Zdaniem OECD systemowa opieka długoterminowa w Polsce praktycznie nie istnieje

Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) opublikowała w ostatnich dniach swój doroczny raport, pt. ‘Health at a glance’. Wśród omawianych obszarów znalazł się m.in. temat zdrowia osób starszych i system opieki długoterminowej. Co mówią dane na temat sytuacji polskich seniorów i jak wyglądają statystyki dla Polski na tle pozostałych krajów organizacji?

Starzenie się społeczeństwa – wnioski i prognozy
Rozdział poświęcony starzeniu się społeczeństwa oraz opiece długoterminowej w raporcie „Health at a glance” rozpoczynają statystyki dotyczące demografii. Jak wynika z danych OECD w ciągu ostatnich 60 lat udział osób w wieku 65 lat i więcej w ogóle populacji państw należących do organizacji wzrósł ponad dwukrotnie. Według prognoz w 2050 r. będzie można mówić już o czterokrotnie wyższym odsetku seniorów w porównaniu do 1960 r. W przypadku Polski oznacza to, że w połowie XXI w. blisko 3 na 10 obywateli będzie miało co najmniej 65 lat. Co więcej, w latach 2023-2050 w państwach OECD dwukrotnie wzrośnie liczba osób w wieku 80 lat i starszych.

Oczekiwana długość życia w zdrowiu
Raport „Health at a glance” prezentuje również statystyki dotyczące dalszego czasu trwania życia w momencie ukończenia 60 lat w podziale na płeć. W przypadku kobiet średnia dla OECD wynosi 24,6 roku, zaś Polki mogą liczyć średnio na 22,1 roku dalszego życia. Z kolei przewidywana dalsza długość życia przeciętnego Polaka w momencie ukończenia 60 lat wynosi 17,2 roku, przy średniej na poziomie 21,2 dla OECD.

Zarówno Polki jak i Polacy mają znacząco krótszą niż średnia dla OECD przewidywaną dalszą długość życia w zdrowiu. W przypadku Polek oczekiwana wartość wynosi 16,4 roku, przy średniej 18,3 dla OECD, zaś dla Polaków jest to 13 lat, przy średniej 16,2 dla OECD.

– Chociaż oczekiwana długość życia Polaków stopniowo wzrasta i obecnie przekracza już średnio 78 lat, to nie wszyscy seniorzy mogą liczyć na długie życie w dobrym zdrowiu. Jak wynika z raportu OECD, już teraz 22 proc. seniorów w Polsce ocenia swój stan zdrowia jako zły lub bardzo zły, z kolei 23 proc. przyznaje, że doświadcza pewnych ograniczeń w codziennym życiu związanych właśnie ze stanem zdrowia. Biorąc pod uwagę prognozy demograficzne oraz znacznie powszechniejsze występowanie w polskiej populacji czynników ryzyka, jak palenie papierosów, spożywanie alkoholu, niski poziom aktywności fizycznej czy narażenie na zanieczyszczenia powietrza, trzeba jak najszybciej przygotować system opieki zdrowotnej oraz opieki społecznej na wyzwania związane nie tylko ze starzejącym się społeczeństwem, a także rosnącą liczbą pacjentów w podeszłym wieku – powiedział Paweł Moczulski, założyciel portalu Seniore.pl, który oferuje wyspecjalizowane usługi dla seniorów, m.in. wsparcie w poszukiwaniu miejsc w placówkach opiekuńczych.

Dostęp do opieki długoterminowej
Istotnym zagadnieniem poruszanym w raporcie OECD jest opieka długoterminowa. Jak wynika ze statystyk, ok. 12 proc. seniorów w wieku co najmniej 65 lat w państwach OECD korzysta z jakiejś formy opieki długoterminowej. Dane te są jednak zaniżone, ze względu na to, że w przypadku wielu państw, w tym także Polski, uwzględniona jest wyłącznie opieka instytucjonalna, bez uwzględniania opieki domowej. Polska plasuje się na szarym końcu zestawienia, jedynie przed Łotwą i Kostaryką, z odsetkiem seniorów objętych pomocą długoterminową na poziomie 0,9 proc.

Jednym ze wskaźników rozwoju systemu opieki długoterminowej jest liczba pracowników opieki, przypadająca na 100 osób w wieku 65 lat i starszych. Średnio w państwach OECD jest to 5 pracowników. Najwyższy wskaźnik, na poziomie 13 ma Norwegia, za jej plecami plasuje się Szwecja z 12 pracownikami opieki długoterminowej na 100 seniorów. Polska na tym tle wypada bardzo źle i ponownie jest 3. od końca w zestawieniu z liczbą jedynie 0,3. Wyprzedzamy jedynie Grecję i Chorwację, (wartość wskaźnika 0,2). Znacząco odbiegamy na tym polu od państw regionu, jak Węgry (1,9), Bułgaria (1,9), Czechy (2,1), Słowacja (2,2) czy Estonia (5,2).

Pod względem infrastruktury w państwach OECD przypada średnio 41 łózek w opiece długoterminowej na 1000 osób w wieku powyżej 65. roku życia. W Polsce wartość ta jest zdecydowanie niższa i wynosi jedynie 11. Kolejna statystyka, w której nasz kraj wypada znacząco gorzej od średniej OECD to wydatki na opiekę długoterminową. Polska przeznacza na ten cel ok. 0,6 proc, PKB, gdy przeciętnie jest to 1,8 proc. Średnią przekraczają np. Czechy z wydatkami na poziomie 1,9% PKB.

– Raport OECD w obszarze opieki długoterminowej jest dla Polski druzgocący. Zestawiając nakłady na ten cel, dostępną infrastrukturę, dane dotyczące liczby pracowników, można odnieść wrażenie, że systemowa opieka długoterminowa w Polsce w zasadzie nie istnieje. W każdej z analizowanych kategorii Polska znajduje się w ogonie państw OECD. Biorąc pod uwagę poziom rozwoju gospodarczego naszego kraju i aspiracje do dołączenia do grupy G20, zaniedbania w obszarze opieki długoterminowej są uderzające.

Obecnie koszty opieki nad seniorami w Polsce są finansowane głównie z budżetów gospodarstw domowych. Niesie to istotne ryzyko braku dostępu do odpowiedniej opieki zwłaszcza dla gospodarstw o niższych dochodach. Inwestycje w rozwój publicznego systemu zabezpieczenia społecznego będą dla Polski kluczowe, by zapewnić rosnącej grupie seniorów dostęp do odpowiedniej opieki – podsumował Paweł Moczulski.
***
Opracowano na podstawie: OECD (2025), Health at a Glance 2025: OECD Indicators, OECD Publishing, Paris, https://doi.org/10.1787/8f9e3f98-en.

Info: seniore.pl, fot. pixabay.com

Data publikacji: 18.11.2025 r.