RPO o psychiatrii dzieci i młodzieży postuluje do premiera

Rzecznik praw obywatelskich 20 grudnia przedstawił premierowi Morawieckiemu postulaty Komisji Ekspertów ds. Ochrony Zdrowia Psychicznego przy RPO, dotyczące reformy psychiatrii dzieci i młodzieży.

Marcin Wiącek wskazał, że dla psychiatrii najmłodszych istotne znaczenie mają codzienne działania prewencyjne i edukacyjne w szkołach.
„Pragnę wyrazić zadowolenie w związku z rozpoczęciem procesu wdrażania reformy psychiatrii dzieci i młodzieży. Nie jest bowiem tajemnicą, że sytuacja w tym obszarze jest wciąż dramatyczna i wymaga wprowadzenia szeregu zmian, a problemy zdrowia psychicznego młodych pacjentów są od lat przedmiotem szczególnego zainteresowania kolejnych rzeczników praw obywatelskich” – zaznaczył RPO na początku wystąpienia.

„Oprócz samej kwoty wypłacanej przez NFZ za świadczone porady i leczenie, która w ocenie specjalistów jest nadal zbyt niska, podstawową wadą reformy psychiatrii dzieci i młodzieży jest przyjęta zasada rozliczania – placówkom płaci się za liczbę wykonanych usług, a nie za objęcie opieką określonej grupy potrzebujących. Wprowadzenie całkowitego finansowania w drodze ryczałtu na populację, na wzór modelu finansowania, który z powodzeniem jest realizowany w ramach reformy psychiatrii dorosłych, obligowałoby poradnie do wzięcia odpowiedzialności za dostarczenie podstawowej opieki psychologiczno-psychiatrycznej dla określonej populacji młodzieży, bez ryzyka odsyłania pacjentów” – zaznaczył rzecznik.

Tłumaczył dalej, że obecnie zawodzi koordynacja między dostępnymi formami leczenia, wsparciem społecznym i działalnością oświatową, które regulowane są przez odrębne ustawy, resorty, szczeble administracji oraz różne instytucje i organizacje. A powstająca sieć placówek powinna umożliwiać jej pracownikom współpracę ze środowiskiem lokalnym – w tym z placówkami oświatowymi oraz pomocą społeczną.

Podkreślił, że koordynacja musi zapewnić płynny przepływ informacji pomiędzy różnymi referencyjnymi poziomami opieki i musi dotyczyć nie tylko ośrodków środowiskowej opieki psychologiczno-psychoterapeutycznej dla dzieci i młodzieży z poradniami zdrowia psychicznego dla dzieci i młodzieży i oddziałem dziennym, ale również z oddziałami całodobowymi.

Niestety, według oceny RPO, ta koordynacja odbywa się w ograniczonym zakresie lub nie ma jej wcale. Natomiast pracownicy ośrodków środowiskowej opieki psychologiczno-psychoterapeutycznej dla dzieci i młodzieży podejmują działania dla szerokiego spektrum trudności natury psychicznej i nie dysponują wystarczającym wsparciem innych specjalistów, ponieważ brakuje przede wszystkim tych, którzy zechcą podejmować pracę w ramach kontraktów z NFZ.

Poza tym brakuje systemowych rozwiązań i adekwatnego wsparcia – w zakresie profilaktyki w obszarze zdrowia psychicznego młodych ludzi. Dostępność leczenia jest niewątpliwie bardzo ważna, ale równie istotne znaczenie mają działania prewencyjne i edukacyjne prowadzone na co dzień w szkołach, jak również konsekwentne budowanie kultury dbania o dobrostan zdrowotny jako cel sam w sobie – podkreślił Wiącek.

Według RPO szkoła bagatelizuje problemy zdrowia psychicznego uczniów, a jeśli już ten temat się pojawia, to wyłącznie w kontekście kryzysów. Poza tym nauczyciele nie zostali wyposażeni w odpowiednią wiedzę, narzędzia i kompetencje, żeby pracować na co dzień tak, aby dbać o ich dobrostan i reagować w sytuacji kryzysu.

Kadrze pedagogicznej potrzebny jest system szkoleń w zakresie zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży, wzmocnienie kompetencji merytorycznych nauczycieli z zakresu profilaktyki oraz rozpoznawania problemów psychicznych, aby mogli konsekwentnie, stale i konkretnie reagować na problemy psychiczne uczniów oraz w odpowiednim momencie szukać wsparcia specjalistów.

„Kryzys psychiczny dziecka jest na ogół sprawą rodzinną. Dlatego tak ważne jest, aby w przypadku kryzysu dziecka, objęcie pomocą terapeutyczną czy nawet psychiatryczną dotyczyło też jego rodziców. Nader często, kryzys dziecka jest związany z zaburzonym domem czy zaburzoną szkołą” – wyjaśniał M. Wiącek, wskazując na potrzebę powiązania reformy leczenia psychiatrycznego dzieci i młodzieży z reformą leczenia psychiatrycznego dorosłych.

RPO zaapelował również o powołanie podmiotu, który by koordynował wdrażaną reformę opieki psychiatrycznej dla dzieci i młodzieży, był odpowiedzialny za koordynację i opracowanie nowego standardu diagnostyczno-terapeutycznego. Jego zadaniem byłoby także prowadzenie systemowego, bieżącego nadzoru nad realizacją reformy.

Oprac. IKa, fot. pixabay.com

Data publikacji: 22.12.2022 r.