Jubileuszowa REHA. Droga do wyrównywania życiowych szans

Już po raz dwudziesty odbyła się Konferencja REHA FOR THE BLIND IN POLAND. Jubileuszowej edycji towarzyszyło hasło „Świat otwarty dla niewidomych – autentyczne niwelowanie skutków niepełnosprawności w dążeniu do wyrównywania życiowych szans”. Debata stanowiła część Światowego Spotkania Niewidomych, Słabowidzących i Ich Bliskich zorganizowanego 15-18 września w Warszawie. To było zwieńczenie obchodów trzydziestolecia powstania Fundacji Szansa dla Niewidomych. Program objął m.in. wręczenie IDOLI, panele dyskusyjne, wystawy oraz manifestację środowiskową.

Za nami dwudziesta edycja Konferencji REHA. Wydarzenia, które Fundacja Szansa dla Niewidomych po raz pierwszy zorganizowała w 1999 r. Impreza odbyła się w Warszawie pod honorowym patronatem prezydenta RP Andrzeja Dudy oraz małżonki prezydenta RP Agaty Kornhauser-Dudy. Jubileuszowe atrakcje podzielono na 4 dni, od czwartku do niedzieli.

– To jest naprawdę wielkie spotkanie, około 1000 osób było obecnych w jednym momencie w salach Centrum Nauki Kopernik. Ale REHA to również 16 konferencji regionalnych, które odbywają się wcześniej. Jeśli je uwzględnimy, to łącznie mieliśmy 6 tys. uczestników lub nawet więcej – powiedział „NS” Marek Kalbarczyk, założyciel Fundacji Szansa dla Niewidomych i przewodniczący Rady jej Fundatorów.

Ta organizacja pozarządowa świętowała 10 stycznia br. trzydziestolecie swojego powstania. Wówczas odbyła się uroczystość w Sali Balowej Zamku Królewskiego w Warszawie (https://naszesprawy.eu/aktualnosci/trzydziestka-fundacji-szansa-dla-niewidomych-zrodlo-nadziei/). Natomiast Konferencja była zakończeniem obchodów jubileuszowych, co podczas otwarcia wydarzenia podkreśliła prezes zarządu Fundacji Szansa dla Niewidomych Malwina Wysocka-Dziuba. W swoim wystąpieniu zaznaczyła, że organizacja dąży do niwelowania skutków niepełnosprawności. Zarówno poprzez działania bezpośrednie dla beneficjentów, jak i na innych polach. A jednym z głównych celów jest mówienie o potrzebach OzN.

– Zmieniamy nazwę na Fundacja Szansa Jesteśmy Razem. To ma zaakcentować, że chcemy działać szerzej, tzn. w połączeniu środowiska niewidomych z całością społeczeństwa, w szczególności z ludźmi słabymi, schorowanymi i z niepełnosprawnościami. Uchwała jest już podpisana, natomiast w sądzie będzie jeszcze trwała rejestracja – poinformował Marek Kalbarczyk.

W czwartkowej części wydarzenia znalazła się m.in. Gala Trzydziestolecia Fundacji. Jedną z jej atrakcji był występ zespołu Natalia Kwiatkowska Trio, który przedstawił historię muzyki rozrywkowej. Przed gośćmi zaprezentował się też zwycięzca konkursu muzycznego dla dzieci „Kuźnia talentów”. Ponadto zagrał Hyuk Lee, który w 2021 r. był finalistą XVIII Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina. Natomiast już na Bulwarach Wiślanych odbył się koncert Piotra Cugowskiego.

Autentyczne działanie
Tegorocznej Konferencji towarzyszyło hasło „Świat otwarty dla niewidomych – autentyczne niwelowanie skutków niepełnosprawności w dążeniu do wyrównywania życiowych szans”. Podczas uroczystości otwarcia przypomniano, że od wielu lat Fundacja pomaga niewidomym Ukraińcom, przekazując im pomoc finansową i rzeczową. W tym roku zorganizowała specjalną zbiórkę, m.in. poprzez portal Zrzutka.pl. Część pozyskanych środków wysłano do sióstr franciszkanek w Starym Skałacie, które zaopiekowały się dziećmi i ich rodzinami ze wschodu Ukrainy. Ponadto zakupiono profesjonalną drukarkę brajlowską, którą w Centrum Nauki Kopernik przekazano gościom z Lwowa.

– Niekiedy polityk, nauczyciel akademicki czy przedstawiciel mediów powie, że świat musi być dostępny dla osób niewidomych, dla wszystkich. Ale to nie wystarczy, bo konieczne jest autentyczne zaangażowanie i działanie. Stąd ten nasz temat przewodni, podkreślamy autentyczność. Słyszeliśmy już różne zapowiedzi, a później okazywało się, że nie mamy z tego nic. To ma być pomaganie na miarę potrzeb – podkreślił Marek Kalbarczyk.

