejscu, ale przez internet, elektronikę… ale nadal mogą to być piękne spotkania – zapewniał.
– Na świecie szaleje wielka choroba, wirus i wiele ludzi jest chorych. W tych smutnych chwilach – a może właśnie dlatego – trzeba iść nieprzetartym szlakiem. Trzeba iść nieść radość i tą radością się dzielić!
Radość tworzenia i przeżywania sztuki w wielkiej rodzinie
Te 30 lat – mówił ze w wzruszeniem M. Stanowski – to była długa historia. Zaczęła się od małej imprezy teatralnej i pomysłu, by nasz ruch nazwać Spotkaniami Artystów Nieprzetartego Szlaku. Spotkaniami ludzi, którym jest trochę trudniej żyć, ale którzy mimo to dają z siebie coś wspaniałego: radość tworzenia i przeżywania sztuki teatralnej.
W ciągu tych wielu, wielu lat rozrastała się nasza idea do wielkiej imprezy. Do spotkań, które się odbywają w Lublinie, na Ukrainie, Białorusi. Urosła wielka rodzina, z jednej strony artystów, z drugiej instruktorów, którzy z ogromnym wysiłkiem i zaangażowaniem próbowali pomagać tworzyć niezwykłe rzeczy. Wokół tego , co się działo byli wolontariusze: harcerze, licealiści, studenci, młodzi ludzie, którzy wnieśli także swoją wielką radość. Pojawiły się konkursy, przeglądy piosenek, wystawy plastyczne, oraz „Teatr w obiektywie” – konkurs fotograficzny. Ci ludzie dawali Spotkaniom Nieprzetartego Szlaku wiele radości i wielką siłę!
Od zawsze towarzyszyły nam osoby, które wspierały nasz ruch – sponsorzy, pomagający nam w organizacji oraz Rada Konsultacyjna. Wszyscy SANS współtworzyli. Dawali swoje umiejętności i serce. Dzięki nim i dzięki Wam zbudowaliśmy coś niezwykłego i wielkiego – podkreślił Michał Stanowski.
Mówił także o wielkiej roli wolontariuszy, z estymą i wzruszeniem wspominał tych, którzy dźwigali na swych barkach ciężar odpowiedzialności za organizację i przebieg każdych Spotkań NS.
– Cieszę się z tego dobrego, co udało się nam stworzyć – podkreślił na zakończenie. – Mamy przegląd, który jest „Przemianą”, która odbywa się na naszych oczach. Trzeba w niej zobaczyć to, co się zmienia, przyszłość. Są z nami młodzi ludzie, którzy wspaniale przejmują nasz ruch i którzy dokładają swoje pomysły. Chcę serdecznie podziękować wam wszystkim, artystom, wolontariuszom, instruktorom…
Życzenia i wspomnienia
Życzenia dla aktorów, instruktorów i wszystkich ludzi związanych z SANS przesłali również m.in. członkowie Rady Konsultacyjnej – Barbara Kasprzyk i Janusz Szymański, Aneta Stanowska – dobry duch, organizatorka Spotkań i opiekunka wszystkich uczestników, instruktorzy także Anastasya Voytyuk i Anastsya Simaka – koordynatorki SANS na Ukrainie i Białorusi, Wojtek Kotylak – koordynator SANS na Śląsku oraz Karolina Czajka – w imieniu wolontariuszy i Jasiek Tuszyński, odpowiedzialny za promocję SANS.
Człowiekiem, który Nieprzetarty Szlak na Śląsku zainicjował i przez wiele lat był jego koordynatorem jest właśnie Wojciech Kotylak – instruktor terapeuta, plastyk, oligofrenopedagog, pedagog teatru, arteterapeuta. Aktywnie wspiera Nieprzetarty Szlak, organizuje konkursy plastyczne. „Jest naszym trenerem i ważnym głosem w wielu kwestiach (nie tylko plastycznych). Pasjonat, który z wielkim entuzjazmem pracuje z osobami z niepełnosprawnością” – napisali o nim na Facebooku przyjaciele SANS. Na co dzień Wojtek to przede wszystkim instruktor i terapeuta w Warsztatach Terapii Zajęciowej TĘCZA w Gliwicach, prowadzonych przez Fundację Różyczka.
