Tak w największym skrócie określić można ideę, która przyświecała Fundacji Aktywizacja – organizatorowi kongresu i zarazem inicjatorowi powołania nowego partnerstwa na rzecz zatrudniania osób z niepełnosprawnością. Kongres „Inclu(vi)sion: nowa wizja otwartego rynku pracy dla osób z niepełnosprawnościami” odbył się w stołecznym Centrum Nauki Kopernik 10 maja.
Celem Kongresu Inclu(vi)sion było rozpoczęcie dyskusji między trzema ważnymi partnerami na rynku pracy, tj. administracją, organizacjami pozarządowymi i biznesem, o tym jak sprawić żeby firmy i inne podmioty częściej i chętniej zatrudniały osoby z niepełnosprawnościami na różnorodnych stanowiskach.
Rynek pracy osób z niepełnosprawnością zatrzymał się właściwie na latach 90. ubiegłego stulecia. Efekt: mimo upływu ponad 30. lat od pierwszej ustawy z dnia 9 maja 1991 roku o zatrudnianiu i rehabilitacji zawodowej osób niepełnosprawnych jest to jedna z najsłabiej wynagradzanych grup społecznych w Polsce. Wysokość dofinansowania z SODiR to ciągle najniższa krajowa, a dochody osób pracujących na dofinansowanych stanowiskach są niższe o co najmniej 30 proc. od ogółu zatrudnionych.
Nadal też dominuje przekonanie, że są to pracownicy słabo wykwalifikowani, którzy znajdują zatrudnienie na chronionym rynku pracy, wspieranym pieniędzmi z PFRON. O tym, że tak nie jest świadczy jednak fakt, że zaledwie 15 proc. pracodawców tychże osób jest zarejestrowana w SODiR.
Jest też drugi rynek pracy osób z niepełnosprawnością, który, choć powoli, to stale się rozwija. Tworzą go instytucje państwowe i samorządowe oraz biznes, który coraz chętniej zatrudnia osoby z niepełnosprawnością zapewniając im dostosowane miejsca pracy, nie korzystając z dofinansowań. Na ten rynek wchodzą osoby doskonale wykształcone, legitymujące się nieraz kilkoma dyplomami uczelni wyższych, które chcą stale podnosić swoje kwalifikacje.
Druga strona medalu to same osoby z niepełnosprawnością i ich nastawienie do pracy. Aktywnych na rynku jest zaledwie pół miliona tych osób w wieku produkcyjnym. Wskaźnik zatrudnienia osób z niepełnosprawnościami w naszym kraju to zaledwie 32 proc. w Polsce, w Unii Europejskiej aż 50. Ponad milion, czyli dwa razy więcej, w tym aż 60 proc. osób z orzeczonym lekkim i umiarkowanym stopniem niepełnosprawności, pozostaje poza rynkiem pracy.
Jednym z elementów, które włączyć mają te osoby w obszar zatrudnienia jest zagwarantowanie im prawa do równego traktowania w zatrudnianiu. Tak, aby cel społeczny jakim jest niezależność finansowa łączył się z gospodarczym. A dziś już wiadomo, że za dwa lata na rynku zacznie brakować pracowników, szczególnie tych dobrze wykształconych i wykwalifikowanych. Przewidywana luka w zatrudnieniu ma wynieść aż 1,5 mln.
O wizji bezpiecznego włączenia osób z niepełnosprawnościami w rynek pracy i o tym jak sprawić żeby podmioty częściej i chętniej zatrudniały je na różnorodnych stanowiskach dyskutowali podczas tego kongresu przedstawiciele instytucji państwowych, organizacji pozarządowych i sektora biznesowego.
Podczas Kongresu odbyła się również premiera raportu z przeprowadzonego przez Fundację Aktywizacja badania „Co pracodawcy w Polsce myślą o zatrudnianiu osób z niepełnosprawnościami?”. Partnerami merytorycznymi byli: Business Centre Club, Konfederacja Lewiatan, PwC i UN Global Compact. Raport można pobrać na stronie Fundacji.
