Projekt ustawy o asystencji osobistej osób z niepełnosprawnościami w wykazie prac rządu

Projekt ustawy o asystencji osobistej osób z niepełnosprawnościami został 29 listopada wpisany do wykazu prac legislacyjnych rządu. Według rządowej propozycji osoba z niepełnosprawnością sama będzie mogła zdecydować, kto zostanie jej asystentem i jaki zakres usług będzie świadczyć.

W informacji zamieszczonej w wykazie prac legislacyjnych rządu podkreślono, że projekt jest realizacją prawa osób z niepełnosprawnościami do niezależnego życia i pełnego włączenia w społeczność lokalną. To zobowiązanie dla państwa zawarte w Konwencji ONZ o prawach osób z niepełnosprawnościami, którą Polska ratyfikowała w 2012 r.

Projekt zakłada, że osoba z niepełnosprawnością będzie mogła zdecydować, czy usługę ma dla niej świadczyć asystent, którego sama wybierze, czy osoba współpracująca z działającymi w jego okolicy organizacjami pozarządowymi lub w ramach systemu organizowanego przez powiat.

Jeżeli zdecyduje się na korzystanie z pośrednictwa organizacji pozarządowej albo powiatu, każdorazowo będzie miała prawo wyboru asystenta spośród co najmniej dwóch osób wskazanych przez te podmioty.

W rządowej informacji podkreślono, że określony zostanie system wymagań dla asystentów, który obejmie odpowiednie szkolenia i weryfikację kwalifikacji i kompetencji. W systemie tym, w ograniczonej formie, znajdą się też informacje o osobach wskazywanych przez osoby z niepełnosprawnością. Również organizacje pozarządowe, które chcą świadczyć usługi asystencji, będą podlegały certyfikacji. System będzie nadzorowany przez wojewodów i pełnomocnika rządu do spraw osób niepełnosprawnych.

Projekt przewiduje, że zarówno powiaty, organizacje pozarządowe, jak i osoby samozarządzające asystencją osobistą będą rozliczane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych na podstawie informacji przekazywanych i zatwierdzanych w systemie informatycznym.

Ustalanie prawa do asystencji osobistej będzie możliwe poprzez złożenie wniosku do właściwego wojewódzkiego zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności. Zostanie również przeprowadzona ocena potrzeb osoby z niepełnosprawnością co do asystencji osobistej na podstawie formularza samooceny takich potrzeb, wywiadu w miejscu zamieszkania i obserwacji.

Na tej podstawie zespół ds. ustalania prawa do asystencji osobistej będzie wypełniał wystandaryzowany formularz ustalania prawa do asystencji osobistej, który umożliwi m.in.: zróżnicowanie przyznanej liczby godzin zależnie od potrzeb; zróżnicowanie wysokości stawek dla asystenta osobistego z racji szczególnych potrzeb osoby z niepełnosprawnością (np. komunikacja wspomagająca i alternatywna (AAC), zachowania trudne lub wykluczenie komunikacyjne/transportowe); zróżnicowanie wymagań oraz możliwości uzyskania szkoleń specjalistycznych przez asystenta.

Zespół będzie składał się z dwóch członków, uprzednio szczegółowo przeszkolonych i certyfikowanych centralnie przez Biuro Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych.

Ostateczna decyzja o prawie do asystencji osobistej będzie miała charakter decyzji administracyjnej, od której będzie możliwe odwołanie do wojewódzkiego zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności i przeprowadzenie powtórnej oceny przez innych specjalistów – członków Zespołu ds. ustalania prawa do asystencji osobistej. Od powtórnej oceny przysługiwać będzie odwołanie w drodze sądowej.

Dodatkowo zainteresowany będzie mógł wnioskować o zmianę decyzji, gdy zmienią się jego potrzeby co do asystencji osobistej.

W rządowej informacji zaznaczono, że osoba z niepełnosprawnością będzie mogła wykorzystać przyznany jej wymiar asystencji osobistej w określonym czasie, co zapewni niezbędną elastyczność wsparcia i umożliwi korzystanie z niego zgodnie z potrzebami użytkownika. Osoba z niepełnosprawnością każdorazowo będzie określała zakres usługi, jaki ma obejmować asystencja.

Planowany termin przyjęcia projektu przez Radę Ministrów to I kwartał 2025 r.

Prace nad rządowym projektem trwały od wielu miesięcy w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.

Na początku marca do Sejmu trafił prezydencki projekt ustawy o asystencji osobistej osób z niepełnosprawnościami. Usługa ma być dostępna w każdym powiecie dla osób powyżej 18 lat i być finansowana z budżetu państwa. Projekt przewiduje od 40 do 200 godzin asystencji osobistej miesięcznie.

W tym tygodniu marszałek Sejmu Szymon Hołownia zaapelował „po raz ostatni” do rządu, aby jak najszybciej przesłał do izby projekt ustawy ws. asystencji osobistej dla osób z niepełnosprawnościami. Dodał, że jeżeli projekt rządowy nie wpłynie, to będzie procedował przedłożenie poselskie i prezydenckie. (PAP)

kkr/ joz/ wus/, fot. MRPiPS

Data publikacji: 30.11.2024 r.