– Pojawiają mi się w głowie słowa – wspomina W. Kotylak – obrazy miejsc pełnych ludzi wspaniałych, ludzi twórczych. Takie miejsca to Centrum Arteterapii, to Akademia Artystyczna, to Ośrodek Teatralny w Skrzynicach, to sceny, na których występowali artyści NS, to Chatka Żaka…
Ale w tym wszystkim najważniejsi są ludzie, ci wszyscy, wśród których znalazłem wspaniałych przyjaciół, nowych znajomych. Choć nie ma możliwości osobistych spotkań, uśmiechów, uścisków, to taka wirtualna obecność pozwala nam na bliższe kontakty – powiedział, zachęcając do oglądania przeglądu spektakli i oglądania wystawy pokonkursowej. – Mam nadzieję, że za kilka miesięcy spotkamy się na SANS-ie.
Najważniejsze są spotkania z ludźmi
Janusz Szymański – muzykoterapeuta, członek Rady, również podkreślił, że najbardziej wszystkim brakuje bezpośrednich kontaktów. – Wiemy jak bardzo ważny jest konkretny gest, bo przecież przez uścisk dłoni, dotyk, przytulenie, czy uśmiech wyrażają nas, nasze emocje i uczucia… Mówił o tym, że przygotowanie Wielkiego finału – na zakończenie każdych Spotkań NS – to zawsze przeogromna praca licznego zespołu wolontariuszy i instruktorów, ale przede wszystkim wielkie przeżycie, niezapomniane piękne chwile. – Czekam na nasze Spotkania. Mam nadzieję, że się wydarzą, że za parę lat będą dalej trwały, a koronawirusa nie będzie!
– Kiedy myślę o SANS widzę przede wszystkim ludzi. Widzę was – zwróciła się do wirtualnej publiczności Barbara Kasprzyk, przedstawicielka Rady Konsultantów. – Bo najważniejszą ideą Spotkań Nieprzetartego Szlaku są właśnie spotkania ludzi. Spotkania szczególne, bo ludzi połączonych wspólną pasją.
Poczucie sensu jest fundamentem NS. To, że to dzieło ma taką ciągłość, że jest to wieloletnia tradycja, która wciąż się rozwija jest fundamentem dla wszystkich osób, które się w to dzieło włączają i angażują. I mają poczucie, że jest to warte ich zaangażowania!
Myślę, że to wszystko, co robiliście w ciągu roku miało sens – pomimo że nie zostało zwieńczone docelowym efektem wspólnego spotkania i prezentacji spektaklu, doświadczania siebie… Taka praca nie pójdzie na marne!
Do zobaczenia. Trzymajcie się dzielnie, trzymajcie ducha, trzymajcie energię, trzymajcie optymizm, bo wszystkim osobom, które są wokół Was jest to bardzo potrzebne – zaapelowała B. Kasprzyk.
Przegląd teatralny prezentowany w ramach tegorocznych wirtualnych SANS cieszył się tak dużą popularnością, że postanowiono od 18 maja, co poniedziałek, o godzinie 18.00 udostępniać na fanpage’u SANS jeden archiwalny spektakl! Aż do wyczerpania zapasów…
Na rozpoczęcie teatralnych poniedziałków zaprosił teatr z Wilna, prezentując poruszający spektakl „Podróż życia” z muzyką na żywo, pięknymi kostiumami oraz wizualizacjami.
Gratulujemy świetnego pomysłu i realizacji.
Twórcom i uczestnikom międzynarodowego ruchu Spotkań Artystów Nieprzetartego Szlaku, składamy najpiękniejsze życzenia z okazji tak szacownego jubileuszu, przede wszystkim satysfakcji i radości życia na co dzień.
Do zobaczenia w realu!
*Misja SANS: „Umożliwianie osobom niepełnosprawnym, ich instruktorom, wolontariuszom rozwoju indywidualnego i społecznego poprzez działania artystyczne. Dążymy do budowania i rozwoju środowiska osób niepełnosprawnych, ich integracji ze społeczeństwem oraz twórczego uczestnictwa w kulturze.”
Iwona Kucharska, fot. Wojciech Kotylak, archiwum SANS
Ilustrację materiału stanowią zdjęcia archiwalne z SANS 2019 oraz prace wyróżnione na tegorocznej edycji Ogólnopolskiego Konkursu Plastycznego „Przemiany”, których wystawa się jeszcze nie odbyła
Data publikacji: 05.06.2020 r.
