Dostępność to nie tylko zobowiązanie prawne, ale i moralne. Jakie rozwiązania wdrażać planując oferowanie usług i produktów mających spełniać standardy dostępności? Co robić, gdy podmiot publiczny nie zapewnia dostępności? 5 i 6 listopada na Międzynarodowych Targach Poznańskich słowo „dostępność” odmieniano przez wszystkie przypadki. Druga edycja Forum Dostępności, którego organizatorem była Fundacja Integracja i Grupa MTP, pozwoliła bowiem spojrzeć na tę kwestię w szerszym kontekście.
Forum Dostępności to konferencja połączona z targami, która pokazuje nowy sposób patrzenia na świat, w jakim wszyscy korzystamy z tych samych udogodnień w sferze publicznej, domu i pracy. To wyjątkowe spotkanie poświęcone wyzwaniom związanym ze zmianami prawnymi, społecznymi oraz kierunkom rozwoju projektowania architektury i produktów – czytamy na stronie internetowej wydarzenia.
Przez dwa dni, równocześnie, w dwóch sąsiadujących obok siebie salach, odbywały się panele dyskusyjne i wystąpienia prelegentów. Gościem specjalnym w pierwszym dniu wydarzenia był Philip Larsson, przedstawiciel firmy Nordic Care AB, który pokazał, jak poprzez konkretne rozwiązania wnętrzarskie i meblowe realizować humanistyczny model opieki nad osobami starszymi. Szwedzki model polityki senioralnej znany jest na całym świecie. To, co w tym kraju obecne jest od dłuższego czasu, u nas dopiero raczkuje. W polskich domach pomocy społecznej i innych placówkach opieki całodobowej dla osób starszych tego typu rozwiązań wnętrzarskich i meblowych praktycznie nie ma, bo brakuje na to pieniędzy.
Dużym zainteresowaniem uczestników cieszyło się spotkanie z Natalią Partyką, sześciokrotną mistrzynią paralimpijską i czterokrotną uczestniczką igrzysk olimpijskich oraz reprezentantką kadry narodowej seniorek w tenisie stołowym. Opowiadała jak połączyć karierę sportową i występy na igrzyskach olimpijskich z codziennym życiem i o tym, kiedy w sporcie niepełnosprawność jest przeszkodą, a kiedy wyzwaniem i motywacją.
Ciekawy był m.in. panel „Dostępne płatności – czyli jakie?”, którego moderatorką była Marta Wenclewska, przedstawicielka rzecznika finansowego. Przedstawiono na nim wyniki badania ankietowego przeprowadzonego wśród agentów rozliczeniowych, czyli osób zajmujących się obsługą transakcji płatniczych. Ciekawa była odpowiedź na pytanie czy osoba niewidoma może dotykiem rozróżnić klawisze i przełączniki na terminalu bez konieczności każdorazowej instalacji na czas transakcji dodatkowych wypukłych nakładek? Agenci zapewnili, że w przypadku terminali stacjonarnych z tzw. pinpadem jest to możliwe w 89 procentach, w przypadku urządzeń zintegrowanych z kasą – w 86 procentach, zaś w odniesieniu do urządzeń mobilnych z wbudowaną drukarką tylko w 55 procentach.
Do zrobienia jest więc jeszcze sporo. Dostępność usług elektronicznych wspomagają technologie jak biometria, komunikaty głosowe, komunikacja NFC, aplikacje płatnicze na smartfony czy nakładki silikonowe stosowane przy wpisywaniu numeru PIN.
Od 28 czerwca 2025 roku zacznie obowiązywać w Polsce Europejski Akt o Dostępności (EAA – European Accessibility Act), który obejmie szeroki wachlarz przedsiębiorstw z różnych branż – od technologii komputerowych, przez e-commerce, po sektor bankowy i transport pasażerski. To dokument wskazujący wymogi dostępności wybranych produktów oraz usług. Ma na celu usuwanie barier w swobodnym przepływie towarów i usług. Jest zatem nadzieja, że osoby ze szczególnymi potrzebami nie będą już napotykały na tak liczne bariery podczas zamawiania produktów czy usług drogą elektroniczną.
