W Pałacu Prezydenckim odbyło się Forum Deinstytucjonalizacji. Uspołecznienie – Upodmiotowienie – Personalizacja. Prezydent RP wziął udział w spotkaniu z przedstawicielami ponad 100 organizacji społecznych zajmujących się rozwojem wszelkich form wsparcia dla osób z niepełnosprawnościami, chorych psychicznie, seniorów, osób w kryzysie bezdomności oraz dzieci i młodzieży w rodzinnej pieczy zastępczej.
Forum Deinstytucjonalizacji jako płaszczyzna wymiany doświadczeń wszystkich zaangażowanych w działania na rzecz uspołecznienia, upodmiotowienia i personalizacji szeroko rozumianych usług społecznych, zostało powołane przez Andrzeja Dudę w odpowiedzi na list otwarty skierowany do Prezydenta RP jesienią 2020 roku. Na pierwsze spotkanie w ramach Forum zostali zaproszeni sygnatariusze listu: przedstawiciele środowiska naukowego, jednostek samorządowych i organizacji pozarządowych reprezentujących grupy, które powinny być objęte procesem deinstytucjonalizacji.
Rozwój usług społecznych jednym z zadań prezydentury Andrzeja Dudy
Prezydent Andrzej Duda podkreślił, że rozwój usług społecznych był jednym z wiodących tematów prac Narodowej Rady Rozwoju w trakcie jego pierwszej prezydenckiej kadencji. Pod auspicjami Narodowej Rady Rozwoju, i z jego osobistym udziałem, miały miejsce dwa istotne wydarzenia: Kongres Poradnictwa oraz Kongres Profesji i Zawodów Pomocowych.
W Narodowej Radzie Rozwoju została przygotowana koncepcja centrów usług społecznych, która następnie przybrała formę prezydenckiej inicjatywy ustawodawczej o realizowaniu usług społecznych przez centrum usług społecznych, a której przepisy – po konsensualnym uchwaleniu ustawy w obu izbach Parlamentu – weszły w życie 1 stycznia 2020 r.
Prezydent podkreślił także, iż sytuacja pandemii unaoczniła, że powinniśmy zrobić wszystko, co możliwe, aby osoby z niepełnosprawnościami, przewlekle chore, doświadczające kryzysów psychicznych, niesamodzielne z racji podeszłego wieku i różnych innych okoliczności życiowych – mogły pozostawać u siebie – w miejscu zamieszkania, aktywnie uczestniczyć w życiu społecznym, podejmować różne role społeczne, pozostawać w bezpośrednich relacjach z osobami bliskimi i być aktywnymi obywatelami w swoich społecznościach lokalnych.
Forum jako platforma dialogu w kwestii deinstytucjonalizacji
Forum, ze względu na pandemię, odbyło się w formie hybrydowej. Spotkanie pozwoliło z jednej strony na przedstawienie przez ekspertów i praktyków społecznych najważniejszych postulatów środowiskowych i podjęcie dyskusji nad możliwością włączenia ich w realizację działań ośrodka prezydenckiego, z drugiej zaś strony umożliwiło przedstawienie uczestnikom planów Kancelarii Prezydenta RP w omawianym zakresie.
O najważniejszych wyzwaniach, szansach i zagrożeniach deinstytucjonalizacji podczas spotkania mówili paneliści – przedstawiciele organizacji działających w pięciu obszarach, w których prowadzone są działania na rzecz deinstytucjonalizacji: Adam Zawisny (Instytut Niezależnego Życia) – niepełnosprawność, Cezary Miżejewski (Wspólnota Robocza Związków Organizacji Socjalnych WRZOS) – seniorzy, dr Tomasz Rowiński (Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie) – zdrowie psychiczne, Jakub Wilczek (Ogólnopolska Federacja na rzecz Rozwiązywania Problemu Bezdomności) – bezdomność, oraz Edyta Wojtasińska (Koalicja na rzecz Rodzinnej Opieki Zastępczej) – wsparcie dzieci i rodzinny, w tym rodzinna piecza zastępcza.
Aktualny stan prac nad powstającą rządową „Strategią na rzecz deinstytucjonalizacji” przedstawił przewodniczący Zespołu opracowującego ten dokument – Paweł Wdówik, pełnomocnik rządu ds. osób niepełnosprawnych.
Deinstytucjonalizacja – jeden z priorytetów polityki społecznej UE
Doradcy Prezydenta RP Paulina Malinowska-Kowalczyk oraz dr hab. Marek Rymsza przybliżyli priorytety ośrodka prezydenckiego w zakresie uspołecznienia i deinstytucjonalizacji usług społecznych w tym kontynuację prac Forum, monitoring powstawania i funkcjonowania centrów usług społecznych, przygotowanie dwóch projektów ustaw dotyczących asystencji osobistej oraz działalności pomocowej oraz współpracę z rządem w zakresie przygotowania i wdrażania strategii deinstytucjonalizacji.
Z założenia Forum ma być przestrzenią dyskusji eksperckiej nad różnymi aspektami strategii deinstytucjonalizacji, platformą współpracy i wymiany doświadczeń przedstawicieli różnych środowisk, a także miejscem prezentowania i konsultowania konkretnych działań podjętych w ośrodku prezydenckim oraz w ministerstwach, tak aby zapewnić spójność strategii deinstytucjonalizacji w naszym kraju.
Deinstytucjonalizacja jest jednym z priorytetów polityki społecznej UE i do jej wdrażania zobowiązane są wszystkie kraje członkowskie. Przygotowanie krajowej strategii deinstytucjonalizacji stanowi wymóg konieczny do skorzystania ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w nowej perspektywie finansowej na lata 2021–2027. W Polsce trwają prace nad jej przeprowadzeniem, za co bezpośrednio odpowiada strona rządowa. Deinstytucjonalizacja jest także postulatem organizacji sektora obywatelskiego, ponieważ prowadzi do uspołecznienia publicznego systemu wsparcia i do rozwoju środowiskowych usług społecznych.
Forum zaplanowane jest jako inicjatywa cykliczna (dwa, trzy spotkania w roku, w zależności od potrzeb), otwarta dla wszystkich chcących wesprzeć proces deinstytucjonalizacji, uspołecznienia, upodmiotowienia i personalizacji wsparcia usługowego.
info: prezydent.pl, fot. Jakub Szymczuk / KPRP
Data publikacji: 27.02.2021 r.
