Zmiany w systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawy o emeryturach i rentach z FUS

Zgodnie z projektem ustawy, proponuje się:

W zakresie przepisów emerytalno-rentowych

1) Zmianę terminu negocjacji zwiększenia wskaźnika waloryzacji emerytur i rent o co najmniej 20 proc. realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia, co jest wynikiem uzgodnień w Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych.

Obecnie, negocjacje dotyczące tego zwiększenia przeprowadza się dopiero po ogłoszeniu przez Prezesa GUS (do końca stycznia) średniorocznych wskaźników cen oraz (do 7 roboczego dnia lutego) realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim roku kalendarzowym. Trójstronna Komisja ma jedynie 5 dni na uzyskanie konsensusu w tej sprawie.  

Zgodnie z projektowaną zmianą, negocjacje wzrostu wskaźnika waloryzacji w części  uzależnionej od realnego wzrostu płac, rozpoczynałyby się już w czerwcu każdego roku, po przedstawieniu przez stronę rządową partnerom społecznym informacji o prognozowanych wielkościach makroekonomicznych. W  przypadku, gdy strony nie dojdą do porozumienia, strona rządowa tak jak obecnie podejmie decyzję odnośnie wysokości tego zwiększenia.

Według nowych zasad negocjowany byłby już wskaźnik najbliższej waloryzacji, która będzie przeprowadzona w marcu 2009 r. Negocjacje dotyczące jego zwiększenia  rozpoczęłyby się w terminie 14 dni od dnia wejścia w życie projektowanej ustawy.

2) Zmianę, która umożliwi emerytowanym żołnierzom i funkcjonariuszom służb mundurowych pobierającym emeryturę „mundurową”, zgłoszenie wniosku o przyznanie emerytury z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, na zasadach i w wysokości określonych w ustawie o emeryturach i rentach z FUS. Oznacza to, że osoba pobierająca emeryturę „mundurową”, jeżeli spełnia ogólne warunki do uzyskania emerytury z FUS, to znaczy posiada, w przypadku mężczyzny, co najmniej 25-letni okres składkowy i osiągnęła 65 lat, będzie mogła wystąpić o przyznanie emerytury z FUS. W razie przyznania tej emerytury, wypłata emerytury „mundurowej” zostanie wstrzymana. Również członkowie rodzin pozostałych po emerytowanych żołnierzach i funkcjonariuszach służb mundurowych będą mogli wystąpić z wnioskiem o przyznanie świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń emerytalnego i rentowych FUS i dokonać wyboru czy świadczenie ma zostać wypłacone z systemu zaopatrzeniowego czy pracowniczego (FUS).

W zakresie zmian systemowych

3) Rozciągnięcie na osoby prowadzące działalność gospodarczą, zawierające umowy o pracę nakładczą, takich samych reguł ubezpieczeniowych jak ustalone dla takich osób zawierających umowy zlecenia. Spowoduje to ujednolicenie zasad podlegania ubezpieczeniom społecznym przez osoby prowadzące działalność niezależnie od dodatkowo zawartej umowy. Przede wszystkim jednak przyczyni się do wyeliminowania zjawiska zawierania przez przedsiębiorców fikcyjnych umów o pracę nakładczą tylko w celu obejścia przepisów ubezpieczeniowych. Dotychczas osoba prowadząca działalność gospodarczą wykonująca jednocześnie umowę o pracę nakładczą, ma prawo wyboru z którego tytułu chce podlegać ubezpieczeniom społecznym obowiązkowo. Ma to miejsce także wówczas, gdy podstawa wymiaru składek z umowy o pracę nakładczą jest wielokrotnie niższa od podstawy wymiaru składek z działalności. Umożliwia to powstawanie patologii w tym zakresie polegającej na zawieraniu przez przedsiębiorców umów o fikcyjną pracę nakładczą, przewidujących niewielkie lub wręcz znikome wynagrodzenie (stanowiące podstawę wymiaru składek), w celu opłacania jak najniższych składek, a nawet na specjalizowaniu się niektórych firm w oferowaniu za opłatą zawierania z przedsiębiorcami umów o fikcyjną pracę nakładczą.

4)  Wprowadzenie przepisu, zgodnie z którym osoby prowadzące niepubliczną szkołę, placówkę lub zespół, na podstawie przepisów o systemie oświaty, będą podlegały ubezpieczeniom społecznym jako osoby prowadzące pozarolniczą działalność. Zmiana ta spowoduje przywrócenia podstawy prawnej dla objęcia ochroną ubezpieczeniową tych osób.

Info: MPiPS