Tematykę wyrównywania szans poruszył sekretarz stanu z MRiPS i pełnomocnik rządu ds. osób niepełnosprawnych Paweł Wdówik. Jak stwierdził w swoim wystąpieniu, sprawa dostępności stała się kluczowa w obszarze polityki społecznej dopiero w ostatnich czterech latach, od uruchomienia programu „Dostępność Plus”. Poinformował też, że trwają prace nad uruchomieniem wypożyczalni technologii wspomagających. Dzięki temu rozwiązaniu osoby np. potrzebujące monitora brajlowskiego nie będą musiały się zastanawiać, skąd zdobyć wkład własny.

Sekretarz stanu stwierdził, że najważniejszą sprawą jest przygotowywana ustawa o wyrównywaniu szans. Ale ona nie zostanie uchwalona w trakcie obecnej kadencji. Zostanie w całości napisana i odbędą się konsultacje. Ta ustawa m.in. wdroży konwencję o prawach niepełnosprawnych oraz uporządkuje system świadczeń. Ponadto przeniesie myślenie o niepełnosprawności z obszaru rehabilitacji do równych praw.

Świat z IDOLAMI
W czwartek ogłoszono wyniki Konkursu Światowy IDOL Niewidomych, zorganizowanego pod patronatem prezydent World Blind Union Martine Abel-Williamson. Zwycięzcą został Ahmed El Jeilany, który urodził się w 1981 r. w Kuwejcie. W 2007 r. ukończył studia na Arab Open University z tytułem licencjata. W tym samym roku stracił wzrok i trafił na uniwersytet w Nawakszut (stolica Mauretanii), gdzie uzyskał wykształcenie prawnicze. Przeprowadził też badania „Ochrona Prawna Osób Niepełnosprawnych”. W ubiegłorocznym głosowaniu zajął drugie miejsce. Tym razem za zwycięzcą znalazła się Katarzyna Heba, a na najniższym stopniu podium stanął Sebastian Grzywacz.

– O wyborze Światowego IDOLA zadecydowali internauci, w sumie było kilka tysięcy głosów z wielu państw. W ten sposób został też rozstrzygnięty Krajowy Konkurs IDOL Niewidomych. Natomiast Fundacja sama wyznacza IDOLI Specjalnych, tym razem byli to IDOLE 30-lecia. Doceniamy naprawdę wybitne osoby – podkreślił Marek Kalbarczyk.

IDOLAMI 30-lecia zostali Joanna Fabisiak, Agnieszka Ścigaj, prof. Jan Żaryn, dr hab. inż. arch. Marek Wysocki i Ryszard Kożuch. W gronie laureatów znaleźli się też Wojciech Urban, Jerzy Łączny, Bartłomiej Maternicki oraz SOSW dla Dzieci Niewidomych w Owińskach. Z kolei Marek Kalbarczyk otrzymał dyplom w brajlu. Uhonorowane zostały również inne osoby związane z Fundacją Szansa dla Niewidomych – Malwina Wysocka-Dziuba, Janusz Mirowski, Anna Koperska, Agnieszka Niewola i Dariusz Linde.

Ponadto rozstrzygnięto Krajowy Konkurs IDOL Niewidomych. Idolem środowiska został Dawid Krasiński, pracownik dydaktyczny Instytutu Matematyki Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego i współpracownik Działu ds. Osób z Niepełnosprawnościami tej uczelni. Laureat jest też działaczem w Stowarzyszeniu Bydgoski Klub Goalball oraz współopiekunem Zrzeszenia Studentów Ukraińskich „Tryzub”.

Wśród mediów wygrał blog „Z przymrużeniem oka” prowadzony przez Ewelinę Orzechowską. Internauci poznają opowiastki z życia niewidomej mamy, a także dowiadują się o codziennym życiu osób niewidomych. Z kolei pierwsze miejsce wśród instytucji otwartych na niewidomych zdobyła Fundacja Widzimy Inaczej. Ta warszawska organizacja działa na rzecz osób z dysfunkcją wzroku w edukacji, kulturze i sporcie.

Dyskusje i wystawy
W czwartek jednym z wydarzeń towarzyszących była Konferencja „Dostępność na serio”, zorganizowana w Centrum Nauki Kopernik. Całość została podzielona na 2 bloki panelowe: Dostępność – architektura oraz Dostępność – informacje.

Natomiast piątkowa część wydarzenia objęła m.in. 4 panele dyskusyjne. One odbyły się również w CNK. Tematem przewodnim jednego z takich spotkań był „Świat otwarty dla niewidomych”. W tej części nie zabrakło wątków związanych z Ukrainą. Ten panel, tak jak uroczystość otwarcia, był tłumaczony na 7 języków. Chętni mogli wybrać: angielski, arabski, hebrajski, gruziński, ukraiński, hiszpański i rumuński.

– Prelegenci poruszyli różne tematy, m.in. technologii w służbie dostępności, opieki zdrowotnej czy dostępu do kultury. Mieliśmy wielu gości z zagranicy, przede wszystkim z Ukrainy, ale też np. z Grecji, Stanów Zjednoczonych, Niemiec, Szwecji czy Anglii. W tym gronie znalazł się były szef Światowej Unii Niewidomych Fredric Schroeder. Z niektórymi osobami połączyliśmy się online – podkreślił założyciel Fundacji Szansa dla Niewidomych.