– Podczas Kongresu skupiliśmy się na próbie odpowiedzi na pytanie nie tylko, dlaczego tak mało firm w Polsce zatrudnia osoby z niepełnosprawnościami, ale też co powstrzymuje przed decyzją o otwarciu się na tę grupę i co mogłoby pomóc w zmianie prowadzonej polityki. Pozyskane dane z badania pozwalają na dyskusję o możliwych rozwiązaniach, które mogłyby wesprzeć w tym procesie zmiany. Pokazaliśmy przykłady dobrych praktyk pracodawców, w przypadku których zatrudnianie osób z niepełnosprawnościami stanowi ważny element wdrażania polityki różnorodności czy zrównoważonego rozwoju. Mamy nadzieję, że wyniki badania przekonają, choć część osób dotychczas nieprzekonanych, że zrobienie pierwszego kroku polegającego na zatrudnieniu choć jednej osoby z niepełnosprawnością istotnie zmienia perspektywę patrzenia i otwiera na śmielsze podejmowanie tej decyzji w przyszłości.
Wierzymy, że Kongres to świetna okazja i pierwszy ważny krok w kierunku tej dużej zmiany – powiedziała dr Sylwia Daniłowska, wiceprezeska zarządu, dyrektorka Pionu Badań i Rozwoju Fundacji Aktywizacja.
– Coraz więcej firm podkreśla, jak ważna jest dla nich polityka różnorodności i inkluzywności, zwłaszcza w kontekście raportowania ESG. A jednak poziom zatrudnienia osób z niepełnosprawnościami jest w Polsce zawstydzająco niski. Pokutuje przekonanie, że osoby te nie mają wysokich kwalifikacji i generują dla firmy problemy związane z dostosowaniem miejsca pracy. Podczas Kongresu Inclu(vi)sion odnieśliśmy się do tych krzywdzących stereotypów oraz powiedzieliśmy o tym, w jaki sposób i z korzyścią dla biznesu zatrudniać – często doskonale wykształcone – osoby z niepełnosprawnościami, by uniknąć coraz bardziej powszechnego diversity washingu – wyjaśniła Anna Potocka-Domin, pełnomocniczka zarządu Business Centre Club ds. społecznych.
– Incluvision to jest włączenie wszystkich, którzy są odpowiedzialni za to, żeby rynek pracy funkcjonował dobrze. Nie specyficzny rynek pracy osób z niepełnosprawnościami, tylko po prostu rynek pracy. Patrzę na to z perspektywy pracodawcy, który potrzebuje dobrego pracownika, który wniesie nową kompetencję, nową wiedzę i nową perspektywę, aby nasze produkty były lepsze i skierowane do wszystkich. Widzę osoby z niepełnosprawnościami jako pracowników, którzy dodają wartość do zespołu, aby nasza firma się rozwijała i była bardziej efektywna – zapewniła Weronika Bajbak, dyrektorka ds. relacji z administracją publiczną w Microsoft Polska.
Prelegentami i prelegentkami wydarzenia byli m.in. Paweł Wdówik – sekretarz stanu w Ministerstwie Rodziny i Polityki Społecznej, Małgorzata Jarosińska-Jedynak – sekretarz stanu w Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej, Krzysztof Michałkiewicz – prezes zarządu PFRON, Maciej Witucki – prezydent Konfederacji Lewiatan, Zuzanna Bartczak – wicedyrektor w Zespole ds. Sektora Publicznego i Infrastruktury PwC i Anna Stopel – Head of Diversity, Equity and Inclusion Sodexo Polska Sp. z o.o.
Zainaugurowano także szerokie Partnerstwo Inclu(vi)sion, które za cel stawia sobie istotny – ilościowy i jakościowy – wzrost zatrudnienia osób z niepełnosprawnościami na rynku pracy w Polsce do roku 2030. „Naszym priorytetem – jak podkreślono w agendzie kongresu – jest tworzenie partnerstwa i napędzanie zmian na rynku pracy osób z niepełnosprawnościami.
