Anna Rutz została pierwszą laureatką Willy Aastrup Accessibility Award. To nagroda za działania na rzecz dostępności, odpowiedzialności społecznej i zrównoważonego rozwoju. Kapituła ogłosiła werdykt w Krakowie podczas Accessibility Show 2023. Dwudniowe wydarzenie zostało zorganizowane przez DON UJ w partnerstwie z Google Polska i Fundacją na Rzecz Osób z Niepełnosprawnościami (Fronia). To forma upamiętnienia i rozwinięcia idei głoszonych przez prof. Willy’ego Aastrupa. W programie znalazły się też warsztaty. Plany zakładają kontynuowanie inicjatywy.
17 stycznia w Pałacu Krzysztofory odbyła się uroczystość wręczenia nagrody Willy Aastrup Accessibility Award. Jest ona przyznawana za całokształt działań na rzecz dostępności. Pomysłodawcami tego wyróżnienia są Ireneusz Białek oraz Małgorzata Perdeus-Białek.
Pamiątkowy medal autorstwa Lecha Kolasińskiego, dyplom oraz 10 tys. zł otrzymała Anna Rutz. Kapituła doceniła m.in. jej konsekwencję w tworzeniu i rozwijaniu skutecznych programów wsparcia edukacyjnego dla osób z niepełnosprawnościami oraz różnorodnymi potrzebami. Zwrócono też uwagę na nieugiętą postawę w walce z wszelkimi barierami, a zwłaszcza przeciwstawianie się stereotypom związanym z niepełnosprawnością.
– Czuję ogromne wzruszenie, a nagrodę odbieram głównie jako zobowiązanie do dalszej działalności, bo jest jeszcze dużo do zrobienia. Jestem osobą, która ma nieustanne poczucie niedosytu i też stawiam sobie wysoko poprzeczkę. Głęboko wierzę w to, że największe osiągnięcia jeszcze przede mną. Jednocześnie zdaję sobie sprawę z tego, że jako pełnomocnicy działamy w pewnym kontekście. Jednak wspólnymi siłami możemy wiele zrobić – powiedziała „NS” Anna Rutz.
Laureatka nagrody jest pełnomocniczką rektora i kierowniczką Biura Wsparcia Osób z Niepełnosprawnościami na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Ponadto przewodniczy Komisji ds. Wyrównywania Szans Edukacyjnych przy Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich. Zajmuje stanowisko wiceprezeski Fundacji Machina Zmian i pełni rolę ambasadorki projektu „Plaże dostępne dla wszystkich”. Jest też specjalistką ds. dostępności architektonicznej i informacyjno-komunikacyjnej.
– Przyjęliśmy sobie, że będziemy się przypatrywać działalności różnych osób. Zaczęliśmy od rejonu, który najbardziej znamy, czyli dostępności w uczelniach. Ale nie jest wykluczone, że w przyszłości przyjrzymy się innym dziedzinom życia społecznego – zaznaczył Ireneusz Białek, kierownik Działu ds. Osób Niepełnosprawnych Uniwersytetu Jagiellońskiego, przewodniczący kapituły nagrody Willy Aastrup Accessibility Award.
W ceremonii wziął udział Konsul Honorowy Królestwa Danii w Krakowie Janusz Kahl. Odczytane zostało też przesłanie profesor Dorthe Jørgensen, małżonki profesora Willy’ego Aastrupa. Natomiast po wręczeniu nagrody odbyła się debata o dostępności „Jak przekładać wartości na działania”.
Rozwój myśli
W styczniu 2019 r. w Aarhus (Dania) zmarł profesor Willy Aastrup. Miał 71 lat, był filozofem, psychoterapeutą. Stworzył Centrum Doradztwa i Wsparcia na Uniwersytecie w Aarhus. Stało się ono jednym z najważniejszych w Europie ośrodków myśli filozoficznej i działań praktycznych na rzecz równości szans osób z niepełnosprawnościami.
W 1999 r. Duńczyk przyleciał do Krakowa na zaproszenie Ireneusza Białka. Od tego momentu wspierał wysiłki Uniwersytetu Jagiellońskiego w otwieraniu się na potrzeby OzN. Z czasem z jego wiedzy korzystały też inne polskie uczelnie. W 2014 r. otrzymał nagrodę główną INTEGRALIA, o czym zadecydowali przedstawiciele sześciu szkół wyższych organizujących wówczas Krakowskie Dni Integracji. W kolejnym roku był gościem honorowym podczas oficjalnego otwarcia nowej siedziby DON UJ (https://naszesprawy.eu/edukacja/don-uj-czyli-powod-do-dumy/).
