Podpisanie umowy przez KTA OK, Paulina Papka (druga od prawej)
PFRON przyznał dofinansowania na stworzenie infrastruktury wspomaganych społeczności mieszkaniowych (WSM). Obiekty już powstają lub nastąpi to w najbliższym czasie. Część mieszkańców zostanie przyjęta w 2024 r. Osoby z niepełnosprawnościami znajdą swoje miejsce w jednoosobowych mieszkaniach. Dla organizacji pozarządowych są to ważne projekty. Ale informują o problemach wynikających ze wzrostu cen materiałów i usług budowlanych. W wybranych przypadkach zagwarantowana dotacja nie wystarczy na pokrycie wstępnych kosztów.
Fundacja L’Arche
Trwa realizacja programu „Samodzielność – Aktywność – Mobilność!” Wspomagane Społeczności Mieszkaniowe. W październiku PFRON przyznał ponad 128 mln zł dofinansowania na 23 projekty. Wnioskodawcom zagwarantowano kwoty od 2 mln zł do 6 mln zł. Środki te zostaną przeznaczone na stworzenie infrastruktury wspomaganych społeczności mieszkaniowych. Inwestycje zaplanowane są w różnych województwach, przede wszystkim w niewielkich miejscowościach.
– W naszej ocenie największą zaletą WSM jest zwiększenie szans osób z niepełnosprawnością na prowadzenie – w miarę możliwości – jak najbardziej samodzielnego życia. Od strony organizacyjnej natomiast, taka forma wsparcia będzie mniej sformalizowana. To sprawia, że zaistnieje większa łatwość zamieszkania po spełnieniu określonych kryteriów – podkreśla Filip Banaś z Fundacji L’Arche.
Tej organizacji pozarządowej, wspierającej osoby z niepełnosprawnością intelektualną, przyznano 6 mln zł na stworzenie infrastruktury WSM. Obiekt o powierzchni około 700 m kw. powstanie w Śledziejowicach (powiat wielicki, woj. małopolskie). Znajdzie się w nim 12 lokali spełniających wymagania programu, w których będzie mogło zamieszkać 12 osób. Umowa z PFRON-em została podpisana 19 grudnia.
Stowarzyszenie Integracji Osób Niepełnosprawnych SION
Infrastruktura WSM powstanie również w Bartoszycach (woj. warmińsko-mazurskie). Fundusz przeznaczy na inwestycję 5 mln zł. Umowa została zawarta w listopadzie, a jej stroną jest Stowarzyszenie Integracji Osób Niepełnosprawnych SION z ww. miejscowości. Ta organizacja pozarządowa, działająca od 1995 r., ma pod swoją opieką około 100 osób z niepełnosprawnościami. Korzystają one z warsztatów terapii zajęciowej czy z projektów realizowanych przez Stowarzyszenie. Inne jeszcze pracują w zakładzie aktywności zawodowej lub na otwartym runku pracy.
– Naszych podopiecznych nie stać na kupno lub chociażby wynajęcie mieszkania oraz opłacenie specjalistów, którzy zapewniliby im wysoki poziom wsparcia. Dzieje się tak ze względu na niski poziom świadczeń otrzymywanych z systemu pomocy społecznej lub niewielkie wynagrodzenia. Właśnie z myślą o tych osobach uruchomimy WSM. Aby zagwarantować zasadę deinstytucjonalizacji, to będzie niewielka placówka – informuje Lucyna Jędryczka, prezes Stowarzyszenia Integracji Osób Niepełnosprawnych SION w Bartoszycach.
Plan zakłada, że prace budowlane rozpoczną się w styczniu 2024 r., a zakończą we wrześniu 2025 r. Powstanie budynek, który zapewni możliwość zamieszkania dziesięciu osobom z niepełnosprawnościami. Na parterze i pierwszym piętrze będzie po 5 jednoosobowych mieszkań, a każde z nich będzie z aneksem kuchennym i łazienką. Na jednego mieszkańca WSM przypadnie łącznie nie mniej niż 40 m kw. powierzchni użytkowej, razem z przestrzeniami wspólnymi. Tymi ostatnimi będą sala rehabilitacyjna, jadalnia, gabinety specjalistów i pokoje dzienne. Natomiast na poddaszu zostaną zlokalizowane pomieszczenia administracyjne.
– W WSM zamieszkają osoby wymagające całodobowej potrzeby wsparcia. Oprócz możliwości zakwaterowania, zagwarantujemy im świadczenie usług wspomagających. One będą zintegrowane, kompleksowe i przygotowane w oparciu o indywidualne potrzeby mieszkańców. Celem tych działań ma być niezależne życie i realizacja pełnego włączenia w społeczeństwo – dodaje Lucyna Jędryczka.