Tradycyjnie w programie wydarzenia nie zabrakło wystaw, w czwartek zostały otwarte „Świat Dotyku i Dźwięku” oraz dotycząca Wydawnictwa Trzecie Oko. Chętni mogli je zwiedzać do soboty. Dodatkowo w piątek na stoiskach odbyła się prezentacja działalności instytucji i OPP. Wtedy też została uruchomiona Wystawa technologiczna, która trwała 2 dni.

– Otrzymujemy bardzo duże pochwały ze strony beneficjentów, że mogą bliżej poznać i sprawdzić działanie różnych sprzętów. To są np. urządzenia brajlowskie, pokazujące obraz czy uwypuklające tekst lub grafikę. Ale było też np. stanowisko masażu – opisał Marek Kalbarczyk.
W piątek i sobotę dodatkową atrakcję stanowił Piknik rodzinny. Został zorganizowany na Bulwarach Wiślanych przy Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie. W programie tego wydarzenia znalazło się m.in. zwiedzanie wystawy Aleksandry Waliszewskiej „Opowieści okrutne” z audiodeskrypcją. Przedstawiono też rozwiązania technologiczne wspomagające osoby niewidome. Nie zabrakło propozycji związanych ze sportem. Można było poznać np. strzelectwo bezwzrokowe i pojeździć na tandemach.

Środowisko manifestuje
W sobotę rano w Kościele Akademickim św. Anny została odprawiona msza święta w intencji niewidomych, słabowidzących i ich bliskich. Tego samego dnia odbyła się coroczna manifestacja środowiska pod hasłem „My widzimy Was, a Wy – czy widzicie nas?”. Tym razem wydarzenie zorganizowano na Placu Zamkowym. Tam Marek Kalbarczyk skierował odezwę do prezydenta RP i małżonki prezydenta RP.

– Wspomniałem, że niewidomi widzą zmiany dotyczące dostępności, ale widzą też mnóstwo zaległości. Zwróciłem uwagę na agresję niemiecką i radziecką podczas II wojny światowej. Wszystkie rodziny straciły bliskich i majątki. Gdyby nie było takich zniszczeń oraz gdybyśmy nie mieli marnego systemu, który doprowadził do biedy, to dziś niewidomym byłoby łatwiej żyć – podkreślił przewodniczący Rady Fundatorów Fundacji Szansa dla Niewidomych.

Również w sobotę odbył się finał rajdu rowerowego im. Bł. Matki Elżbiety Róży Czackiej. Wzięło w nim udział 37 tandemów, a trasa wiodła z ośrodka dla niewidomych w Laskach do Centrum Nauki Kopernik. Ponadto w sobotę i niedzielę zostały zorganizowane Turniej speedcubingowy (układania kostek Rubika) „Szansa Cubing Open Warsaw 2022” oraz Turniej Szachowy „Szansa Chess Open Warsaw 2022”. Do rywalizacji przystąpili zawodnicy z Polski i z zagranicy.

– Na zawodach układania kostek Rubika mieliśmy rekordy, m.in. Europy, Polski i Turcji. Natomiast na naszym turnieju szachowym spotkałem się z wybitnym szachistą, który ma problemy z poruszaniem kończynami górnymi i dolnymi. Grał leżąc na specjalnym łóżku i mówił ojcu, jaki ruch na planszy ma wykonać za niego. W takich sytuacjach nabiera się pokory – podsumował Marek Kalbarczyk.

Marek Kalbarczyk, założyciel Fundacji Szansa dla Niewidomych i przewodniczący Rady jej Fundatorów
Chciałbym podziękować wszystkim uczestnikom i obserwatorom tego wydarzenia. Również współpracownikom, którzy byli zaangażowani w organizację tego przedsięwzięcia. REHA to wielkie spotkanie, ale też ważne, bo nasze środowisko jest nieco odizolowane i brakuje mu takich inicjatyw. Tu przyjeżdżają nie tylko niewidomi i słabowidzący. Również ich bliscy, czyli rodziny, nauczyciele, rehabilitanci, muzealnicy, bibliotekarze, naukowcy, urzędnicy czy media.
Tegoroczny temat łączy się z całością naszej działalności. Jako niewidomi pomagamy niewidomym i niedowidzącym. Stąd przecież zrodził się pomysł na Fundację oraz firmę Altix. Ale traktujemy to jako przykład szerszego problemu. Bo ktoś, kto nie widzi, nie powinien mówić, że ma najtrudniejszy los. Są osoby bardzo schorowane, w znacznie trudniejszym położeniu. Jesteśmy więc od tego, żeby otwierać się na ludzi wykluczonych i z różnymi niepełnosprawnościami. M.in. na ich potrzeby edukacyjne, zawodowe, rodzinne, przyjacielskie, a nawet dotyczące hobby.

Zobacz galerię…

Marcin Gazda, fot. Fundacja Szansa

Data publikacji: 06.10.2022 r.