Pierwszy krok w tym kierunku to otwarty dialog i współpraca z przedstawicielami i przedstawicielkami biznesu, administracji rządowej, samorządowej, instytucji międzynarodowych, organizacji pozarządowych, środowisk naukowych oraz mediów.”
Partnerstwo stworzyło 25 podmiotów, m.in.: Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej, Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej, PFRON, Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej i inicjatywa UN Global Compact, Konfederacja Lewiatan, PwC, Stowarzyszenie Business Centre Club Sodexo, Poczta Polska, Britenet, eRecruitment Solutions sp. z o.o., Wedel, PSONI, Polska Federacja Zatrudnienia Wspomaganego, Fundacja Aktywnej Rehabilitacji, PFON, CN Kopernik, Fundacja Avalon, Tak Pełnosprawni, Santander, Huawei, Microsoft.
Partnerstwo Inclu(vi)sion ujęło rekomendowany kierunek zmian na rynku pracy w 11 postulatach, które mają stworzyć dobre warunki do zatrudniania osób z niepełnosprawnościami:
1. Stałe wspieranie i promocja zatrudnienia osób z niepełnosprawnościami w otwartym, inkluzywnym, dostępnym środowisku pracy, na zasadach równego traktowania z innymi pracownikami i pracowniczkami (także w wymiarze płacowym);
2. Dążenie do zwiększenia wskaźnika zatrudnienia osób z niepełnosprawnościami w Polsce do 40% w perspektywie 2030 r.;
3. Zwiększanie, w miarę możliwości, zatrudnienia osób z niepełnosprawnościami w naszych podmiotach;
4. Identyfikacja i promocja dobrych praktyk w obszarze zatrudnienia osób z niepełnosprawnościami;
5. Rozwój zdolności działów HR, CSR, kadry menadżerskiej polskich przedsiębiorstw i instytucji w obszarze Diversity&Inclusion ze szczególnym uwzględnieniem równego traktowania osób z niepełnosprawnościami;
6. Wypracowywanie i promowanie rozwiązań służących zwiększaniu zatrudnienia osób z niepełnosprawnościami wewnątrz nurtu ESG (strategiczne planowanie i raportowanie celów pozafinansowych związanych ze środowiskiem, społeczną odpowiedzialnością i ładem korporacyjnym);
7. Wypracowywanie i wspieranie rozwiązań służących nabywaniu przez osoby z niepełnosprawnościami kompetencji i kwalifikacji deficytowych na rynku pracy (w tym z obszaru nowych technologii), a także wsparcie transferu studentów, studentek, absolwentów i absolwentek z niepełnosprawnościami z uczelni wyższych do biznesu;
8. Wspieranie badań służących identyfikacji istotnych barier oraz szans w aktywizacji zawodowej osób z niepełnosprawnościami;
9. Wypracowywanie rekomendacji dla polityk publicznych w obszarze aktywizacji osób z niepełnosprawnościami oraz rynku pracy;
10. Promocja zasad dostępności architektonicznej, cyfrowej i komunikacyjnej dla osób ze szczególnymi potrzebami (istotna z perspektywy osób z niepełnosprawnościami zatrudnionych w naszych podmiotach oraz korzystających z naszych usług lub towarów) w reprezentowanych przez nas podmiotach oraz ich otoczeniu biznesowym;
11. Tworzenie mniejszych platform współpracy między poszczególnymi Partnerami służącymi realizacji konkretnych projektów, inicjatyw, badań.
Partnerstwo Inclu(vi)sion jest otwarte – Fundacja Aktywizacja zaprasza wszystkie instytucje państwowe i prywatne do udziału w jego pracach. Pierwsze spotkanie w formie online zaplanowano na 27 września br.
Halina Guzowska, Fundacja Aktywizacja, fot. autorka, Fundacja Aktywizacja, z profilu MFiPR
Data publikacji: 15.05.2023 r.