Fundacja Leśne Zacisze
W gronie beneficjentów programu jest też Fundacja Leśne Zacisze z Sokołowego Kąta (powiat żuromiński, woj. mazowieckie). PFRON przyznał jej 6 mln zł na utworzenie infrastruktury WSM we wsi Kraszewo-Gaczuły (powiat płoński, woj. mazowieckie). Podpisanie umowy nastąpiło 28 listopada. W planach jest utworzenie dwóch jednokondygnacyjnych wolnostojących budynków mieszkalnych. W każdym powstanie po 6 odrębnych mieszkań, obejmujących pokój z aneksem kuchennym (o łącznej powierzchni nie mniejszej niż 20 m kw.) i łazienkę (nie mniej niż 5 m kw.). Z nich będzie można wychodzić na taras i do małego ogródka.
– Każdy z mieszkańców będzie miał dostęp do przestrzeni wspólnych budynku, na które składają się korytarze, jadalnia z aneksem kuchennym do wspólnego wykorzystania, pokój dzienny, sala do ćwiczeń, wspólna toaleta dla OzN. Dodatkowo w jednym z budynków – z myślą o wszystkich mieszkańcach społeczności – będzie pokój do terapii indywidualnej – informuje Iwona Kaczyńska, prezes zarządu Fundacji Leśne Zacisze.
Według harmonogramu prace budowlane rozpoczną się w marcu. Z kolei odbiory budowlane oraz rekrutacja mieszkańców mogą potrwać do jesieni 2025 r. Budynki i otoczenie wokół nich będą zaprojektowane w sposób umożliwiający użytkowanie przez osoby z niepełnosprawnościami w różnym wieku. Zostanie to wykonane przy uwzględnieniu czynników związanych ze zdolnością poruszania się, widzenia, pojmowania czy wrażliwości na środowisko. Zamieszka tam maksymalnie 12 osób z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.
– Jeśli mieszkańcy WSM wyrażą wolę, to możliwa będzie ich aktywizacja zawodowa – pomoc w otrzymaniu lub utrzymaniu zatrudnienia. Fundacja zamierza wspierać ich w uczestnictwie w warsztatach terapii zajęciowej, szkoleniach dla OzN czy dostępie do specjalistów, tj. trenera pracy czy doradcy zawodowego. To będzie oznaczało włączenie w szerszą społeczność lokalną i stworzenie im możliwości uzyskania niezależności finansowej poprzez pracę – podkreśla Iwona Kaczyńska.
Regionalna Fundacja Pomocy Niewidomym
W Ziemięcicach (powiat tarnogórski, woj. śląskie) trwają już prace nad infrastrukturą wspomaganej społeczności mieszkaniowej. Wniosek w tej sprawie złożyła Regionalna Fundacja Pomocy Niewidomym z Chorzowa, dla której rekomendowane dofinansowanie wynosi 2 mln zł.
– We wstępnym harmonogramie, przedstawionym w drugim etapie składania wniosków na mieszkania WSM, podawaliśmy termin rozpoczęcia robót w sierpniu br., a ich zakończenia – w kwietniu 2024 r. Jednakże ze względów formalnych umowa z PFRON została zawarta dopiero 8 listopada. To spowodowało opóźnienia w rozpoczęciu prac budowlanych, które ruszyły 27 listopada – zaznacza Łukasz Fojcik z Regionalnej Fundacji Pomocy Niewidomym.
Ta organizacja pozarządowa nie jest w stanie zagwarantować, że zimą uda się przeprowadzić tyle robót, ile zaplanowano. Mogą na to nie pozwolić warunki pogodowe. Zmieniono więc termin zakończenia robót na 25 lipca 2024 r. Prawdopodobnie formalności związane z oddaniem budynku do użytku zajmą ok. 30 dni. Wiele wskazuje na to, że pod koniec września 2024 r. Fundacja będzie przygotowywać się do przyjęcia mieszkańców.
– Zaprojektowaliśmy cztery samodzielne mieszkania o powierzchni ok. 28,5 m kw. Z założenia każde z nich jest jednoosobowe, ale na życzenie mieszkańca może w nim przebywać druga osoba. Do tego będą części wspólna oraz wydzielona dla personelu – mówi Łukasz Fojcik.
Krajowe Towarzystwo Autyzmu Oddział Kielce
Dofinansowanie otrzymał również wniosek złożony przez Krajowe Towarzystwo Autyzmu Oddział Kielce. W tym przypadku PFRON przyznał 6 mln zł na budowę infrastruktury w Kielcach przy ul. Łopuszniańskiej. To spokojne, urokliwe miejsce w sąsiedztwie lasu. Powstanie tam 12 samodzielnych mieszkań wspomaganych dla dorosłych osób w spektrum autyzmu. Każde z nich będzie się składać z aneksu kuchennego, salonu/sypialni oraz łazienki. Do dyspozycji będą również powierzchnie wspólne do integracji mieszkańców, spędzania wspólnego czasu wolnego, obchodzenia świąt itp. Natomiast na dachu budynku znajdzie się zielony taras relaksacyjny.
