Ustawa o asystencji osobistej coraz bliżej! Opinia Polskiego Forum Osób z Niepełnoprawnościami

Pełnomocnik rządu ds. osób niepełnosprawnych Łukasz Krasoń oraz Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przybliżyli nas do realizacji obietnic wyborczych (i nie tylko). Na stronach Rządowego Centrum Legislacji (RCL)opublikowano projekt ustawy o asystencji osobistej po etapie uzgodnień, opiniowania i konsultacji publicznych. Wiele uwag uwzględniono, dzięki czemu ustawa ma szansę jeszcze bardziej odpowiadać na potrzeby użytkowników asystencji osobistej.

Mocne strony projektu
Bardzo nas cieszy, że Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, pomimo uwag Ministerstwo Finansów, twardo stoi na stanowisku, że powinna być możliwość łączenia świadczenia wspierającego z usługą asystencji osobistej. Zgadzamy się co do tego, że nie może tu być zasady albo-albo. Obie formy (finansowa i usługowa) uzupełniają się i mogą tworzyć komplementarny system wsparcia dla osób o największych potrzebach.

Docenić należy bardziej precyzyjne regulacje dotyczące stawek godzinowych – uzależnionych od rodzaju wykonywanych przez asystenta czynności. Daje to szansę m.in. na budowanie prestiżu zawodu, przeciwdziałanie tzw. selekcji negatywnej oraz dbanie o odpowiednią liczbę kandydatów do wykonywania pracy asystenta osobistego.

W porównaniu do poprzedniej wersji projektu ustawy mocno rozwinięto regulacje kontraktu trójstronnego i dwustronnego. Zapewniono w ten sposób zgodność z światowymi standardami asystencji osobistej. Cieszy przy tym zauważenie praw samych asystentów osobistych, o czym świadczą m.in. regulacje dotyczące prawa do urlopu.

Ciekawym, innowacyjnym rozwiązaniem jest możliwość zwrócenia się do powiatu o pomoc w złożeniu wniosku o ustalenie prawa do asystencji osobistej w miejscu zamieszkania. To potencjalnie ogromna pomoc dla osób mniej biegłych w obsłudze komputera.

Dobrym rozwiązaniem, wprowadzonym po konsultacjach, jest też możliwość zlecania gminom przez powiaty realizacji usługi asystencji osobistej. Wiadomo, że już dziś niektóre gminy realizują tę usługę. Dobrze, że będzie to wykorzystane.

Mankamenty projektu
Dużym mankamentem jest natomiast nieuwzględnienie uwag dotyczących uregulowania w ustawie zasad świadczenia usług asystencji osobistej, finansowanej z Funduszu Solidarnościowego, przeznaczonej dla tych osób z niepełnosprawnościami, których nie obejmie asystencja gwarantowana ustawą.
Doświadczenia wskazują, że obecnie zarówno samorządy, jak i organizacje pozarządowe mają zbyt daleko posuniętą swobodę w realizacji usługi. Skutkuje to brakiem standaryzacji usługi asystencji osobistej w różnych miejscach kraju, a w konsekwencji często daleką od Konwencji formą usługi.

Martwi również brak zwiększenia maksymalnej liczby godzin dla osób wymagających najbardziej intensywnego wsparcia w codziennym funkcjonowaniu. Planowana obecnie docelowa liczba godzin nie zapewni im możliwości prowadzenia prawdziwie niezależnego życia.

Minusem jest także rezygnacja z obligatoryjnego udziału w składzie ustalającym uprawnienie do asystencji osobistej kogoś z niepełnosprawnością zbliżoną do niepełnosprawności osoby, która chce korzystać z usługi asystencji osobistej. Przy orzekaniu funkcjonalnym jest to niezwykle ważne, by z własnego doświadczenia znać sposób funkcjonowania ocenianej osoby.

Nadzieja, mimo zastrzeżeń
Pomimo zastrzeżeń, ten krok bardzo cieszy! Daje nadzieję dziesiątkom tysięcy osób z niepełnosprawnościami, a także członkom ich rodzin, że skierowanie przez Radę Ministrów projektu ustawy o asystencji osobistej do parlamentu będzie miało miejsce w ciągu kilku najbliższych tygodni. Bardzo na to liczymy!

Śródtytuły pochodzą od redakcji NS

Info: Profil PFON na Facebooku, fot. freepik.com

Data publikacji: 03.04.2025 r.