Na wniosek sejmowej Komisji Kultury Fizycznej, Sportu i Turystyki, Najwyższa Izba Kontroli przeprowadziła kontrolę w Centralnym Ośrodku Sportu (COS) i jego sześciu Ośrodkach Przygotowań Olimpijskich (OPO): w Giżycku, Spale, Szczyrku, Wałczu, Władysławowie i Zakopanem.
Do zadań tych ośrodków należy m.in. zapewnienie warunków do przygotowywania kadry narodowej do udziału w igrzyskach olimpijskich, także paraolimpijskich i igrzyskach osób głuchych.
Sporty paraolimpijskie obejmują 29 dyscyplin, w tym 23 letnie i sześć zimowych. Sportowcy z niepełnosprawnością mogą uczestniczyć we współzawodnictwie sportowym na tych samych warunkach i w ramach tego samego systemu, co sportowcy pełnosprawni. Organizacją szkoleń zajmują się bezpośrednio wyspecjalizowane związki i stowarzyszenia, zależnie od rodzaju niepełnosprawności.
- Osoby niepełnosprawne fizycznie
- Polski Związek Sportu Niepełnosprawnych „Start”
- Stowarzyszenie Piłki Nożnej Osób Niepełnosprawnych „Amp Futbol”
- Osoby niesłyszące i słabosłyszące
- Polski Związek Sportu Niesłyszących
- Osoby niewidome i słabowidzące
- Stowarzyszenie Kultury Fizycznej, Sportu i Turystyki Niewidomych i Słabo widzących „Cross”
- Związek Kultury Fizycznej „Olimp”
- Polski Związek Sportu Niepełnosprawnych „Start”
- Osoby niepełnosprawne intelektualnie
- Związek Stowarzyszeń Sportowych „Sprawni – Razem”
Wyniki kontroli wykazały, że Centralny Ośrodek Sportu nie zapewnił warunków do szkolenia w 10 spośród 29 dyscyplin paraolimpijskich. Wśród 23 dyscyplin letnich pięć było nieprzygotowanych (jeździectwo, kolarstwo, strzelectwo sportowe, goalball, żeglarstwo). Natomiast spośród 6 dyscyplin zimowych tylko narciarstwo biegowe było w pełni dostosowane do potrzeb osób z niepełnosprawnościami. W pozostałych: curlingu na wózkach, hokeju na slegach, biathlonie, narciarstwie zjazdowym, snowboardzie wykazano braki w możliwości trenowania danej dyscypliny.
W jeździectwie, kolarstwie, strzelectwie sportowym, curlingu na wózkach i hokeju na sledgach – brakuje infrastruktury sportowej. Dla uprawiania goalballa nie ma specjalistycznego sprzętu. W przypadku biathlonu, narciarstwa zjazdowego, snowboardu i żeglarstwa nie zapewniono bazy noclegowej przystosowanej dla sportowców z niepełnosprawnością ruchową, choć ośrodki mają odpowiednią infrastrukturę szkoleniową.
Jak wykazała kontrola w 2018 r. o 33,3 proc. w stosunku do roku 2017 wzrosła liczba zgrupowań organizowanych w ramach szkolenia stacjonarnego w bazie sportowej Centralnego Ośrodka Sportu przez związki sportowe zrzeszające sportowców niepełnosprawnych. Wzrosła także liczba uczestników tych zgrupowań z 443 do 495. Niemniej w Polskim Związku Sportu Niepełnosprawnych „Start” w okresie objętym kontrolą funkcjonowały kadry narodowe dyscyplin sportowych, których nie można było uprawiać w COS.
NIK zauważa, że zgrupowania sportowców z niepełnosprawnością i pełnosprawnych planowane są na równych zasadach, podobnie jednakowe dla obu grup są ceny w ośrodkach.
Wykazano, że COS nie konsultuje z podmiotami zrzeszającymi sportowców niepełnosprawnych ich potrzeb i oczekiwań w zakresie przystosowania obiektów do szkolenia dyscyplin paraolimpijskich.
Ujawniono także, że Centralny Ośrodek Sportu nie promuje w sposób kompleksowy sportu osób niepełnosprawnych, chociaż należy to do jego zadań. Ponadto w latach 2017-2019 zlecano usługi marketingowe podmiotom zewnętrznym z naruszeniem procedur wewnętrznych, bez rozeznania rynku, choć zadania te mogły być realizowane przy wykorzystaniu potencjału pracowników COS.
W związku z ustaleniami powstałymi w trakcie kontroli NIK wnioskuje do ministra sportu jako organu założycielskiego i nadzorującego działalność Centralnego Ośrodka Sportu o zapewnienie środków finansowych adekwatnych do potrzeb w zakresie szkolenia sportowego osób niepełnosprawnych;
do dyrektora Centralnego Ośrodka Sportu o:
- dostosowanie obiektów COS do uprawiania dyscyplin paraolimpijskich nieobsługiwanych dotychczas w tym ośrodku;
- wzmocnienie działań na rzecz promocji sportu osób niepełnosprawnych;
- stałe monitorowanie potrzeb sportowców niepełnosprawnych przy jednoczesnej współpracy z podmiotami prowadzącymi działalność w obszarze sportu osób niepełnosprawnych i adekwatne do potrzeb tych osób dostosowywanie wyposażenia COS.
Info: NIK, oprac. kat/, fot. Ryszard Rzebko / archiwum NS
Data publikacji: 26.06.2020 r.
