W szkołach nie ma standardów ochrony dzieci z niepełnosprawnościami przed przemocą

W szkołach i placówkach oświatowych nie ma standardów ochrony dzieci z niepełnosprawnościami i ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi przed przemocą – zauważył zastępca RPO Adam Krzywoń w piśmie do wiceminister edukacji Izabeli Ziętki. Wskazał, że standardy powinny już dawno zostać wprowadzone.

Zastępca Rzecznika Praw Obywatelskich Adam Krzywoń w piśmie do podsekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej Izabeli Ziętki informuje, że podczas spotkań z przedstawicielami koalicji organizacji społecznych „Nasz Rzecznik” omawiano m.in. problem przemocy wobec osób z niepełnosprawnościami, zwłaszcza w środowisku szkolnym, w tym przemocy rówieśniczej oraz potrzebę opracowania stosownych rozwiązań.

„Przedstawiciele strony społecznej podkreślali konieczność podniesienia standardów ochrony małoletnich osób z niepełnosprawnościami przed przemocą. Zwracano uwagę na brak zrozumienia potrzeb emocjonalnych i poznawczych uczniów i uczennic w spektrum autyzmu, który prowadzi do niewłaściwej komunikacji z tymi osobami i kumulacji negatywnych emocji. Skutkiem są zachowania odbierane przez niektórych nauczycieli i pracowników placówek edukacyjnych jako <trudne> lub agresywne” – napisał Krzywoń.

Dodał, że zwrócono uwagę na brak standardów postępowania, zarówno co do rozwiązań statutowych i proceduralnych w poszczególnych szkołach, jak też w odniesieniu do materiałów szkoleniowych i edukacyjnych.

Zastępca RPO przypomniał, że w sierpniu 2024 r. minął termin wprowadzenia standardów ochrony małoletnich, o których mowa w ustawie o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich. Zaznaczył, że zgodnie z ustawą w standardach należy uwzględnić sytuację dzieci z niepełnosprawnościami i ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.

Przypomniał też, że dyrektywa ta znalazła wyraz również w wytycznych do standardów opracowanych przez Zespół ds. Ochrony Małoletnich w Ministerstwie Sprawiedliwości oraz, że odnoszą się one m.in. do sytuacji dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Zaznaczył, że wśród innych zagadnień, w wytycznych wskazano kwestie przeciwdziałania przemocy w różnych jej formach i możliwych sposobów uregulowania procedury reagowania na przemoc z udziałem dzieci. Jednocześnie zauważył, że wytyczne stanowią podpowiedź, jak konstruować standardy – nie mają one jednak wiążącego charakteru.

Dlatego zastępca RPO zwrócił się do wiceministry edukacji z pytaniem czy w MEN prowadzono analizy dotyczące wprowadzenia standardów ochrony małoletnich w placówkach oświatowych, zwłaszcza dotyczące sposobu ich przyjmowania, w tym dostosowania do potrzeb i sytuacji konkretnych placówek oraz ujmowania w nich wprost szczególnej sytuacji dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, zwłaszcza w odniesieniu do procedur zapobiegania przemocy w środowisku szkolnym oraz reagowania na nią.

Prosi również o wyjaśnienie, czy resort upowszechnia wytyczne opracowane w Zespole ds. Ochrony Małoletnich i czy oferuje podmiotom obowiązanym do wprowadzenia standardów szkolenia lub konsultacje, zwłaszcza w zakresie uwzględnienia sytuacji dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.

Ministerstwo Edukacji Narodowej ma 30 dni, by odpowiedzieć na pismo Rzecznika Praw Obywatelskich. (PAP)

dsr/ agz/, fot. freepik.com

Data publikacji: 22.05.2025 r.