– Największa zaleta projektu to przede wszystkim możliwość wybudowania takiej infrastruktury, jaką są mieszkania wspierające. W całej Polsce brakuje tego typu rozwiązań dla osób dorosłych w spektrum autyzmu. Natomiast DPS-y nie są w stanie zaspokoić potrzeb tych ludzi – informuje Paulina Papka, prezes kieleckiego oddziału Krajowego Towarzystwa Autyzmu.
Umowa z PFRON została podpisana 15 grudnia. Wymagała ona aneksu z uwagi na zmiany w dokumentacji architektonicznej. Pozwolenie na budowę przyznano w połowie listopada. Na początku roku ma wpłynąć pierwsza transza dotacji. KTA OK zakłada, że prace budowlane zakończą się w ciągu 21 miesięcy.
– W mieszkaniach zatrudnimy kadrę, głównie specjalistów, którzy będą wspierać naszych mieszkańców w samodzielnym, godnym życiu na miarę ich potrzeb i możliwości psychofizycznych. To szansa na bezpieczne warunki, rozwój możliwości, samodzielność oraz współdziałanie. Wszystko to od początku z myślą o dorosłych osobach w spektrum autyzmu, które do końca swoich dni będą wymagać wsparcia. Zwłaszcza w sytuacjach, gdy ich opiekunowie i rodzice nie będą mogli pełnić swoich funkcji – opisuje Paulina Papka.
Dotacja nie wystarczy
Dla wnioskodawców problemem jest wzrost cen materiałów i usług budowlanych. Oznacza to wyższe wydatki, a kwoty przyznane przez PFRON pozostają bez zmian. Jak zaznacza Paulina Papka, wstępne koszty WSM w Kielcach prawdopodobnie przewyższą dotację. Dla Krajowego Towarzystwa Autyzmu Oddziału Kielce jest to wielka niewiadoma. Aktualnie prowadzone jest postępowanie przetargowe, które ma wyłonić wykonawcę oraz najlepszą ofertę. Organizacja nie posiada środków własnych na pokrycie dodatkowych kosztów. Jednak podejmie ryzyko z uwagi na dobro osób w spektrum autyzmu. Przewidziana jest zbiórka publiczna, gdyż każda złotówka będzie niezwykle potrzebna. Rozmówczyni podkreśla, że odstąpienie od umowy byłoby równoznaczne z rezygnacją z marzeń wielu rodzin o tego typu mieszkaniach.
– Na ten moment nie jesteśmy w stanie oszacować, ile wyniesie całkowity koszt zbudowania WSM. Z całą pewnością możemy stwierdzić, że dotacja na projekt nie będzie wystarczająca. Liczymy na podniesienie stawki przez PFRON. Aplikujemy do RPO, a w ostateczności będziemy korzystać z pożyczki. Bardzo zależy nam na zrealizowaniu projektu, dlatego będziemy starali się pokonać trudności w finansowaniu przedsięwzięcia – podkreśla rozmówca z Regionalnej Fundacji Pomocy Niewidomym.
Inwestycja związana z budową WSM stanowi aktualnie priorytet dla Fundacji L’Arche. W Śledziejowicach nie przewidują rezygnacji z realizacji tego przedsięwzięcia. Jak zaznacza Filip Banaś, wzrost cen materiałów i usług budowlanych zwiększy wkład własny organizacji. Również Fundacja Leśne Zacisze nie zamierza odstąpić od umowy, ponieważ jest to dla niej bardzo ważna inicjatywa. Ta organizacja wyłoniła wykonawcę, który złożył ofertę na kwotę mieszczącą się w przyznanej dotacji.
Kiedy Stowarzyszenie Integracji Osób Niepełnosprawnych SION składało wniosek do PFRON-u, kosztorysy inwestorskie przekraczały o 600 tys. zł kwotę możliwego do uzyskania dofinansowania. Organizacja pozarządowa z Bartoszyc ma nadzieję, że niedługo zostaną ogłoszone projekty unijne i będzie mogła zdobyć brakujące środki finansowe. Liczy też na władze samorządowe, które do tej pory w miarę swoich możliwość wspierają Stowarzyszenie. To one zleciły wykonanie dokumentacji technicznej i za nią zapłaciły.
– Bardzo dużo przeszliśmy pisząc projekt i starając się o pozyskanie dofinansowania. Trudno teraz byłoby po prostu zrezygnować z czegoś, na co rodzice i osoby z niepełnosprawnością bardzo czekają. Oni liczą na spełnienie swoich marzeń – podsumowuje Lucyna Jędryczka.
Marcin Gazda, fot. udostępnione przez Krajowe Towarzystwo Autyzmu Oddział Kielce, Stowarzyszenie Integracji Osób Niepełnosprawnych SION w Bartoszycach, Fundacja Leśne Zacisze z Sokołowego Kąta, wizualizacje ze Śledziejowic: Kucia – Tyczyński Pracownia Architektoniczna
Data publikacji: 02.01.2024 r.
