Śląskie organizacje postulują zmiany w ustawie o rehabilitacji

Mamy nadzieję, że podczas sejmowych prac podkomisji stałej ds. osób niepełnosprawnych nasze sugestie będą uwzględnione – mówi Alicja Badetko, animator Śląskiego Forum Osób Zaangażowanych w Aktywizację Społeczno-Zawodową Osób z Niepełnosprawnością, działającego w ramach międzynarodowego projektu „Ponad granicami walczymy z barierami”.

Członkowie Forum wnioskują, że należy wprowadzić niewielkie, acz znaczące, zmiany ustawowe dla skuteczniejszego funkcjonowania w naszym kraju systemu aktywizacji społeczno-zawodowej niepełnosprawnych. Ich rekomendacje zgodne są z aktami prawnymi, które obowiązują na terenie Polski.

– Proponujemy między innymi zmianę w zapisie art. 10a. pkt 1, który dotyczy zdefiniowania warsztatu terapii zajęciowej. Według nas powinien on brzmieć: „Warsztat oznacza wyodrębnioną organizacyjnie i finansowo placówkę stwarzającą osobom niepełnosprawnym możliwość rehabilitacji społecznej i zawodowej w zakresie pozyskania lub przywracania umiejętności niezbędnych do podjęcia zatrudnienia”. Sugerujemy, by dopisać, że „Do warsztatów mogą zostać skierowane osoby niepełnosprawne, zaliczone do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności” – objaśnia Alicja Badetko.

Ponadto, według inicjatorów zmian, wskazane w ustawie formy aktywności wspomagającej proces rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych, czyli: warsztat terapii zajęciowej oraz turnusy rehabilitacyjne, warto poszerzyć o dodatkowe pozycje takie jak: wsparcie tych osób przez asystentów i trenerów pracy. Trzeba umożliwić tej grupie społecznej udział w formach aktywizacyjnych np.: wolontariacie, stażach i praktykach oraz w programach promujących mieszkania chronione i mieszkania treningowe. Dzięki temu niepełnosprawni będą mogli próbować żyć podobnie jak osoby pełnosprawne. Nadto takie działanie zdecydowanie lepiej wpłynie na ich postrzeganie siebie i roli, jaką odgrywają w danej społeczności.

– Oczywiście ważne jest sprecyzowanie zadań asystenta osoby niepełnosprawnej i trenera pracy. Chcielibyśmy, aby ten pierwszy towarzyszył osobie z niepełnosprawnością w pokonywaniu różnych barier utrudniających jej pełny i skuteczny udział w życiu społecznym. Natomiast trener pracy to ktoś, kto udziela pomocy i wsparcia osobom z niepełnosprawnością w ich powrocie na rynek pracy oraz podjęciu i utrzymaniu przez nie zatrudnienia – dodaje nasza rozmówczyni.

Inne postulowane zmiany dotyczą formuły warsztatu terapii zajęciowej, który niepełnosprawnym powinien również umożliwiać zdobywanie doświadczenia zawodowego właśnie przez ich udział w terapii na stanowiskach pracy, praktykach, stażach. Dlatego w obowiązujących aktach prawnych należy jasno wskazać, że uczestnicy warsztatów mogą być kierowani przez WTZ np. na staże, nie tracąc przy tym statusu jego uczestnika.

Członkom Forum zależy, aby rozszerzony i uściślony został art. 26d pkt 1. dotyczący dofinansowania ze środków PFRON zatrudnienia pracowników pomagających pracownikowi niepełnosprawnemu w pracy. – Obecnie ustawodawca wskazuje na szeroko rozumianego pracownika niepełnosprawnego; a nam zależy na uściśleniu stopnia niepełnosprawności: umiarkowanego lub znacznego. Poza tym w ustawie wskazane jest, że pracodawca może, ale nie musi otrzymać zwrot wspomnianych pieniędzy. A co za tym idzie, według nas, wspomniany zapis nie jest jednoznaczny – mówi Alicja Badetko.

Wreszcie inicjatorzy zmian chcieliby, aby warsztat terapii zajęciowej miał możliwość wydatkowania środków, które pochodzą ze sprzedaży wytworzonych w nim produktów, zgodnie z decyzjami własnej Rady Programowej.

Sporo emocji wśród uczestników Forum wywołuje również ustawowa definicja niepełnosprawności. Zgodnie z nią, patrząc przez pryzmat zdolności lub niezdolności do pracy, odmawia się niepełnosprawnym możliwości zatrudnienia w sytuacji, kiedy oni chcą i mogą wykonywać proste zadania. A to spełnia wszystkie przesłanki dyskryminacji ze względu na niepełnosprawność. Na te osoby patrzy się poprzez zapis w orzeczeniu o niepełnosprawności, a nie role społeczne, jakie z pewnością mogą pełnić w społeczeństwie. Taka ocena niezgodna jest także z Konwencją dot. osób niepełnosprawnych, która przyjęta została przez ONZ i podpisana przez Polskę 30 marca 2007 roku.

Rekomendacje powstały w ramach realizacji kolejnego etapu międzynarodowego projektu „Ponad granicami walczymy z barierami”, współfinansowanego przez Unię Europejską w ramach EFS. W projekcie partnerami Stowarzyszenia Wspierania Organizacji Pozarządowych MOST z Katowic są Stowarzyszenia: „Nadzieja” z Rudy Śląskiej i „Razem” z Rybnika oraz Gesellschaft für Soziale Dienstleistungen Essen mbH z Nadrenii Północnej-Westfalii.

Natomiast członkami Forum są osoby zarządzające wybranymi placówkami aktywizującymi społecznie i zawodowo osoby z niepełnosprawnością intelektualną (WTZ, ZAZ) na Górnym Śląsku oraz przedstawiciele stowarzyszeń i fundacji pracujących na rzecz osób z niepełnosprawnością na tym terenie.

Więcej na temat Forum oraz projektu na www.ponadgranicami.org

AB

Data publikacji: 03.03.2014 r.