Innym ciekawym panelem był panel „Dostępnościoza, czyli przesyt dostępności”. Wzięła w nim udział m.in. Paulina Malinowska-Kowalczyk, dziennikarka, doradczyni prezydenta RP Andrzeja Dudy ds. osób z niepełnospranościami. W jego tralcie rozmawiano o braku ergonomii, przytłoczeniu informacją wizualną i dotykową oraz przyszłości dostępności. Malinowska-Kowalczyk zwróciła uwagę, że mamy do czynienia nie tyle z przesytem dostępności, ile z brakiem dbałości o dostępność. Zdarzają się sytuacje, że angażowani są tłumacze języka migowego, choć wśród uczestników wydarzenia nie ma ani jednej osoby niesłyszącej.
Kolejną myślą, która wyłoniona została podczas tego panelu to wniosek, że niektórzy nie wiedzą, co kryje się pod pojęciem projektowanie uniwersalne. Panuje moda na informację dotykową, zapomina się natomiast o informacji głosowej. Niekiedy projektowane są dezorientujące oznaczenia graficzne, a brakuje informacji pisemnej. Dezinformacją są na przykład oznaczenia pokoi hotelowych – gdy na drzwiach pokoju widnieje nie tylko jego numer, ale też numer kondygnacji, w której się on znajduje.
Powinny być prowadzone obowiązkowe szkolenia dla członków komisji wyborczych, aby mieli świadomość na czym polega dostępność. Malinowska-Kowalczyk podkreśliła również, że bardzo ważna jest wiedza, w jaki sposób złożyć skargę na brak dostępności, ponieważ wiele wniosków zawierających skargi jest odrzucanych z przyczyn formalnych.
Dostępne usługi i produkty oraz rozwiązania zmniejszania barier w codziennym życiu prezentowało kilkunastu wystawców. Wśród nich: PFRON, Altix sp. z o.o., Brajl Media, Akustyk.pl, Balma, Certes, EnSafe.One, Studio Dostępności oraz Towarzystwo Tłumaczy i Wykładowców Języka Migowego „GEST”.
W drugim dniu wydarzenia nastąpiło ogłoszenie wyników pierwszej edycji konkursu „SWITCH” na najlepsze dostępne produkty i usługi na polskim rynku. W gronie laureatów znalazła się m.in. firma Harpo sp. z o.o., nagrodzona za pen brajlowski (BraillePen24), który został zaprojektowany zgodnie z koncepcją uniwersalnego projektowania zapewniającego równe szanse oraz dostęp do edukacji, pracy i rozrywki użytkownikom z niepełnosprawnościami wzroku. W konkursie zostało nagrodzone również kompleksowe rozwiązanie tyflograficzne dla Ogrodu Botanicznego UJ w Krakowie polegające na zaprojektowaniu i montażu tablic botanicznych zaspokajających potrzebę dotyku, zarówno osób niewidomych jak i widzących.
Forum zakończyło się konkluzją, że dzięki dostępnej architekturze, produktom i usługom mamy lepsze, wygodniejsze, bezpieczniejsze i bardziej estetyczne życie. Trzeba jednak pamiętać, że transformacja dostępnościowa to proces, który winien być poprzedzony odpowiednimi przygotowaniami, a przede wszystkim pozyskaniem gruntownej wiedzy, jakie rozwiązania tworzyć i jak zapewniać dostępność osobom ze szczególnymi potrzebami, by mogły czuć się komfortowo uczestnicząc we wszystkich sferach życia publicznego.
Patronat honorowy nad wydarzeniem objęli m.in.: Marek Woźniak, marszałek województwa wielkopolskiego, Jacek Jaśkowiak, prezydent Poznania, Ministerstwo Rozwoju i Technologii, Narodowy Instytut Architektury i Urbanistyki, Instytut Wzornictwa Przemysłowego, Forum Odpowiedzialnego Biznesu, Stowarzyszenie Architektów Polskich i Związek Banków Polskich.
Info i fot. Karolina Anna Kasprzak
Data publikacji: 12.11.2024 r.