– Prof. Aastrup umiał przekładać wartości takie jak dostępność na praktykę. Ludzie, którzy z nim współpracowali, odczuwali pustkę po jego odejściu. Myśli i idee naszego mentora wciąż krążyły w przestrzeni publicznej. Uznaliśmy, że warto je rozwijać poprzez przyznanie nagrody. To jest upamiętnienie przeszłości, ale też spojrzenie w przyszłość. Dojdą kolejni ludzie, którzy będą się posługiwać tamtą wiedzą i naszymi doświadczeniami – poinformował Ireneusz Białek.
Szczególną popularność zdobyło stwierdzenie „Student is a student”. Jak przekonywał prof. Aastrup, obowiązkiem wszystkich studentów, w tym z niepełnosprawnością, jest zdobywanie wiedzy i zdawanie egzaminów. Uczelnia ma im to umożliwić, a także sprawiedliwie ich oceniać, aby nie doszło do dyskryminacji. Jeśli szkoła wyższa dobrze to robi, to student pozostaje studentem. A jeśli postępuje nieprawidłowo, to ogranicza równe prawa. Należy oczekiwać równego traktowania, a nie ulg i przywilejów.
– Z dużym wzruszeniem wspominam profesora Aastrupa, którego miałam możliwość poznać prawie 15 lat temu. Wówczas był na konferencji organizowanej przez UJ. Z pełnym przekonaniem mówił prosto i konkretnie o rzeczach de facto trudnych, co wtedy bardzo mnie ujęło i zainspirowało. Myślę, że to była niesamowita postać – dodała Anna Rutz.
Przydatna wiedza
Z kolei 18 stycznia zostały zorganizowane warsztaty dla studentów i absolwentów z niepełnosprawnościami i szczególnymi potrzebami. Do Auditorium Maximum UJ przybyli dyrektor generalna Google Polska Magdalena Kotlarczyk oraz menedżerowie tej firmy. Propozycja łączyła w sobie elementy panelu eksperckiego, aktywnej pracy w grupach, a także pokazów i sesji typu „Ask me anything”.
– W spotkaniu uczestniczyło ok. 20 osób. Chcielibyśmy, żeby w przyszłości było ich więcej, bo to jest szansa nauczenia się czegoś. I to niekoniecznie, żeby pracować w tej firmie. Menedżerowie nie przyszli rekrutować kandydatów, tylko dać coś od siebie. I taka forma nam bardzo odpowiada – podkreślił Ireneusz Białek.
Zainteresowani dowiedzieli się m.in. o funkcjonowaniu osób z różnorodnymi niepełnosprawnościami i szczególnymi potrzebami w środowisku dużej międzynarodowej firmy. Pojawiły się też wątki związane z przygotowywaniu optymalnego CV oraz przebiegiem rozmów kwalifikacyjnych. Po spotkaniu była możliwość wspólnego zwiedzania biura Google w Krakowie.
– Co roku w styczniu chcemy organizować wydarzenie wokół idei głoszonych przez prof. Aastrupa. To mogą być np. debaty, które przyczynią się rozwinięcia tych myśli. Mamy nadzieję, że zaistnieje to w jeszcze bardziej rozbudowanej formie niż teraz. Przyznawanie nagrody zamierzamy utrzymać, ale niekoniecznie co roku. To muszą być wyjątkowe osoby, inspirujące się myślą Willy’ego. Natomiast w 2024 r. minie 5 lat od jego śmierci, więc będziemy chcieli kogoś uhonorować – podsumował kierownik DON UJ.
Marcin Gazda, fot. Edyta Szalacha
Więcej o Willy Aastrup Accessibility Award: https://www.facebook.com/people/Willy-Aastrup-Accessibility-Award/100088736552305/?locale=pl_PL
Rozmowa z 2019 r. z Ireneuszem Białkiem – również o prof. W. Aastrupie:
https://naszesprawy.eu/edukacja/edukacja-wlaczajaca-na-uj-cegielka-w-wielowiekowej-konstrukcji/
Data publikacji: 25.01.2023 r.
