Wyjaśnienia dotyczące kart parkingowych dla osób niepełnosprawnych

Inicjatywa uchwalenia ustawy i wprowadzenia zmian w systemie kart parkingowych została jednomyślnie przyjęta w Komisji Polityki Społecznej i Rodziny. W trakcie prac legislacyjnych poddano kompleksowej ocenie funkcjonujący od lat system kart parkingowych i na bazie tej oceny wypracowano rozwiązania, mające na celu eliminację lub przynajmniej znaczące ograniczenie występujących nieprawidłowości, a w konsekwencji pozwalające na znaczącą poprawę dostępności miejsc parkingowych dla najbardziej potrzebujących osób z niepełnosprawnością. Ustawa została uchwalona przez Sejm przy poparciu wszystkich klubów parlamentarnych (438 głosów „za”, jeden głos wstrzymujący).

Najważniejszym celem ustawy było zapewnienie osobom niepełnosprawnym, mającym znacznie ograniczone możliwości samodzielnego poruszania się, realnego dostępu do – ograniczonej z oczywistych względów liczby – przystosowanych miejsc parkingowych.
Według szacunków dokonanych w trakcie prac nad nowelizacją ustawy – karty parkingowe otrzymało dotychczas od 650 000 do 900 000 osób, a ich przyrost następował szybko z powodu oczywistej atrakcyjności wynikających z karty uprawnień. Taka sytuacja powodowała, że osoby poruszające się na wózkach lub osoby, dla których przejście kilkudziesięciu metrów lub pokonanie kilku stopni jest poważną barierą, często nie miały możliwości dotarcia do celu z uwagi na zajęte miejsca parkingowe, gdzie coraz częściej parkowały pojazdy z wysokim zawieszeniem, do których osoba mająca rzeczywiście duże problemy z poruszaniem się, nie byłaby w stanie wsiąść.

Podstawowym celem przyznania karty parkingowej jest umożliwienie osobom niepełnosprawnym funkcjonowania w społeczeństwie poprzez zapewnienie możliwości dotarcia do celu a nie pewne ułatwienie w dotarciu do takiego celu, poprzez zapewnienie możliwości parkowania w trochę bliższej odległości niż w przypadku parkowania na powszechnie dostępnych miejscach parkingowych.
Osiągnięciu tego celu ustawy służy przede wszystkim zmiana definicji osoby niepełnosprawnej, mającej prawo do karty parkingowej. O ile przed nowelizacją ustawy prawo do karty parkingowej miała „osoba niepełnosprawna o obniżonej sprawności ruchowej”, to po zmianie ustawy prawo to przysługuje osobie niepełnosprawnej, „mającej znacznie ograniczone możliwości samodzielnego poruszania się”.

Wprowadzenie nowych procedur oraz druków kart parkingowych a także planowanej do wdrożenia od 2016 r. centralnej ewidencji posiadaczy kart parkingowych ma na celu znaczące ograniczenie zjawiska wykorzystywania karty w sposób nieuprawniony – np. poprzez posługiwanie się kartą zmarłego członka rodziny, wykorzystywanie karty w sytuacji gdy jej posiadacz nie korzysta z pojazdu (jako kierowca lub pasażer), posługiwanie się doskonale wykonaną kopią karty, posługiwanie się kartą z wygasłym terminem ważności (i takie jej umieszczenie za przednią szybą, aby ten termin nie był widoczny). W tym celu wprowadzono m.in. zasadę, że kartę wydaje się maksymalnie na okres pięciu lat oraz że osoba ubiegająca się o wydanie karty musi osobiście złożyć wniosek (aby uniemożliwić składanie wniosków na rzecz osób całkowicie niemobilnych – np. przebywających na stałe w placówkach całodobowej opieki stacjonarnej, a jednocześnie uznając, iż karta służy osobie przemieszczającej się przy użyciu samochodu, czyli zdolnej także dotrzeć do powiatowego zespołu i złożyć wniosek). Tym celom służy także nowy druk karty, na którym najważniejsze dane (numer i data ważności) są napisane większą czcionką i umieszczone w górnej części karty, aby mogły zostać łatwo odczytane przez służby kontrolne. Dodatkowo na karcie, przed jej zalaminowaniem, umieszczany jest hologram.

Od 2016 r. służby kontrolne (policja, straż miejska/gminna) otrzymają praktyczną możliwość sprawdzenia do kogo należy karta, którą widać zza szyby samochodu (co będzie szczególnie pomocne w przypadku podejrzenia nieprawidłowości w jej wykorzystywaniu) oraz czy nie utraciła swej ważności w związku z jej zagubieniem lub kradzieżą albo śmiercią jej posiadacza.

W każdym konkretnym przypadku decyzję o spełnieniu wymogów ustawowych podejmuje zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności. Ponadto nadzór nad orzecznictwem o niepełnosprawności sprawuje pełnomocnik rządu ds. osób niepełnosprawnych – sekretarz stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej, dlatego też Biuro ds. Osób Niepełnosprawnych jest kompetentne do udzielania wyjaśnień w sprawie zasad i trybu wydawania orzecze).

Zgodnie z nowymi rozwiązaniami – osoby z lekkim stopniem niepełnosprawności nie mają prawa do karty parkingowej, a w przypadku osób z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności warunkiem wstępnym do dokonania oceny, czy wnioskująca o kartę parkingową osoba spełnia ustawowe kryterium, jest posiadanie przez nią przyczyny niepełnosprawności określonej symbolem 04-O, 05-R bądź 10-N. Może się więc okazać, że nawet osoba ze znacznym stopniem niepełnosprawności nie uzyska prawa do karty parkingowej, jeśli w ocenie zespołu nie ma znacznie ograniczonych możliwości samodzielnego poruszania się. W trakcie prac legislacyjnych uznano, że jest bardzo prawdopodobne, iż wszyscy posiadacze dotychczasowych kart parkingowych, mający orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności wraz z przyczyną niepełnosprawności określoną symbolem 04-O, 05-R bądź 10-N, spełniają nowe kryterium. Dlatego, aby nie narażać ich na zbędny wysiłek związany z koniecznością ponownego orzekania, a także aby nie powodować niepotrzebnych kosztów administracyjnych po stronie zespołów do spraw orzekania o niepełnosprawności, ustawowo przyznano takim osobom prawo do „nowych” kart parkingowych. W wyniku wprowadzonych zmian to właśnie te osoby będą stanowiły zdecydowaną większość posiadaczy kart parkingowych po 30 czerwca 2015 r.
Aby wymiana kart parkingowych przebiegała jak najsprawniej – pełnomocnik rządu ds. osób niepełnosprawnych przekazał zespołom orzekającym o stopniu niepełnosprawności dodatkowe środki, a Biuro ds. Osób Niepełnosprawnych organizuje szkolenia.

Info: BPPO, oprac. MaC

Data publikacji: 29.12.2014 r.