Aktualności

Stanowisko 20 zrzeszonych w PFON organizacji pozarządowych ws. obywatelskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o rencie socjalnej

04.03.2024

W związku z procedowaniem obywatelskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o rencie socjalnej (druk nr 30), organizacje zrzeszone w Polskim Forum Osób z Niepełnosprawnościami przedstawiają swoje stanowisko, licząc na jego uwzględnienie w dalszych pracach legislacyjnych. Treść stanowiska została uzgodniona podczas spotkania z reprezentantami części organizacji członkowskich oraz poparta przez pozostałe organizacje.

Stanowisko 29 lutego 2024 r. zostało przesłane do: Marszałka Sejmu RP, Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych, sejmowej Komisji Polityki Społecznej i Rodziny.

Poniżej publikujemy stanowisko w całości:
________________________________________
Szanowni Państwo,
w związku z procedowaniem obywatelskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o rencie socjalnej (druk nr 30), który zakłada podniesienie wysokości tej renty do kwoty minimalnego wynagrodzenia, organizacje zrzeszone w Polskim Forum Osób z Niepełnosprawnościami przedstawiają swoje stanowisko, licząc na jego uwzględnienie w dalszych pracach legislacyjnych.

Na wstępie pragniemy zaznaczyć, że co do zasady zgadzamy się z koniecznością podwyższenia kwot świadczeń przysługujących osobom z niepełnosprawnościami. Dostrzegamy, że obecny system nie gwarantuje wielu z nich odpowiedniej kompensacji wyższych kosztów życia wynikających z niepełnosprawności, w tym trudności w podejmowaniu aktywności zawodowej lub społecznej. Zauważamy przy tym, że rozwój usług, który oceniamy jako zbyt wolny i niewystarczający, nie zastąpi potrzeby wzrostu świadczeń finansowych.

Chcemy jednak podkreślić, że konkretne rozwiązania, zawarte w ww. projekcie w naszej ocenie naruszają podstawowe wartości konstytucyjne poprzez nieuzasadnione zróżnicowanie sytuacji różnych grup osób z niepełnosprawnościami.

Tak znaczący wzrost kwoty renty socjalnej, bez zmian odnoszących się do innych świadczeń, mających kompensować osobom z niepełnosprawnościami trudności w aktywności zawodowej, wśród dużej części środowiska osób z niepełnosprawnościami wywoła poczucie niesprawiedliwości i bycia dyskryminowanym. Za zasadne należałoby uznać potencjalne zarzuty o niezgodność z konstytucyjnymi zasadami sprawiedliwości społecznej oraz równości (odpowiednio art. 2 i 32 Konstytucji RP).

Myśląc o systemie wsparcia jako całości, trudno zgodzić się z pominięciem w proponowanym rozwiązaniu osób, które odprowadzały składki emerytalno-rentowe. W dyskusji o odpowiednim ukształtowaniu względem siebie poszczególnych świadczeń warto także podkreślić sytuację osób z niepełnosprawnościami, którym nie przysługuje ani renta socjalna, ani renta z tytułu niezdolności do pracy.

W związku z tym zauważamy konieczność szybkiego opracowania rozwiązań ustawowych skierowanych do wszystkich osób z niepełnosprawnościami, mających trudności w aktywności zawodowej i życiu społecznym. To również okazja do uporządkowania nieprzejrzystego i chaotycznego obecnie systemu świadczeń przeznaczonych dla osób z niepełnosprawnościami, na który składa się wiele rozwiązań powstałych „w oderwaniu od siebie”, skierowanych do osób w podobnej sytuacji życiowej, o zbliżonych potrzebach wsparcia, jednak znajdujących się w różnej sytuacji prawnej.

Jesteśmy zdania, że system powinien wspierać w sposób adekwatny osoby o różnych potrzebach, w tym osoby, które wymagają intensywnego wsparcia, niezależnie od momentu powstania niepełnosprawności. Trudno zgodzić się z tezą, że kryteria przyznawania renty socjalnej wypełniają takie założenie. Równocześnie zauważamy, że kompensowanie wyższych kosztów życia, wynikających z niepełnosprawności, nie powinno się wiązać z poziomem aktywności osoby z niepełnosprawnością. Zauważamy przy tym, że 1 stycznia br. pojawiło się w polskim systemie prawnym świadczenie wspierające, które różnicuje poziom potrzeby wsparcia w odniesieniu do podstawowych czynności życia codziennego. Pomimo zastrzeżeń do szczegółowych kwestii przyjętego rozwiązania, uważamy go za bardzo dobry kierunek zmian, który powinien mieć swoją kontynuację.

Apelujemy więc o jak najszybsze podjęcie prac nad nowymi rozwiązaniami w zakresie świadczeń przeznaczonych dla osób z niepełnosprawnościami, uwzględniającymi wskazane powyżej kwestie.

Z poważaniem,
Krzysztof Kurowski, Przewodniczący Polskiego Forum Osób z Niepełnosprawnościami
w imieniu swoim i niżej wymienionych organizacji członkowskich
• Polskie Stowarzyszenie na rzecz Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną
• Polski Związek Głuchych
• Lubelskie Forum Organizacji Osób Niepełnosprawnych – Sejmik Wojewódzki
• Karkonoski Sejmik Osób Niepełnosprawnych
• Podlaski Sejmik Osób z Niepełnosprawnościami
• Fundacja Aktywnej Rehabilitacji
• Stowarzyszenie Instytut Niezależnego Życia
• Fundacja Instytut Rozwoju Regionalnego
• Fundacja Inne Spojrzenie
• Stowarzyszenie Twoje Nowe Możliwości
• Fundacja Aprobata
• Fundacja Mocarzy
• Fundacja im. Helen Keller
• Stowarzyszenie Mówić bez Słów
• Fundacja Eudajmonia
• Stowarzyszenie Pomocy Dzieciom Niepełnosprawnym Krok za krokiem w Zamościu
• Towarzystwo Opieki nad Ociemniałymi
• Fundacja Aktywizacja
• Fundacja Fronia
• Fundacja TUS