Co działo się w Polsce na przestrzeni 10 lat w zakresie dostępności cyfrowej?

Centrum Rozwoju Kompetencji Cyfrowych zorganizowało 12 kwietnia konferencję „10 lat dostępności cyfrowej”. Okazją do organizacji konferencji było 10 lat od uchwalenia rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 12 kwietnia 2012 r., które dotyczy Krajowych Ram Interoperacyjności i minimalnych wymagań dla rejestrów publicznych.

Skupia się ono również na wymianie informacji w postaci elektronicznej oraz minimalnych wymagań dla systemów teleinformatycznych. To właśnie w tym dokumencie zapewnienie dostępności cyfrowej przez podmioty publiczne po raz pierwszy stało się obowiązującym prawem.

Stanowi ono, że podmioty muszą dostosowywać systemy do potrzeb osób niepełnosprawnych (standard WCAG) i dążyć do zapewnienia im bezpieczeństwa. Do ważnych wymogów należy ochrona przetwarzanych informacji przed kradzieżą, zakłóceniami czy nieuprawnionym dostępem.

Dostępność cyfrowa jest pojęciem dość nowym i sporym wyzwaniem dla podmiotów publicznych. Sprawia ona, że z serwisów internetowych i aplikacji mobilnych mogą móc wygodnie korzystać osoby z różnymi niepełnosprawnościami np. wzroku, słuchu, ruchu, ale też z niepełnosprawnością intelektualną czy zaburzeniami poznawczymi. W Polsce jest ponad 60 tysięcy podmiotów publicznych. Wiele z nich prowadzi kilka, a czasem nawet kilkadziesiąt stron internetowych i aplikacji mobilnych.

Użytkownicy, którzy potrzebują z nich skorzystać często nie mają wyboru – daną sprawę mogą załatwić tylko w konkretnej instytucji lub poprzez jej stronę czy aplikację. Dlatego tak ważne jest, żeby strony internetowe i aplikacje mobilne podmiotów publicznych były dostępne cyfrowo.

W programie konferencji poruszono tematy takie jak działania Unii Europejskiej na rzecz dostępności cyfrowej, dostępność cyfrowa administracji publicznej: czego uczy nas historia, co oferuje teraźniejszość, ustawa o dostępności cyfrowej po nowelizacji oraz analiza zmian w dostępności cyfrowej w Polsce. Oprócz wystąpień omawiających zagadnienia związane z dostępnością cyfrową odbyły się także panele dyskusyjne.

Gośćmi honorowymi konferencji byli Paweł Wdówik – pełnomocnik rządu ds. osób niepełnosprawnych oraz June Lowery-Kingston z Dyrekcji Generalnej Komisji Europejskiej, przewodnicząca grupy ekspertów ds. dyrektywy o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych – WADEX.

Konferencję rozpoczęło wystąpienie ministra cyfryzacji Janusza Cieszyńskiego, który stwierdził: – Będziemy kłaść szczególny nacisk na współpracę z projektantami stron odpowiadającymi za ich dostępność dla osób z niepełnosprawnościami. Dodał, że bez dostępności nie wyobraża sobie prawdziwych usług publicznych. Cieszyński zwrócił uwagę, że nie zawsze twórcy prawa zdają sobie sprawę, że dany akt prawny może stać się pionierski i wychodzić poza swoje czasy – a tak właśnie było z Krajowymi Ramami Interoperacyjności

– Kiedy wchodziły w życie KRI de facto w publicznych systemach informatycznych, ale i również nie tylko publicznych, termin dostępności realnie nie funkcjonował – zauważył minister. – Usługi, które nie są dostępne, nie są publiczne – powiedział minister ds. cyfryzacji i pełnomocnik rządu ds. cyberbezpieczeństwa.

Następnie uhonorowano osoby zasłużone dla dostępności cyfrowej nagrodą dziesięciolecia Dostępności Cyfrowej.

Działania Unii Europejskiej na rzecz dostępności cyfrowej omówiła June Lowery – Kingston, przedstawicielka Dyrekcji Generalnej Komisji Europejskiej, która podkreśliła, że unijna dyrektywa ws. dostępności cyfrowej z 2016 r. była inspirowana polskimi rozwiązaniami z 2012 roku, a Polska aktywnie pomagała KE we wdrażaniu dyrektywy.

– Dostępność cyfrowa jest warunkiem wstępnym do korzystania z wielu podstawowych praw człowieka (…) W dzisiejszym cyfrowym społeczeństwie różnice w dostępnie do informacji online mogą z łatwością stać się przyczyną nierówności. Ok. 90 mln osób niepełnosprawnych w Europie powinno mieć możliwość z korzystania z transformacji cyfrowej i nie powinny być one odcięte od informacji i usług sektora publicznego dostępnych online – zauważyła. Lowery-Kingston. Podkreśliła, że pandemia COIVID-19 oraz obecny kryzys uchodźczy pokazują, że internetowy dostęp do informacji sektora publicznego w czasie trudnych sytuacji jest niezbędny dla wszystkich.

Na konferencji zwrócono uwagę, że po dziesięciu latach wiele się zmieniło, czego przykładem jest np. portal gov.pl. Podkreślono, że był to największy w historii przyrost stron internetowych, które odpowiadają kryteriom dostępności dla osób z niepełnosprawnościami. Dzięki temu portalowi można dotrzeć do informacji publikowanych przez administrację publiczną, załatwić urzędowe sprawy itp.

Podczas konferencji zadeklarowano, że zawsze będą wspierane inicjatywy związane ze zwiększeniem dostępności w sieci. Ważne, aby dostępność przeszła z obszaru pisanego, aktów prawnych, na poziom realny. Osoby z niepełnosprawnościami powinny szerzej korzystać z usług informatycznych, usługi te muszą być odpowiednio projektowane od samego początku. Podczas tworzenia kolejnych projektów informatycznych należy się tych zasad trzymać i szczególny nacisk kłaść na współpracę z projektantami odpowiedzialnymi za dostępność.

Stwierdzono, że trudno sobie wyobrazić prawdziwie publiczne usługi bez dostępności do nich przez osoby z niepełnosprawnościami.

Ewa Maj, fot. pexels.com

Data publikacji: 15.04.2022 r.